โภชนาการอาหาร ถือเป็นปัจจัยสำคัญที่ส่งผลต่อโดยตรงสุขภาพร่างกายของสุนัข หากสุนัขได้รับอาหารที่ดีมีประโยชน์ก็จะมีร่างกายแข็งแรงสมบูรณ์ แต่ถ้าหากสุนัขได้รับอาหารที่ไม่ดี ไม่เพียงพอต่อความต้องการ หรือเกินความจำเป็นของร่างกาย ก็จะส่งผลต่อระบบต่างๆ ในร่างกาย ซึ่งสุนัขอาจเกิดโรคต่างๆ ที่เป็นปัญหาต่อสุขภาพในอนาคตได้ ... โดยเฉพาะกับสุนัขสายพันธุ์ใหญ่ที่ต้องได้รับการดูแลเรื่องอาหารเป็นพิเศษเพราะสุนัขสายพันธุ์ใหญ่ส่วนมากมักจะมีปัญหาเรื่องข้อต่อเมื่อเริ่มมีอายุมากขึ้น ...

     ฉะนั้น เทคนิคการเลี้ยงการดูแล วันนี้ ปังปอนด์ก็เลยนำโภชนาการที่เหมาะสมกับสุนัขสายพันธุ์ใหญ่ในแต่ละช่วงวัย ทั้งโภชนาการที่เหมาะกับลูกสุนัข สุนัขโตเต็มวัย และสุนัขสูงวัย  มาให้เพื่อนๆ ที่กำลังเลี้ยงสุนัขสายพันธุ์ใหญ่อยู่แต่ยังไม่แน่ใจว่าอาหารที่ให้สุนัขกินทุกวันนี้เหมาะสมแล้วหรือยัง และเพื่อนๆ ที่กำลังคิดจะเลี้ยงสุนัขสายพันธุ์ใหญ่ให้เข้าใจ เรียนรู้เรื่องโภชนาการที่เหมาะสมกับสุนัขสายพันธุ์ใหญ่เพื่อเสริมสร้างให้สุนัขมีสุขภาพดี และมีอายุยืนยาวกันค่ะ
 

ลูกสุนัขวัยที่ต้องใส่ใจเรื่องโภชนาการเป็นพิเศษ

     แน่นอนว่า ถ้าผู้เลี้ยงอยากให้สุนัขสายพันธุ์ใหญ่ของผู้เลี้ยงมีสุขภาพร่างกายแข็งแรงสมบูรณ์ การดูแลเรื่องอาหารการกินตั้งแต่ยังเป็นลูกสุนัขก็ย่อมเป็นสิ่งสำคัญที่ผู้เลี้ยงต้องใส่ใจ เพราะลูกสุนัขเป็นวัยที่ต้องการคุณค่าทางโภชนาการพิเศษกว่าช่วงสุนัขโตเต็มวัยถึง 2 เท่า ...

     ผู้เลี้ยงควรดูแลและจัดการเรื่องอาหารให้กับลูกสุนัขตั้งแต่ลูกสุนัขเพิ่งหย่านมจากแม่สุนัข (อายุประมาณ 6-7 สัปดาห์) ไปจนถึงอายุ 15-18 เดือนที่สุนัขเริ่มโตเต็มวัย เพราะในช่วงวัยนี้ลูกสุนัขต้องการอาหารที่มีคุณค่าทางโภชนาการสูงและสมดุลเหมาะสมกับช่วงวัยเพื่อนำไปใช้ในการเจริญเติบโต พัฒนาสมองและอวัยวะต่างๆ ของร่างกาย  โดยผู้เลี้ยงควรเลือกซื้ออาหารเม็ดสำเร็จรูปสูตรสำหรับลูกสุนัขสายพันธุ์ใหญ่ที่มีโปรตีนสูงประมาณ 28-30% และมีแคลเซียม ที่จะช่วยเสริมสร้างกล้ามเนื้อและกระดูกให้แข็งแรง  ดีเอชเอ ช่วยในการพัฒนาสมอง การเรียนรู้ ไขมัน เหล็ก สารต้านอนุมูลอิสระ วิตามิน เกลือแร่ และสารอาหารที่จำเป็นอื่นๆ รวมถึงซีลีเนียมที่จะช่วยเสริมสร้างภูมิคุ้มกันต่อโรคไข้หัดสุนัขและลำไส้อักเสบหลังจากลูกสุนัขฉีดวัคซีน ... สารอาหารเหล่านี้ล้วนแล้วแต่จะช่วยเสริมสร้างให้ลูกสุนัขมีร่างกายแข็งแรงสมบูรณ์ และมีภูมิคุ้มกันที่ดีค่ะ
 

 
     สำหรับการให้อาหารลูกสุนัขสายพันธุ์ใหญ่หลังจากหย่านม ในช่วง 2-3 สัปดาห์แรก ให้ผู้เลี้ยงนำอาหารเม็ดสำเร็จรูปสูตรสำหรับลูกสุนัขสายพันธุ์ใหญ่มาผสมกับน้ำหรือนม (ควรเลือกเป็นนมแพะแทนนมวัว เพราะนมแพะมีไขมันและแคลเซียมสูงกว่านมวัว และไม่ทำให้ลูกสุนัขท้องเสีย) ให้ลูกสุนัขกิน โดยผสมในอัตราส่วนน้ำอุ่นหรือนม 1 ส่วนต่ออาหารเม็ด 3 ส่วน เพื่อเพิ่มความน่ากินและช่วยให้อาหารมีรสชาติยิ่งขึ้น และผู้เลี้ยงก็ควรจัดตารางการให้อาหารน้องหมาเป็นมื้อเล็กๆ 2-3 มื้อต่อวัน แทนการให้น้องหมากินอาหารทีละมากๆ เพียงครั้งเดียว ซึ่งการแบ่งย่อยมื้ออาหารเป็นมื้อเล็กๆ หลายเวลาต่อวัน จะช่วยไม่ให้ระบบย่อยอาหารของลูกสุนัขทำงานหนักมากเกินไป และไม่ทำให้ลูกสุนัขท้องอืด และผู้เลี้ยงควรจำกัดเวลาให้ลูกสุนัขกินอาหารมื้อละไม่เกิน 30 นาที และควรให้อาหารแก่ลูกสุนัขในบริเวณพื้นที่เดิมและในเวลาเดิม เพื่อฝึกนิสัยการกินอาหาร และสิ่งสำคัญที่ขาดไม่ได้นั่นก็คือ การทำความเข้าใจและตั้งกฏกติกากับสมาชิกในบ้านเกี่ยวกับการเลี้ยงสุนัขโดยสมาชิกทุกคนจะต้องไม่ให้อาหารแก่ลูกสุนัขนอกเหนือจากมื้ออาหารที่กำหนดไว้โดยเด็ดขาด เพราะอาจทำให้ระบบย่อยอาหารของลูกสุนัขผิดปกติ อาจทำให้ลูกสุนัขมีนิสัยเลือกกิน และมีนิสัยชอบขอหรือขโมยอาหารจากโต๊ะอาหารได้ค่ะ (ศึกษาข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่บทความ  6 เทคนิคเปลี่ยนความเข้าใจในการเลี้ยงหมาของคนในบ้าน)

     และเมื่อลูกสุนัขมีอายุได้ 4 เดือน ฟันน้ำนมของลูกสุนัขจะหลุดออกและค่อยๆ ทดแทนด้วยฟันแท้ ซึ่งเป็นช่วงเวลาเหมาะที่ผู้เลี้ยงจะให้ลูกสุนัขกินอาหารเม็ดแบบเพียวๆ โดยลดปริมาณน้ำที่ใช้ผสมอาหารเม็ดลงเรื่อยๆ จนไม่ต้องผสมอีกต่อไป  ซึ่งในช่วงแรกของการเปลี่ยนอาหาร ผู้เลี้ยงอาจจะผสมอาหารเปียกเข้าไปเล็กน้อยเพื่อความน่ากินก็ได้ค่ะ การปรับเปลี่ยนอาหาร ควรทำอย่างค่อยเป็นค่อยไปใช้ระยะเวลาประมาณ 7-10 วัน โดยสูตรอาหารยังคงเป็นสูตรสำหรับลูกสุนัขสายพันธุ์ใหญ่ และให้น้องหมากินอาหารสูตรลูกสุนัขไปจนถึงอายุ 18 เดือนแล้วค่อยเปลี่ยนเป็นอาหารสูตรสุนัขโตนะคะ

 

สุนัขโตเต็มวัยกับโภชนาการที่เหมาะสม

 
     สำหรับสุนัขสายพันธุ์ใหญ่จะโตเต็มวัยที่ประมาณอายุ 18 เดือน โดยธรรมชาติแล้วสุนัขสายพันธุ์ใหญ่ในช่วงวัยนี้มักจะมีความคล่องแคล่ว ชอบออกกำลังกาย และมีกิจกรรมต่างๆ ในแต่ละวันค่อนข้างเยอะ จึงมีความต้องการพลังงานสูง และถึงแม้ว่าสุนัขจะเข้าสู่ช่วงโตเต็มวัยแล้ว แต่อวัยวะภายในของสุนัขก็ยังคงเติบโตและมีพัฒนาการต่อไปเรื่อยๆ ดังนั้น สุนัขโตเต็มวัยก็ยังต้องการคุณค่าทางโภชนาการอยู่เช่นเดิม ซึ่งผู้เลี้ยงก็ควรเลือกอาหารเม็ดสำเร็จรูปที่เหมาะสมสอดคล้องกับความต้องการด้านพลังงาน ควรมีโปรตีนอยู่ที่ประมาณ 23% - 26% แต่ควรลดอาหารประเภทที่มีส่วนผสมของไขมันในจำนวนมากๆ ลง เพราะอาจเกิดการสะสมของไขมันในร่างกาย ที่อาจทำให้สุนัขมีปัญหาน้ำหนักเกินซึ่งจะส่งผลต่อข้อต่อและกระดูก โดยอาจจะเลือกอาหารที่มีส่วนผสมของ แอล-คาร์นิทีน ที่จะช่วยลดการสะสมของไขมันในร่างกาย กลูโคซามีน ป้องกันไขข้ออักเสบ ฟอสฟอรัส ที่ช่วยเสริมสร้างกล้ามเนื้อ กลูตามีน เสริมสร้างระบบทางเดินอาหารให้ดูดซึมสารอาหารมีประสิทธิภาพมากขึ้น วิตามินดี แคลเซียม ที่เสริมสร้างให้สุนัขมีสุขภาพแข็งแรง มีโครงสร้างที่ได้สัดส่วนและรักษาสมดุลของกล้ามเนื้อก็ได้ค่ะ
 
     สำหรับมื้ออาหารที่เหมาะสมสำหรับสุนัขโตเต็มวัย ควรให้อยู่ที่ประมาณ 1- 2 มื้อต่อวัน ซึ่งต้องขึ้นอยู่กับน้ำหนักและกิจกรรมประจำวัน หากสุนัขมีกิจกรรมเยอะ เช่น ออกเล่นกีฬาล่าสัตว์ แข่งขันวิ่งข้ามสิ่งกีดขวาง หรือว่ายน้ำ ก็จำเป็นที่จะต้องให้ปริมาณอาหารที่มากขึ้นโดยแบ่งเป็น 2 มื้อต่อวัน คือแบ่งเป็นเช้า 1 มื้อ และเย็น 1 มื้อ โดยผู้เลี้ยงควรควบคุมปริมาณอาหาร ปริมาณแคลอรี่ให้เหมาะสมกับสุนัข (สำหรับผู้เลี้ยงที่ไม่ทราบว่าสุนัขควรกินอาหารปริมาณเท่าไหร่ต่อวัน ปังปอนด์ก็มีวิธีการคำนวณง่ายๆ มาฝากกันกับ โปรแกรมการคำนวณหาปริมาณอาหารที่เหมาะสมต่อวันของสุนัข  ที่จะคำนวณจากน้ำหนักตัวของสุนัข เพียงแค่ผู้เลี้ยงเอาน้ำหนักตัวของน้องหมาไปกรอกลงในช่อง แล้วเลือกเปลี่ยนหน่วยเป็น กิโลกรัม โปรแกรมก็จำคำนวณปริมาณอาหารออกมาให้ค่ะ) และอย่าลืมที่จะให้อาหารสุนัขในบริเวณพื้นที่เดิมและช่วงเวลาเดิมเช่นเดียวกับตอนที่ยังเป็นลูกสุนัขเพื่อสร้างวินัยการกิน พร้อมกับหมั่นพาสุนัขไปออกกำลังกายอย่าง พาไปว่ายน้ำเพื่อ ฝึกทักษะคำสั่งขั้นพื้นฐานต่างๆ เช่น หยุด นั่ง สวัสดี เพื่อสร้างคุณค่าให้กับสุนัขกันด้วยนะคะ
 

 
     นอกจากการเลือกอาหารที่เหมาะสมกับสุนัขโตเต็มวัยแล้ว สิ่งหนึ่งที่ขาดไม่ได้เลยคือผู้เลี้ยงต้องคอยสังเกตดูก้อนอึของสุนัขด้วยว่า หลังจากกินอาหารเข้าไปแล้วก้อนอึมีลักษณะ กลิ่น สี เป็นอย่างไร รวมถึงสังเกตดูการเจริญเติบโตและน้ำหนักตัวของสุนัขที่อาจเพิ่มขึ้นหรือลดลง เพื่อที่จะประเมินได้ว่า ร่างกายสุนัขสามารถดูดซึมสารอาหารไปใช้ได้ดีแค่ไหน เพื่อสุขภาพที่ดีของสุนัข เพราะสุนัขสายพันธุ์ใหญ่เป็นสุนัขที่ต้องได้รับการดูแลเรื่องสุขภาพและควบคุมโภชนาการอย่างเคร่งครัด เพื่อสุนัขจะได้ไม่เป็นโรคอ้วนที่เป็นต้นตอสาเหตุการเกิดโรคต่างๆ และมีผลต่อช่วงอายุของสุนัขค่ะ

 

โภชนาการที่ดีสำหรับสุนัขสูงวัย

       สำหรับสุนัขสายพันธุ์ใหญ่ที่มีอายุ 6 ปีขึ้นไปเรียกได้ว่าเป็นสุนัขที่เริ่มเข้าสู่ช่วงสูงวัยแล้ว ฉะนั้น ผู้เลี้ยงจึงต้องดูแลและควบคุมปริมาณอาหารให้สุนัขของผู้เลี้ยงเพิ่มมากขึ้น โดยทั่วไปสุนัขสูงวัยมักจะใช้พลังงานน้อย ทำกิจกรรมระหว่างวันน้อยลง และใช้เวลาส่วนใหญ่ของวันไปกับการนอน จึงทำให้มีความต้องการพลังงานจากอาหารลดน้อยลงกว่าเดิมประมาณ 20% ซึ่งผู้เลี้ยงก็ควรปรับเปลี่ยนอาหารให้เหมาะสมกับความต้องการของสุนัขสูงวัย โดยลดอาหารประเภทไขมันที่มีพลังงานสูง เพื่อป้องกันปัญหาน้ำหนักตัว ที่จะส่งผลต่อข้อและกระดูกที่ต้องรับน้ำหนักที่จะก่อให้เกิดโรคต่างๆ  เช่น เบาหวาน โรคหัวใจ และส่งผลต่ออายุของสุนัข  

     และปรับเปลี่ยนอาหารจากเมื่อก่อนที่ผู้เลี้ยงอาจจะเคยให้อาหารสำเร็จรูปแบบเม็ดใหญ่และแข็ง หรือเนื้อสัตว์ที่ย่อยยาก ก็ควรเปลี่ยนมาเป็นอาหารที่กินง่ายย่อยง่ายมากขึ้น เช่น เนื้อปลา ไก่ ผัก ผลไม้ หรืออาหารสำเร็จรูปสูตรสุนัขสูงวัยที่พัฒนาและมีส่วนประกอบที่เหมาะสมกับสุนัข ที่มีการเติมสารเสริมอาหารที่ช่วยในการรักษาสมดุลและเสริมสร้างส่วนต่างๆ ของร่างกาย เช่น กลูโคซามีน ที่ช่วยในการบำรุงข้อต่อให้น้องหมาเคลื่อนไหวดีขึ้น กรดไขมันโอเมก้า-3 มีฤทธิ์ในการต้านการอักเสบในร่างกาย ช่วยในการทำงานของระบบประสาท ฟอสฟอรัสต่ำ ช่วยการทำงานของไต วิตามินซีและวิตามินอี ที่เป็นสารต้านอนุมูลอิสระ ไฟเบอร์ ที่ช่วยให้ระบบย่อยอาหารทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพที่น้องหมาสามารถกินได้ง่ายแทนนะคะ
 

     โดยส่วนมากสุนัขสายพันธุ์ใหญ่อย่าง สุนัขพันธุ์ร็อตไวเลอร์ ลาบราดอร์ โกลเด้นรีทรีฟเวอร์ และโดเบอร์แมน ฯลฯ เมื่อเข้าสู่ช่วงสูงวัยแล้วมักจะพบโรคข้อต่ออักเสบมากกว่าพันธุ์อื่นๆ ซึ่งสาเหตุของโรคอาจเกิดจากการที่ผู้เลี้ยงเลี้ยงน้องหมาในสิ่งแวดล้อมที่ไม่เหมาะสม เช่น เลี้ยงในบริเวณพื้นลื่นเกินไป บวกกับปัจัยเสริมต่างๆ ทั้งในเรื่องของ น้ำหนักส่วนเกิน อายุ และพันธุกรรม โดยสุนัขจะแสดงอาการต่างๆ เช่น เดินเชื่องช้าลง และขยับตัวลำบากขึ้น ซึ่งอาหารที่เหมาะกับสุนัขที่เป็นโรคข้อต่ออักเสบที่สัตว์แพทย์มักจะแนะนำให้สุนัขกินเพื่อช่วยในการรักษาคือ อาหารสำเร็จรูปสูตรรักษาและฟื้นฟูข้อต่อ หรือสูตร JM (Joint Mobility) ซึ่งเป็นอาหารสูตรที่ช่วยบำรุงสุขภาพข้อต่อและการเคลื่อนไหว ที่ส่วนใหญ่จะมีส่วนประกอบของ กลูโคซามีน  คอนดรอยติน และโอเมก้า 3 ที่จะช่วยลดการอักเสบและการบาดเจ็บของข้อต่อ และทำให้น้องหมามีรูปร่างสมส่วน มีกล้ามเนื้อที่แข็งแรงสมดุลค่ะ
 

      นอกจากนี้ สุนัขสูงวัยส่วนใหญ่ยังพบว่า มักจะมีปัญหาสุขภาพช่องปาก เช่น ฟันและเหงือกอักเสบ มีหินปูน ฟันผุ จึงทำให้กินอาหารได้ลำบากและช้าลง ซึ่งอาจส่งผลกระทบต่อน้ำหนักตัวลดลง และอาจเกิดปัญหาสุขภาพต่างๆ ตามมาได้ ผู้เลี้ยงจึงต้องเลือกชนิดของอาหาร และปรับสัดส่วนการให้อาหารต่อมื้อให้เหมาะสม โดยให้กินอาหารวันละ 2 เวลา และไม่ควรให้อาหารครั้งละมากๆ เพื่อช่วยเรื่องระบบการย่อย เพราะสุนัขสูงวัยจะมีกำลังในการย่อยอาหารอ่อนลง การให้อาหารในปริมาณมากๆ จึงเป็นการรบกวนอวัยวะต่างๆ ภายในให้ทำงานหนักขึ้น หรือผู้เลี้ยงอาจจะเพิ่มอาหารเสริมต่างๆ ให้สุนัขแต่ละตัวตามคำแนะนำจากสัตว์แพทย์ก็ได้ค่ะ (ศึกษาข้อมูลเพิ่มเติมที่บทความ รวมเทคนิคดูแลสุนัขแก่ให้มีอายุยืนยาว)

     สำหรับสุนัขสูงวัย นอกจากผู้เลี้ยงจะดูแลเรื่องอาหารแล้ว สิ่งหนึ่งที่ผู้เลี้ยงต้องใส่ใจไม่แพ้กันเพื่อให้สุนัขสูงวัยมีอายุที่ยืนยาวมากขึ้นนั่นก็คือ การพาสุนัขไปออกกำลังกายเบาๆ  ที่ต้องอยู่ภายใต้การควบคุมดูแลอย่างใกล้ชิด เช่น พาสุนัขไปว่ายน้ำ หรือพาไปเดินออกกำลังกายในสวนสาธารณะในระยะทางสั้นๆ อย่างสม่ำเสมอ การเดินออกกำลังกายจะช่วยทำให้กล้ามเนื้อต่างๆ ได้สัดส่วนแข็งแรงขึ้น แถมยังช่วยให้สุนัขมีสุขภาพจิตดีด้วยค่ะ
 

      “โภชนาการอาหารมีผลโดยตรงต่อสุขภาพของสุนัข” และ “การเลือกอาหารที่เหมาะกับช่วงวัยจะทำให้สุนัขมีสุขภาพที่สมบูรณ์แข็งแรงอยู่เสมอ”  ... สำหรับเพื่อนๆ ที่อยากให้สุนัขของตัวเองมีสุขภาพดี ปังปอนด์แนะนำว่า ให้ลองศึกษาข้อมูลเกี่ยวกับด้านโภชนาการอาหารสำหรับสุนัข โดยดูว่ามีอาหารชนิดใดที่สุนัขควรรับประทานและไม่ควรรับประทาน รวมไปถึงหมั่นพาสุนัขไปตรวจสุขภาพประจำปีและพบสัตวแพทย์เป็นประจำเพื่อสุนัขจะได้มีสุขภาพร่างกายแข็งแรง และมีอายุยืนยาวนะคะ
 

ภาพประกอบ:
http://germanshepherdappreciation.tumblr.com/
http://animal.discovery.com/tv-shows/its-me-or-the-dog/training-tips/9-basic-training-tips.htm
http://www.wallpaperswala.com/labrador-retriever/
http://gb.happydog.de/products/dry-food/supreme-line/adult/supreme-fit-well/adult-maxi/
http://myanimalgeneralhospital.blogspot.com/2012_12_01_archive.html
http://www.care2.com/greenliving/7-reasons-to-adopt-a-senior-dog.html
http://rottweilerdogs.blogspot.com/
http://shulervetclinic.com/services/pet-nutrition/