“แปลกนะ แต่ก่อนไม่เคยเห็นหมายิ้ม แต่เดี๋ยวนี้มันสามารถขยับมุมปากยิ้มได้เหมือนคนเลย”  นี่คือคำที่เพื่อนคนหนึ่งซึ่งเลี้ยงน้องหมาและสนใจเรื่องพฤติกรรมสัตว์ได้เปรยขึ้นมา จุดประกายให้อยากหาคำตอบว่า ที่เราเห็นว่าน้องหมาแสดงสีหน้าที่เหมือนจะยิ้มนั้น จริงๆ แล้วใช่รอยยิ้มที่กำลังบอกว่าน้องหมามีความสุขเช่นเดียวกับเวลาที่คนเรายิ้มหรือไม่ น่าสนใจมากๆ เลยใช่ไหมคะ ถ้าอยากรู้แล้ว เราไปไขปริศนากันพร้อมๆ กันค่ะ  

 

 

 

 

          เป็นที่รู้กันดีว่าภาษากายของน้องหมาที่แสดงออกว่ากำลังดีใจ มีความสุข คือการกระดิกหาง หูลู่ นอนหงาย ยืดตัวใส่เจ้าของ ซึ่งเป็นภาษากายสากลที่เหล่าน้องหมา และคนเลี้ยงสุนัข ต่างก็รู้กันดีว่าการสื่อสารของน้องหมาลักษณะนี้เป็นปฏิกริยาในทางบวกของน้องหมา เราสามารถเข้าหาได้ เล่นได้ จับได้นั่นเองค่ะ  นอกจากนี้ การแสดงออกว่าดีใจของน้องหมายังมีวิธีการแสดงความดีใจแบบแปลกๆ อีกด้วยค่ะ เช่น ไถตัวกลิ้งกับพื้น กระโดดหมุนตัว ขู่ งับ มือ ขึ้นอยู่กับลักษณะนิสัยและพฤติกรรมของน้องหมาแต่ละตัว ซึ่งเพื่อนๆ สามารถเข้าไปอ่านภาษากายน้องหมาทั้ง 2 แบบได้ที่บทความ มาดูน้องหมาบอกรักผ่านภาษากายกัน และ บทความ การแสดงความดีใจของน้องหมาแบบแปลกๆ นะคะ
 

          ...ถ้าหากภาษากายที่บอกว่าน้องหมาดีใจ มีความสุข มีอยู่เพียงเท่านี้ แล้วรอยยิ้มพิมพ์ใจที่น้องหมามักยิ้มให้เราก็ไม่ได้แปลว่าพวกเขากำลังมีความสุขหรอกหรือ???........  

 

 

 

 

 

      ภาษากายของน้องหมานอกเหนือไปจากบทความที่พริกกล่าวไปด้านบนแล้ว ก็ไม่มีนักพฤติกรรมสัตว์คนใดกล่าวไว้ว่า ใบหน้ายิ้มของน้องหมาคือหนึ่งในการแสดงออกว่าน้องหมากำลังมีความสุขค่ะ เนื่องจากนั่นไม่ใช่ภาษากายของน้องหมานั่นเอง

     แต่ถ้าหากจะค้นหาพฤติกรรมที่เรียกว่า “ยิ้ม”  ของน้องหมา นักพฤติกรรมสัตว์ล้วนกล่าวเป็นเสียงเดียวกันว่า มีเพียงยิ้มเดียวนั่นก็คือ ยิ้มแบบสยบยอม (Submissive Smile) น้องหมาจะยิงฟัน ย่นจมูก ทำตาหยี อย่างที่เรามักเห็นน้องหมาดัลเมเชียน หรือลาบราดอร์ชอบทำนั่นแหละค่ะ ซึ่งลักษณะการยิ้มแบบสยบยอมนี้จะเป็นคนละแบบกับการแยกเขี้ยวยิงฟันเวลาข่มขู่ศัตรูนะคะ และที่สำคัญรอยยิ้มแบบสยบยอมก็ไม่ได้มีความหมายเช่นเดียวกับการยิ้มของคนเราอีกด้วยค่ะ (ว่าแต่จะมีความหมายอย่างไร ต้องรอลุ้นเลื่อนอ่านด้านล่างค่ะ เฉลยหมดเดี๋ยวไม่ตื่นเต้น ^__^) 

 

 

   

      ส่วนยิ้มมุมปาก พร้อมกับแลบลิ้นออกมา ทำตาหยี หรือตาแบ้วของน้องหมาที่เราชื่นชอบ กรี๊ดกร๊าด ถ่ายรูปอัพขึ้นเฟสบุ๊คกันอยู่บ่อยๆ นั้น แท้จริงแล้วไม่ใช่พฤติกรรมการยิ้มตามธรรมชาติของน้องหมาค่ะ โดยลักษณะการยิ้มแป้นแล้นเช่นนั้น ตามธรมชาติของพวกเขาแล้วคือพฤติกรรมการอ้าปากกระบายความร้อน (Panting) หรือเป็นพฤติกรรมที่แสดงว่ากำลังรู้สึกเครียด ไม่มั่นคง วิตกกังวล หรือ สยบยอมนั่นเอง (อ่านเพิ่มเติมได้ในบทความ 10 ภาษากายน้องหมาที่กำลังบอกว่าเครียด วิตกกังวล ค่ะ)
 

     แน่นอนค่ะว่า เจ้าของน้องหมาหลายคนอาจเถียงขึ้นมาทันทีว่า ไม่จริงนะ น้องหมาของเรายิ้มได้ (ของพริกก็ยิ้มได้ค่ะ อิๆ) ยิ่งเวลาถ่ายรูปเหมือนรู้หน้าที่ฉีกยิ้มให้ตลอดเยี่ยงรู้งาน ไม่มีอาการเครียด หรือหวาดกลัว ... แล้วถ้าอย่างนั้นยิ้มที่เห็นมันคืออะไร  

 

                

 

 

 

     มีงานกรณีศึกษาของนักพฤติกรรมสัตว์ได้กล่าวว่า สิ่งมีชีวิตไม่ว่าคนหรือน้องหมาต่างก็มีสารสื่อประสาท (neurotransmitter) ซึ่งเป็นสารเคมีที่มีหน้าที่ในการนำ ขยาย และควบคุมสัญญาณไฟฟ้าจากเซลล์ประสาท หนึ่งไปยังอีกเซลล์หนึ่ง ที่ผ่านออกมาเป็นพลังงานพร้อมๆ กับภาษากาย ดังนั้นเมื่อเราดีใจความรู้สึก พลังงานของเราก็จะสามารถส่งผ่านไปยังน้องหมาให้สามารถรับรู้ได้นั่นเองค่ะ 
 

     แล้วเวลาเราลูบน้องหมา ก็จะเกิดฮอร์โมนที่เรียกว่า ออกซิโทซิน (oxytocin) ซึ่งเป็นฮอร์โมนเสริมความสัมพันธ์ หรือฮอร์โมนแห่งความผูกพัน ความรัก รู้สึกว่ามีความปลอดภัย รวมทั้งยังช่วยลดความกังวล และความเครียดให้แก่พวกเขาค่ะ (สัมผัสน้องหมาบ่อยๆ นะคะ >///<) ซึ่งในขณะที่เราลูบหรือทักทายน้องหมาด้วยความรัก ใบหน้าของเราก็จะมีรอยยิ้มให้แก่พวกเขา น้องหมาจะแปรสารจากภาษากายของเราทันทีว่า ลักษณะใบหน้าอย่างนี้ ความรู้สึกอย่างนี้ คือปฏิกริยาทางบวก เมื่อเขาได้อยู่กับเรานานเข้าก็จะสามารถเรียนรู้ภาษากายของเราว่ามีความหมายอย่างไร เช่นเดียวกับเวลาที่เราเห็นน้องหมากระดิกหาง เราจะสามารถรับรู้ว่าน้องหมากำลังดีใจ เป็นมิตร เรียกได้ว่าทั้งเราและน้องหมาต่างมีศักยภาพที่จะเชื่อมโยงความรู้สึกด้วยการสื่อสารกันผ่านภาษากายที่แตกต่างกันนั่นเองค่ะ  

 

 

 

     แล้วเนื่องจากคนไม่สามารถกระดิกหางได้อย่างน้องหมา พวกเขาจึงต้องเรียนรู้ว่าภาษากายของเราว่าแบบไหนที่กำลังบ่งบอกถึงความสุข รู้สึกใจดี ไม่เป็นอันตรายต่อพวกเขานั่นเองค่ะ ซึ่งงานกรณีศึกษาของนักพฤติกรรมสัตว์จากมหาวิทยาลัย Miho Nagasawa of Azabu ของประเทศญี่ปุ่นก็ได้เน้นย้ำความสัมพันธ์ของ 2 เผ่าพันธุ์ไว้ในวารสารความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับสัตว์ (Animal Cognition Journal) ว่า การการเลียนแบบพฤติกรรมคนของน้องหมาแสดงให้เห็นถึงความสัมพันธ์ที่แน่นแฟ้นระหว่างน้องหมากับคนที่ได้มีการปฏิสัมพันธ์กันมากขึ้น ผูกพันกันมากขึ้น และเชื่อมโยงกันมากขึ้น    

 

 

 

 

     โดยธรรมชาติแล้วคนเรายิ้มก็เพราะอารมณ์ดี มีความสุข รอยยิ้มเป็นภาษาสากลสำหรับมนุษย์ว่าเป็นภาษากายที่แสดงถึงความเป็นมิตร แต่สำหรับน้องหมาแล้ว “ยิ้ม” ไม่ใช่การสื่อสารอย่างที่เราเข้าใจ เพราะไม่ว่างานวิจัยใดก็ไม่มีการยืนว่า ภาษากายของน้องหมาโดยธรรมชาติจะยิ้มเมื่อมีความสุขอย่างเช่นมนุษย์ ... แล้วพวกเขาต้องการสื่อสารอะไรล่ะ ???
 

     Signe Preuschoft  ผู้เชี่ยวชาญเกี่ยวกับสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมชาวเยอรมันได้กล่าวว่า ย้อนไปหลายพันปีตั้งแต่เริ่มมีสิ่งมีชีวิตที่เรียกว่า “หมา” เกิดขึ้น การแสดงออกทางสีหน้าที่มีลักษณะว่ายิ้มของน้องหมา มีเพียงการยิ้มแบบสยบยอม  "Submissive Grin" หรือ “Submissive Smile” ซึ่งมีความหมายในทางพฤติกรรมสัตว์ว่า พวกเขารู้สึกว่าไม่มั่นคง มีอำนาจน้อยกว่า หวั่นกลัว ยอมจำนนต่อคู่ต่อสู้ รู้สึกผิด อย่าทำอะไรฉันเลย นั่นเองค่ะ 
 

     ส่วนการยิ้มมุมปาก แลบลิ้น ทำตาแบ้วแบบที่คนยิ้ม ถึงจะมาจากการเลียนแบบพฤติกรรมของคน แต่วัตถุประสงค์แตกต่างกัน ไม่สามารถนำเอามาเปรียบเทียบได้ค่ะ เพราะน้องหมากับเราต่างสายพันธุ์กัน การเชื่อมโยง แรงจูงใจของพฤติกรรมก็ย่อมต่างกันค่ะ  

 

 

 

     การเรียนรู้ยิ้มแบบคนของน้องหมาจะเริ่มจากการเลียนแบบทำตาม ซึ่งเมื่อพวกเขายิ้ม ก็จะเกิดเสียงชื่นชม เสียงหัวเราะชอบใจจากเจ้านาย ได้รับรอยยิ้ม พลังงานดีๆ ตอบกลับมา บ้างก็ได้รับขนมเป็นของรางวัล น้องหมาจะรู้และเข้าใจทันทีว่า เมื่อทำใบหน้าแบบนี้แล้ว จะได้รับการเอาอกเอาใจ  ปลอดภัย ได้ความรัก ได้รางวัล เหมือนเป็นการสร้างเงื่อนไขรูปแบบหนึ่ง อย่างเวลาที่เราฝึกให้น้องหมาทำตามคำสั่ง ทำท่าต่างๆ ค่ะ ซึ่งน้องหมาส่วนใหญ่ที่เลียนแบบพฤติกรรมเช่นนี้จะเป็นน้องหมาที่อยู่ภายใต้การควบคุม รู้สึกว่าตัวเองมีอำนาจต่ำกว่าเจ้าของ สยบยอม ไม่ดุดันก้าวร้าว เพราะถ้าสังเกตให้ดีน้องหมาที่มีความเป็นจ่าฝูง เป็นผู้นำฝูงจะไม่ค่อยยิ้ม ดูเงียบขรึมดุดัน ไม่ยิ้ม ส่วนหนึ่งมาจาก การที่พวกเขารู้สึกว่าตัวเองเป็นผู้นำ ไม่จำเป็นต้องลดตัวไปเรียนรู้ เลียนแบบ ด้วยเหตุนี้เอง การยิ้มของน้องหมาจึงเป็นดั่งกระจกสะท้อนถึงความสัมพันธ์ของผู้เลี้ยงและน้องหมาได้อีกด้วยค่ะ ว่าผูกพัน เชื่อฟังกับเรามากน้อยแค่ไหนค่ะ 

 

 

 

 

     อย่างที่บอกไปค่ะว่างานวิจัยและงานกรณีศึกษาทุกชิ้นที่เกี่ยวข้องกับพฤติกรรมน้องหมาต่างไม่มีกาารยืนว่ายันว่า การยิ้มคือ ภาษากายของน้องหมาที่แสดงออกว่ามีความสุขอย่างที่คนเรารู้สึก เพราะเราไม่สามารถเอาบรรทัดฐานภาษากาย หรือธรรมชาติของคนไปเปรียบเทียบกับน้องหมาได้นั่นเองค่ะ ... แม้กระทั่งคน 2 คนจะมีความดีใจ หรือ ทุกข์ใจ ยังแสดงพฤติกรรมออกมาแตกต่างกัน ยิ่งเป็นน้องหมาที่เลียนแบบการยิ้มของคน ก็ยิ่งตัดสินฟันธงลำบากค่ะ
 

     อย่างไรก็ตาม ความหวังของคนรักน้องหมาที่มีความเชื่อที่ว่าน้องหมายิ้มแสดงว่ามีความสุขก็ยังไม่หมดไปเสียทีเดียวนะคะ เมื่อมีนักพฤติกรรมสัตว์ของมหาวิทยาลัยวอชิงตัน ประเทศ กล่าวว่า ... ความผูกพันที่แน่นแฟ้นมากขึ้นระหว่างคนกับน้องหมา อาจจะเป็นกาวใจที่ทำให้เกิดการวิวัฒนาการทางพฤติกรรม และการสื่อสารของคนเราค่อยๆ เชื่อมโยงเข้ากับความรู้สึกของน้องหมาได้ค่ะ เพราะเมื่อพวกเขาเลียนแบบวิธียิ้ม เราจะเกิดความรู้สึกที่ดีให้แก่น้องหมา ลูบ กอด บอกรักน้องหมา พวกเขาก็จะสามารถรับรู้ความรัก ความรู้สึกดีต่างๆ เหล่านั้นได้ ซึ่งอาจจะส่งผลให้พวกเขารู้สึกมีความสุขขณะยิ้มได้ด้วยเช่นกัน  

 

 

 

          รอยยิ้มที่แสนน่ารัก น่าประทับใจของน้องหมาส่วนหนึ่งเกิดขึ้นมาจากความผูกพันระหว่างเรากับพวกเขา ถ้าเรายิ้มให้แก่น้องหมาบ่อยๆ พวกเขาก็จะสามารถรับความรู้สึกดีๆ จากเราได้ เป็นเหมือนกระจกสะท้อนความรักของเจ้าของที่มอบให้แก่พวกเขานั่นเองค่ะ ส่วนน้องหมาตัวไหนที่ดูเคร่งขรึมไม่ค่อยฉีกยิ้ม ไม่ต้องน้อยใจว่าพวกเขาไม่มีความสุขนะคะ บางทีใจของพวกเขาอาจยิ้มแฉ่งอยู่ก็ได้ค่ะ ทางที่ดีให้สังเกตจากภาษากายน้องหมาแน่ใจกว่าค่ะว่าพวกเขาดีใจ มีความอยู่หรือไม่ น่าจะชัวร์กว่าค่ะ  ^__^

 

 

บทความโดย : Dogilike.com

 

ข้อมูลอ้างอิง :
 

http://www.petplace.com/dogs/why-do-dogs-smile/page1.aspx

http://www.goldenretrieverforum.com

http://yourlife.usatoday.com/parenting-family/pets/story/2012-01-24/How-dogs-spread-happiness/52756792/1

http://www.livescience.com/14728-dog-smile-facial-expression-communication.html

http://alexadry.hubpages.com/hub/Dog-Behavior-Do-Dogs-Smile

 

ภาพประกอบ :
 

blog.earthbath.com

www.patriciamcconnell.com

www.ellentv.com

wetnosesdogtreats.wordpress.com

www.gillis.org

www.butchfemmeplanet.com

tiffanyrebeccablog.com

fhotd64476.yuku.com

www.myconfinedspace.com