จะเห็นได้ว่าสาเหตุหรือปัจจัยที่ทำให้สุนัขเป็นโรคข้อสะโพกเสื่อมนั้นเกิดขึ้นได้จากหลาย ๆ ด้าน ดังนั้นสิ่งสำคัญ ที่สุดคือ ผู้เลี้ยงจะต้องหมั่นสังเกตพฤติกรรมของสุนัขว่าสุนัขมีอาการผิดปกติอะไรหรือไม่ในการใช้ชีวิตประจำวัน คุณหมอตั๋งได้ให้คำแนะนำในการสังเกตความผิดปกติของสุนัขที่มีความเสี่ยงที่จะเป็นโรคข้อสะโพกเสื่อมว่า ให้สังเกต ดูลักษณะการเดินของสุนัขว่า มีอาการคล้ายเจ็บขาหรือไม่ ลงน้ำหนักขาได้เต็มที่หรือเปล่า ขึ้นบันไดหรือลงบันไดได้ ตามปกติหรือไม่ การก้าวย่างของสุนัขผิดปกติหรือไม่ โดยปกติสุนัขจะก้าวขาหน้าหลังสลับกัน แต่ถ้าพบว่าเริ่มมี พฤติกรรม ก้าวขาหลังคู่แบบกระต่าย (Bunny-hopping) นั่นก็เป็นอีกหนึ่งสัญญาณที่บอกได้ว่าสุนัขกำลังมี อาการผิดปกติในเรื่องของข้อสะโพก

นอกจากนี้คุณหมอตั๋งบอกว่ายังสามารถสังเกตได้จากการทำกิจกรรมของสุนัขได้ด้วย "สุนัขที่มีความผิดปกติ จะแอคทีฟน้อยลง ทำกิจกรรมน้อยลง จับบริเวณสะโพกแล้วมีอาการหงุดหงิดหรือแว้งกัด นอนเยอะ หรือบางตัว ไม่เดินเลยก็มี ซึ่งเมื่อไม่เดินนานเข้าก็ลามไปเป็นกล้ามเนื้อลีบ จนเดินไม่ได้เลยก็ได้ ส่วนอีกปัจจัยหนึ่งที่พบได้ก็คือ เรื่องของสายพันธุ์ สุนัขที่อยู่ในสายพันธุ์ Working Dog เช่น ลาบราดอร์ รีทรีฟเวอร์ โกลเด้น รีทรีฟเวอร์ หรือ เยอรมันเชฟเฟิร์ดก็จะพบเจอได้บ่อย นอกจากนี้ก็ยังมีสุนัขพันธุ์เล็กที่คนนิยมเลี้ยงเยอะ ๆ อย่างสายพันธุ์ปอมเมเรเนียน ก็พบปัญหาเกี่ยวกับข้อสะโพกเสื่อมเยอะเหมือนกัน จริง ๆ แล้วสุนัขทุกตัวมีโอกาสที่จะเป็นโรคนี้ได้"

พฤติกรรมของผู้เลี้ยงปัจจุบันคืออีกหนึ่งปัจจัยสำคัญที่ทำให้สังเกตเห็นปัญหาโรคข้อสะโพกเสื่อมได้ง่ายขึ้น คุณหมอตั๋งเล่าว่ากรณีที่พบได้เยอะที่สุดคือ การเลี้ยงบนพื้นลื่น ทำให้สุนัขทรงตัวยาก ผู้เลี้ยงอาจจะเห็นอาการ ผิดปกติของสุนัขได้ง่ายขึ้นเพราะสุนัขรับน้ำหนักตัวเองไม่ได้ รวมไปถึงการไม่มีพื้นที่ให้สุนัขออกกำลังกาย สุนัขจะ ทำแค่กินแล้วก็นอน

เมื่อพื้นลื่นเขาก็จะไม่อยากลุกเดิน ทำให้เขาไม่ได้ ออกกำลังกาย ในขณะที่บางบ้านมีพื้นที่สนามหญ้า ให้สุนัขได้เดินเล่น เขาจะได้ออกกำลังกาย การเดิน บนสนามหญ้าทำให้สุนัขทรงตัวได้ดีกว่า ถึงแม้ว่า เอ็กซเรย์ออกมาแล้วสะโพกจะมีปัญหาก็ตาม แต่ร่างกายของเขายังมีกล้ามเนื้อที่แข็งแรงเพราะ เขาได้ออกกำลังกายอยู่ตลอด นั่นทำให้เขาสามารถ ดำรงชีวิตได้ปกติ ในขณะที่สุนัขที่ไม่มีพื้นที่ ออกกำลังกาย กินแล้วก็นอน นั่นก็จะทำให้เขามี น้ำหนักเพิ่มขึ้นซึ่งก็จะยิ่งเกิดปัญหากับการทรงตัว ทำให้อาการของโรคข้อสะโพกเสื่อมชัดขึ้นจนสังเกตได้

คุณหมอตั๋งได้ให้คำแนะนำถึงผู้ที่กำลังมีความคิดอย่างจะเลี้ยงสุนัขว่า เรื่องของโรคข้อสะโพกเสื่อมนั้น สามารถตรวจพบแนวโน้มที่จะมีอาการผิดปกติได้ตั้งแต่ลูกสุนัขยังมีอายุน้อย ซึ่งเมื่อตรวจพบแล้วก็ควรจะปรึกษา คุณหมอเพื่อหาวิธีลดความเสี่ยงในการเกิดโรคเมื่อลูกสุนัขเติบโตขึ้นไป

"ในสุนัขพันธุ์ใหญ่ เช่น ถ้าคิดจะเลี้ยงสุนัขสายพันธุ์ลาบราดอร์ มีวิธีการที่จะลดความรุนแรงของโรคได้ตั้งแต่เขาอายุ 3-4 เดือน เรียกว่าการจี้ไฟฟ้าที่เชิงกราน ซึ่งจะช่วยลดความรุนแรงได้ แต่ไมได้หมายความว่าจะไม่เป็นอีก แล้วก็มี วิธีการผ่าตัดปรับมุมกระดูก แต่ในกรณีที่ตรวจเจอว่ามีความผิดปกติ หัวกระดูกมีความผิดปกติไปแล้ว วิธีนี้ก็จะไม่ สามารถทำได้ ซึ่งนี่เป็นสิ่งที่หมออยากจะให้คนเลี้ยงสุนัขทุกคนทำความเข้าใจว่าสองวิธีที่บอกไปนั้นเป็นการป้องกัน และลดโอกาสในการเกิดโรคไม่ใช่การรักษา ผู้เลี้ยงสามารถพาลูกสุนัขไปตรวจเช็กสุขภาพตั้งแต่อายุ 2-4 เดือน หากพบว่ามีแนวโน้นที่จะมีปัญหาเรื่องข้อสะโพกก็ควรรีบขอคำปรึกษาจากคุณหมอทันที ซึ่งการรู้ปัญหาเร็วและแก้ไข เร็วก็จะช่วยลดความเสี่ยงที่ลูกสุนัขจะมีปัญหาเกี่ยวกับข้อสะโพกได้ในอนาคต

และไม่ใช่เฉพาะในสุนัขพันธุ์ใหญ่เท่านั้น ในสุนัขพันธุ์เล็กอย่างปอมเมอเรเนียนก็อาจพบความผิดปกติได้ตั้งแต่กำเนิด ดังนั้นเจ้าของควรพาไปตรวจสุขภาพอย่างละเอียด ในบางกรณีที่ซื้อสุนัขที่มีดีกรีลูกแชมป์มาเลี้ยงก็อย่าชะล่าใจคิดว่า จะไม่เจอกับปัญหาข้อสะโพกเสื่อม เพราะถึงพ่อแม่สุนัขจะเป็นสุนัขที่ผ่านการประกวดได้แชมป์ แต่ในการประกวดสุนัขนั้น จะดูแค่โครงสร้างภายนอก ไม่ได้มีการตรวจเอ็กซเรย์ดูว่าโครงสร้างภายในผิดปกติหรือไม่ สุนัขบางตัวเอ็กซเรย์ดูแล้ว หัวกระดูกเสื่อมแต่ดูจากท่าเดินภายนอกอาจจะดูดีก็ได้ ซึ่งในสุนัขที่มีปัญหาข้อสะโพกเสื่อมนั้นถึงแม้จะเป็นแชมป์ก็ไม่ควร ขยายพันธุ์ต่อ เพราะโรคข้อสะโพกเสื่อมเป็นโรคที่สามารถถ่ายทอดทางพันธุกรรมได้ วิธีที่ดีที่สุดคือทำหมันไปเลย ดังนั้นการจะเลือกซื้อลูกสุนัขควรพิจารณาให้รอบคอบ ศึกษา ทำความเข้าใจ และเมื่อได้ลูกสุนัขมาแล้วก็ควรดูแลสุขภาพ และหมั่นสังเกตความผิดปกติของเขาอย่างสม่ำเสมอด้วย"

*ท้ายที่สุด คุณหมอได้ฝากถึงผู้เลี้ยงสุนัขทุกคนว่าเมื่อสุนัขมีอาการเดินผิดปกติสุนัขไม่สามารถดูแลรักษาตัวเองได้ เขาจะหายมาเดินได้หรือไม่ขึ้นอยู่กับเจ้าของ ซึ่งเมื่อสุนัขเจ็บป่วยจำเป็นต้องได้รับการรักษา ข้อมูลการรักษาที่ถูกต้อง นั้นสำคัญมาก