ในบทความของคอลัมน์เทคนิคการเลี้ยงการดูแลในสัปดาห์ก่อนนี้ ปังปอนด์ได้พูดถึงเรื่อง 5 อาหารที่น้องหมาส่วนใหญ่กินแล้วมีสิทธิ์แพ้ !! กันไปแล้ว เพื่อน ๆ หลาย ๆ คนก็ได้รู้ว่า อาหารประเภทโปรตีนอยู่ในกลุ่มเสี่ยงที่น้องหมากินเข้าไปแล้วจะเกิดภาวะภูมิแพ้ได้... ในสัปดาห์นี้ปังปอนด์ก็เลยจะมาคลายความกังวลให้กับเพื่อน ๆ ที่มีน้องหมาภายในบ้านที่แพ้โปรตีนกันว่า น้องหมาจะสามารถกินอะไรแทนได้บ้าง จะมีอะไรบ้าง เราไปดูกันเลยค่ะ ...

 

     ... อย่างที่เราทราบกันแล้วว่า น้องหมาส่วนใหญ่ที่เป็น โรค "ภาวะภูมิแพ้อาหาร" นั้น เกิดจากการที่ร่างกายของน้องหมาแสดงปฏิกิริยาทางระบบภูมิคุ้มกันต่ออาหารที่กินเข้าไป เพราะร่างกายเข้าใจผิดคิดว่า อาหารที่น้องหมากินเข้าไปนั้นเป็นสิ่งแปลกปลอม จึงแสดงปฏิกิริยาต่อต้าน ส่งผลให้ร่างกายแสดงอาการแพ้ต่าง ๆ ซึ่งโดยมากร่างกายจะตอบสนองต่ออาหารประเภทโปรตีน พวกเนื้อสัตว์ เช่น เนื้อหมู เนื้อไก่ เนื้อวัว ฯ รวมถึงเครื่องในของสัตว์ทุกชนิด นมและผลิตภัณฑ์จากนม ไข่ไก่ แต่ในน้องหมาบางรายก็อาจแพ้สารเสริมในอาหาร (Food additive) เช่น สารกันบูด สารปรุงแต่งสี กลิ่นและรส ฯลฯ ซึ่งในน้องหมาแต่ละตัวก็สามารถแพ้อาหารหรือมีสารก่อภูมิแพ้ได้มากกว่า 1 ชนิดก็เป็นไปได้ค่ะ

     ถ้าหากเรามองย้อนกลับไปจะพบว่า น้องหมาเป็นสัตว์ที่กินได้ทั้งเนื้อสัตว์และพืช (Omnivorous) ดังนั้น ร่างกายจึงถูกสร้างมาให้สามารถย่อยอาหารประเภทโปรตีนได้อยู่แล้ว แต่โดยปกติระบบทางเดินอาหารของน้องหมาจะย่อยอาหารให้มีโมเลกุลขนาดเล็ก เล็กมาก ๆ จนระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายไม่สามารถมองเห็นได้ แต่ก็มีโมเลกุลบางส่วนที่ถูกย่อยอย่างไม่สมบูรณ์ ยังมีขนาดใหญ่พอที่ร่างกายสามารถตรวจจับได้ ระบบภูมิคุ้มกันจึงถูกกระตุ้นให้ตอบสนอง ซึ่งในเนื้อสัตว์จำพวก เนื้อหมู เนื้อไก่ เนื้อวัว ฯ นั้นจะประกอบด้วยกรดไขมันอิ่มตัวในปริมาณสูง และมีโมเลกุลขนาดใหญ่ ทำให้ร่างกายดูดซึมและย่อยได้ยาก ทำให้ร่างกายของน้องหมาตอบสนองให้เกิดการแพ้ ...

 

อาการของสุนัขแพ้โปรตีนเป็นอย่างไร?

 

      หลาย  ๆ คนอาจจะสงสัยว่า น้องหมาที่แพ้โปรตีนนั้นจะมีอาการอย่างไร และสามารถสังเกตได้อย่างไร ซึ่งต้องบอกเลยค่ะว่า ในน้องหมาที่มีภาวะภูมิแพ้อาหาร เราสามารถสังเกตอาการทั่วไปที่พบได้บ่อย คือ น้องหมาจะมีตุ่ม ผื่นแดงขึ้นตามผิวหนัง น้องหมาจะมีอาการคัน เกาอยู่ตลอดเวลา เอาหน้าหรือตัวถูไถกับพื้น งับหรือเลียตัวและเท้าของตัวเองอยู่เป็นประจำ ในน้องหมาบางตัวอาจพบเป็นลักษณะของรังแคเกาะอยู่ตามเส้นขนและผิวหนัง ฯ

     ในน้องหมาที่มีภาวะภูมิแพ้อาหารมาก ๆ น้องหมาจะคันและเกาผิวหนังถี่กว่าปกติจนเกิดแผล อาจเกิดการติดเชื้อแบคทีเรียและเกิดการอักเสบของผิวหนัง มีผิวหนังมันเยิ้ม เกิดตุ่มหนอง มีกลิ่นตัว ซึ่งมักพบในน้องหมารายที่มีการติดเชื้อแทรกซ้อนหรือเป็นแบบเรื้อรังมานาน และมักพบการอักเสบของผิวหนังบริเวณ ใบหน้า ใบหู ขา ง่ามเท้า และบริเวณผิวหนังตามข้อพับ เช่น โคนขาหนีบ รักแร้ และบริเวณอื่น ๆ เช่น รอบปาก ใต้คาง รอบรูทวาร เป็นต้น
 

จะทราบได้อย่างไรว่า สุนัขของเราแพ้โปรตีน?

 
      สำหรับการวินิจฉัยเพื่อให้ทราบว่า น้องหมาของเรามีภาวะภูมิแพ้อาหารนั้น มีวิธีเดียวคือ ต้องให้สัตวแพทย์ผู้เชี่ยวชาญเป็นผู้วินิจฉัย โดยจะทำการทดสอบอาการแพ้อาหารด้วยวิธี  Restriction diet trial เท่านั้น ซึ่งก่อนที่คุณหมอจะทำการทดสอบ คุณหมอจำเป็นต้องตรวจร่างกายอย่างละเอียด เพื่อแยกแยะสาเหตุอื่น ๆ ที่ทำให้น้องหมาแสดงอาการทางผิวหนัง อาจจำเป็นที่จะต้องทำการขูดผิวหนัง เก็บตัวอย่างเซลล์จากผิวหนังมาตรวจ หรือเพาะเชื้อ ฯลฯ โดยช่วงเวลาทำการทดสอบที่ดี จะเริ่มทำหลังจากที่เราได้ควบคุมอาการคันจากการติดเชื้อแทรกซ้อน หรือกำจัดสาเหตุอื่น ๆ ที่ไม่เกี่ยวข้องออกไปได้แล้วนั่นเองค่ะ

     โดยขั้นตอนคือ ให้น้องหมาหยุดกินอาหารเดิมทั้งหมด และเปลี่ยนมากินอาหารใหม่ โดยอาหารใหม่ที่จะนำมาทดสอบต้องเป็นอาหารที่น้องหมาไม่เคยกินมาก่อนเลยในชีวิต ค่ะ (อ่านข้อมูลเพิ่มเติมและรู้จักภาวะภูมิแพ้อาหารในสุนัขให้มากขึ้นได้ในบทความ เรื่องจริงที่คุณต้องรู้เกี่ยวกับ ภาวะภูมิแพ้อาหารในสุนัข)
 

แล้วน้องหมาแพ้โปรตีนจะกินอะไรได้บ้างล่ะ?

     เมื่อเรารู้แล้วว่า น้องหมาของเราเป็นโรคภาวะภูมิแพ้อาหาร ซึ่งหมายความว่า น้องหมาจะไม่สามารถกินอาหาร  หรือโปรตีนที่แพ้นั้น ๆ ได้อีก ผู้เลี้ยงจึงจำเป็นต้องหาอาหารชนิดอื่นมาให้น้องหมากินเพื่อทดแทนอาหารชนิดเดิม โดยจะต้องคำนึงถึงคุณประโยชน์ของอาหารที่ครบคุณค่าทุกหมู่ เพื่อให้น้องหมายังคงมีสุขภาพร่างกายที่แข็งแรงเหมือนเดิมค่ะ สำหรับวิธีง่าย ๆ เลยก็คือ

เลือกอาหารสูตรที่เหมาะกับสุนัขแพ้โปรตีน
 

    สำหรับผู้เลี้ยงที่เลือกวิธีให้อาหารเม็ดสำเร็จรูปกับน้องหมาเป็นอาหารก็ควรเลือกหาอาหารเม็ดสำเร็จรูปสูตรสำหรับน้องหมาที่แพ้โปรตีนจากเนื้อสัตว์ ซึ่งในปัจจุบันบริษัทผลิตอาหารสำเร็จรูปสำหรับสุนัขก็ได้มีการผลิตอาหารสูตรพิเศษมาเพื่อรองรับและตอบสนองต่อความต้องการของผู้เลี้ยงที่มีน้องหมาที่แพ้โปรตีนจากเนื้อสัตว์ หรือน้องหมาที่เกิดการแพ้ได้ง่ายมากขึ้น ทั้งสูตร Hypoallegenic , สูตร Sentitive Skin รวมถึงอาหารสำเร็จรูปสำหรับสุนัขตั้งแต่เกรดซูเปอร์พรีเมียมขึ้นไป ได้แก่ เกรดซูเปอร์พรีเมียม , อาหารสุนัขเกรดโฮลิสติก , เกรดอัลตรา โฮลิสติก , ออร์แกนิค ซึ่งจะใช้วัตถุดิบคุณภาพสูงเช่นเดียวกับอาหารของมนุษย์ แหล่งที่มาของวัตถุดิบจะต้องผลิตโดยกระบวนการที่เกิดขึ้นตามธรรมชาติ ถ้าหากเป็นพืชก็จะต้องเป็นพืชที่ปลูกด้วยวิธีธรรมชาติ ไม่ใช้สารเคมี เช่น ยาฆ่าแมลง หรือปุ๋ยเคมี ส่วนถ้าเป็นเนื้อสัตว์ก็จะต้องเป็นมาจากสัตว์ที่เลี้ยงด้วยวิธีธรรมชาติ ไม่มีการฉีดฮอร์โมนและยาปฏิชีวนะต่าง ๆ โดยเน้นเป็นเนื้อปลาคุณภาพสูง เช่น โปรตีนจากเนื้อปลาแซลมอน หรือโปรตีนคุณภาพสูงจากพืชและผักชนิดต่าง ๆ

     โดยในแต่ละมื้อนั้น ผู้เลี้ยงจะต้องแน่ใจว่า น้องหมาจะต้องได้รับอาหารอย่างเพียงพอ เจ้าของจึงจำเป็นต้องควบคุมปริมาณอาหาร ปริมาณแคลอรี่ในแต่ละมื้อให้เหมาะสมกับความต้องการของน้องหมาอยู่เสมอ  (โปรแกรมการคำนวณหาปริมาณอาหารที่เหมาะสมต่อวันของสุนัข) เพื่อน้องหมาจะได้รับสารอาหารที่พอเหมาะ สมดุลกับร่างกายของน้องหมา สำหรับอาหารสุนัขเกรดพรีเมียมขึ้นไปนี้จะมีราคา ค่าใช้จ่ายที่สูงกว่าอาหารสุนัขทั่วไปอยู่หลายเท่าตัว แต่ผู้เลี้ยงหลาย ๆ คนก็เลือกที่จะหามาให้น้องหมาเพราะไม่มีเจ้าของคนไหนที่จะทนเห็นน้องหมาของตัวเองต้องทรมาน เกาคัน เอาตัวถูกับกำแพง หรืองับตัวเองจนเป็นแผลเลือดออกได้ค่ะ ...
 

ให้อาหารปรุงสุกที่ย่อยง่ายได้ประโยชน์

     หากบ้านไหนต้องการดูแลเรื่องโภชนาการอาหารสำหรับน้องหมาที่แพ้โปรตีนด้วยตัวเอง และอยากทำอาหารปรุงสุกให้กับน้องหมาเองทุกมื้อ ก็สามารถทำได้ค่ะ เพียงแต่ว่าเราต้องใส่ใจ และพิถีพิถันในการคิดคำนวณปริมาณแคลอรี่ที่เหมาะสมกับน้องหมาแต่ละตัวกันสักหน่อย เพื่อที่น้องหมาจะได้รับสารอาหารแบบครบถ้วน ไม่มากหรือน้อยจนเกินไป และการเลือกวัตถุดิบที่จำนำมาปรุง ผู้เลี้ยงจะต้องคำนึงถึงคุณภาพและประโยชน์ที่ครบหมวดหมู่ตามหลักโภชนาการสำหรับน้องหมาเป็นสำคัญ ซึ่งประกอบด้วย  น้ำ โปรตีน ไขมัน แร่ธาตุ วิตามิน ฯ เพราะการทำอาหารปรุงสุกให้กับน้องหมาจะยากต่อการควบคุมปริมาณพอสมควรเลยค่ะ

      โดยวัตถุดิบที่ดีต้องน้องหมาที่แพ้โปรตีนควรเป็นอาหารที่สามารถย่อยง่าย มีโมเลกุลขนาดเล็ก เช่น เนื้อปลาทะเลลึก ปลาซาบะ ปลาแซลมอล ปลาทู ฯ ควรหลีกเลี่ยงเนื้อสัตว์ เช่น เนื้อหมู เนื้อไก่ เนื้อวัว ฯ รวมถึงเครื่องในของสัตว์ทุกชนิด นมและผลิตภัณฑ์จากนม ไข่ไก่ เพราะอาจไปกระตุ้นให้ร่างกายเกิดภาวะภูมแพ้อาหารได้

     สำหรับผักและผลไม้นั้น ผู้เลี้ยงก็สามารถนำมาทำเป็นอาหารปรุงสุกให้กับน้องหมาได้เช่นกัน เช่น แครอท ช่วยให้มีสุขภาพดี ช่วยบริหารปากและฟันให้แข็งแรง ผักใบเขียว เช่น กะหล่ำปลี หรือผักโขม มีวิตามินที่ดีต่อน้อหมา ฟักทอง มีเส้นใยช่วยระบบย่อยอาหารที่ดีของน้องหมา มันฝรั่ง ที่มีคุณประโยชน์และวิตามินจำนวนมาก  กล้วยน้ำว้า ที่ช่วยระบบย่อยอาหารและผิวหนัง ฯ สำหรับพืชผักที่น้องหมาควรหลีกเลี่ยงได้แก่ ถั่วชนิดต่าง ๆ โดยเฉพาะถั่วเหลือง มะเขือเทศ อโวคาโด หัวหอม กระเทียม ฯ ผักและผลไม้ ที่มีคุณและโทษต่อสุนัข อาหารต้องห้ามสำหรับสุนัข [Infographic]
 

แล้วถ้าหากอยากให้น้องหมากินอาหาร Barf ล่ะ?

      สำหรับหลาย ๆ คนที่เลี้ยงน้องหมาด้วยอาหาร Barf หรือให้เนื้อสัตว์แบบสด ๆ เช่น เนื้อหมู เนื้อวัว เนื้อไก่ กับน้องหมาเป็นประจำอยู่แล้ว แต่ภายหลังพบว่า น้องหมาเกิดแพ้เนื้อสัตว์ขึ้นมา แต่ก็ยังยืนยันอยากให้น้องหมากินอาหาร Barf อยู่ ก็อาจจะลองใช้วิธีเปลี่ยนจากการให้เนื้อหมู วัว ไก่ ที่ให้เป็นประจำ มาเป็นการให้เนื้อปลาแทนกับน้องหมาแทน เพราะเนื้อสัตว์ เช่น เนื้อหมู วัว ไก่ ฯ ที่เคยให้น้องหมาอยู่ก่อน เพราะอย่างที่บอกไปว่า ถึงแม้จะประกอบไปด้วยกรดอะมิโนจำเป็นที่ร่างกายน้องหมาต้องการ แต่ก็ยังประกอบด้วยกรดไขมันอิ่มตัวในปริมาณสูง และมีโมเลกุลขนาดใหญ่ที่ย่อยได้ยาก ซึ่งจะทำให้ร่างกายของน้องหมาตอบสนองให้เกิดการแพ้ได้ค่ะ

     สำหรับ เนื้อปลา ถือเป็นแหล่งโปรตีนที่ดีต่อน้องหมา เพราะมีขนาดโมเลกุลขนาดเล็ก ไขมันต่ำ สามารถดูดซึมและย่อยได้ง่าย ซึ่งโปรตีนที่ได้รับความนิยมนำมาให้น้องหมากิน ได้แก่ ปลาแซลมอน ปลาแมกเคอเรล ปลาแฮริง ปลาเทราท์ และปลาซาร์ดีน ที่มีกรดไขมันโอเมก้า 3 , 6 ในปริมาณสูง ซึ่งจะช่วยช่วยให้ผิวหนังแข็งแรง ไม่แห้ง กร้าน ลดอาการคัน และบำรุงให้ขนสวยเป็นเงางามค่ะ  

     แต่ถึงอยากไร การเลือกหาอาหาร Barf หรือเนื้อสัตว์สด ๆ มาให้กับน้องหมาก็ยังมีความเสี่ยงต่อเชื้อโรคต่าง ๆ ที่อาจทำให้น้องหมาเจ็บป่วยได้ ผู้เลี้ยงจึงจำเป็นที่จะต้องเลือกซื้อเนื้อสัตว์จากแหล่งที่ได้มาตราฐาน มีความสด สะอาด ปลอดภัย เพื่อลดความเสี่ยงเกิดการเจ็บป่วยให้เหลือน้อยที่สุดค่ะ

มีวิธีป้องกันภาวะภูมิแพ้อาหารในน้องหมาไหม?

 
     การที่เราจะทราบว่า ร่างกายน้องหมาแพ้ต่อสารอาหารอะไรเป็นเรื่องยาก จนกว่าน้องหมาจะได้รับสารนั้น ๆ เข้าไป แต่สำหรับวิธีป้องกันภาวะภูมิแพ้อาหารในน้องหมา ผู้เลี้ยงก็สามารถปฏิบัติได้ง่าย ๆ เพื่อป้องกันภาวะภูมิแพ้อาหารในน้องหมาได้ ดังนี้ค่ะ
 
     1. ไม่ควรให้อาหารเดิมซ้ำ ๆ ติดต่อกันนานเกิน 2 ปี

     2. หากจะปรับเปลี่ยนอาหารเป็นสูตร หรือยี่ห้อใหม่ก็ควรเปลี่ยนอย่างค่อยเป็นค่อยไป เพื่อให้ทางเดินอาหารของน้องหมาได้ปรับตัวและคุ้นชินกับอาหารชนิดใหม่

     3. หลีกเลี่ยงสาเหตุที่จะทำให้น้องหมาเกิดภาวะท้องเสียบ่อย ๆ

     4. เลือกอาหารที่ประกอบด้วยโปรตีนที่มีคุณภาพดี ย่อยง่าย เนื่องจากโปรตีนที่มีโมเลกุลใหญ่ย่อยยาก มักจะก่อให้เกิดภาวะภูมิแพ้อาหารได้

     5. น้องหมาที่เคยมีประวัติเป็นภาวะภูมิแพ้อาหารให้หลีกเลี่ยงอาหารชนิดนั้นและระมัดระวังแหล่งโปรตีนที่จะนำมาใช้เป็นอาหาร และรวมถึงโปรตีนที่อาจทำปฏิกิริยา Cross reaction กันระหว่างสารก่อภูมิแพ้ได้ เช่น เนื้อวัวกับนมวัว เนื้อไก่และไข่ไก่ เป็นต้น


     เจ้าของหลาย ๆ คนที่มีน้องหมาในบ้านแพ้โปรตีนและกลัวว่า น้องหมาจะลำบากในเรื่องอาหารการกินก็คงหายกังวลไปได้แล้วใช่ไหมคะ? ... สำหรับน้องหมาที่แพ้โปรตีน สิ่งสำคัญคือผู้เลี้ยงจะต้องคอยดูแลเรื่องโภชนาการอาหารเป็นพิเศษ และต้องทำความเข้าใจกับสมาชิกในครอบครัวเกี่ยวกับการให้อาหารน้องหมาไปในทิศทางเดียวกัน เพื่อน้องหมาจะได้มีสุขภาพดี ไม่กระตุ้นให้เกิดการแพ้นะคะ ^_^

    ... สำหรับในสัปดาห์นี้ คอลัมน์เทคนิคการเลี้ยงการดูแล มีกิจกรรมสุดพิเศษให้เพื่อน ๆ มาแชร์ประสบการณ์วิธีการดูแลน้องหมาที่แพ้โปรตีนกันค่ะว่า เพื่อน ๆ มีเทคนิคการดูแลน้องหมาขี้แพ้กันอย่างไร เทคนิคการดูแลน้องหมาของเพื่อน ๆ คนไหนถูกใจทีมงานจะได้รับไป หนังสือ "รู้ใจหมา" จากสำนักพิมพ์ Springbooks จำนวน 1 เล่ม ไปอ่านกันเพลิน ๆ เพื่อให้เพื่อน ๆ ได้รู้ใจน้องหมากันมากขึ้นเลยค่ะ

บทความโดย: Dogilike.com
http://www.dogilike.com/

ภาพประกอบ :

http://www.doggygoo.com/dog-allergy-facts.aspx
http://dogs.lovetoknow.com/protein-sources-dogs
http://www.makeusknow.com/categories/animals&pets/what-can-dogs-eat-vs-what-should-dogs-eat.html
http://m.petmd.com/cat/centers/nutrition/nws_multi_confusion-with-protein-needs-and-quality-pet-food
http://www.petnet.io/pet_health_blogs/common-sources-of-protein-in-pet-food