ถ้าจะพูดถึงภาวะภูมิแพ้ทางผิวหนัง หรือที่เรียกว่า ภาวะภูมิคุ้มกันไวเกินที่พบในน้องหมาแล้ว จะพบว่า น้องหมาหลาย ๆ ตัวเป็นโรคภูมิแพ้ทางผิวหนังหลายโรคเลยค่ะ เช่น ภูมิแพ้ละอองอากาศ , ภูมิแพ้ต่อสารจากแมลง , ภาวะภูมิแพ้อาหาร , ภูมิแพ้จากการสัมผัส ตามลำดับ ซึ่งเกิดจากปัจจัยต่าง ๆ เช่น สิ่งแวดล้อม การเลี้ยงดู ความบกพร่อง พันธุกรรมของน้องหมาที่แตกต่างกัน ... เชื่อว่า น้องหมาของเพื่อน ๆ หลายบ้านก็คงกำลังประสบปัญหาน้องหมาเป็นภาวะภูมิแพ้ผิวหนังกันอยู่

     คอลัมน์ เทคนิคการเลี้ยงการดูแล วันนี้ ก็เลยจะชวนเพื่อน ๆ มาดูแลน้องหมาที่เป็นภาวะภูมิแพ้ทางผิวหนังกันค่ะ ว่าเราจะมีวิธีดูแลอย่างไรบ้างเพื่อช่วยบรรเทาอาการ รวมถึงวิธีป้องกันด้วยค่ะ...

ภาวะภูมิแพ้แต่ละโรคมีลักษณะเป็นอย่างไร
 

ภูมิแพ้ละอองอากาศ (Atopy, Atopic dermatitis)

    เกิดจากการที่น้องหมาได้รับสารก่อภูมิแพ้ผ่านการสูดดมเอาละอองในอากาศหรือสิ่งแวดล้อม รวมถึงการรับผ่านการสัมผัสผ่านผิวหนังหรือการกินเข้าไป สารก่อภูมิแพ้จะมีอนุภาคเล็กจนบางครั้งอาจมองไม่เห็น เช่น ละอองเกสร ไรฝุ่น ขนสัตว์ ซากแมลง สปอร์ของเชื้อรา สะเก็ดผิวหนังของคนและสัตว์ ฯลฯ ... น้องหมาที่เป็นจะแสดงอาการคัน โดยเฉพาะบริเวณฝ่าเท้า อุ้งเท้า ใต้คาง รอบปาก รอบตา ใบหู รักแร้ หน้าท้อง ฯ และอาจแสดงอาการอื่น ๆ ร่วมด้วย เช่น มีรอยแดง ขนร่วง มีสะเก็ด รังแค ผิวหนังแห้งหนา ในรายที่มีการติดเชื้อแทรกซ้อน ก็อาจจะพบผิวหนังมันเยิ้ม มีกลิ่นตัว หูอักเสบ เยื่อบุตาอักเสบ ริมฝีปากอักเสบ (cheilitis) และเกิดผิวหนังอักเสบเป็นหนองตามมาได้ ซึ่งอาจมีปัจจัยของฤดูกาลเข้ามาเกี่ยวข้องด้วยค่ะ


ภูมิแพ้ต่อสารจากแมลง (Insect Hypersensitivity)

      ภูมิแพ้ต่อสารจากแมลงหรือภูมิแพ้น้ำลายหมัด (Flea bite allergy) เกิดจากการสัมผัสน้ำลายของแมลง เช่น หมัด เห็บ ยุง ฯ โดยในน้ำลายของแมลงเหล่านี้จะมีสาร hapten ที่เมื่อรวมตัวกับคอลลาเจนที่ผิวหนังของน้องหมาแล้ว จะเกิดการกระตุ้นภาวะภูมิแพ้ขึ้นมาได้ ... โดยน้องหมาจะแสดงอาการคันบริเวณกลางหลังถึงสะโพก มักพบขนร่วงจากการที่น้องหมากัดและถูตัวเองกับฝาผนัง และพบรอยโรคอื่น ๆ เช่น สะเก็ด รังแค ผิวหนังแห้งหนาตัวร่วมด้วยค่ะ


ภาวะภูมิแพ้อาหาร (Food allergy)

     ภาวะภูมิแพ้อาหารในน้องหมา เกิดจากการที่ร่างกายของน้องหมาแสดงปฏิกิริยาทางระบบภูมิคุ้มกันต่ออาหารที่กินเข้าไป เพราะร่างกายเข้าใจผิดคิดว่า อาหารที่น้องหมากินเข้าไปนั้นเป็นสิ่งแปลกปลอม จึงแสดงปฏิกิริยาต่อต้าน ส่งผลให้ร่างกายแสดงอาการแพ้ต่าง ๆ ออกมา อาหารที่มักแพ้จะเป็นพวกโปรตีนจากเนื้อสัตว์ เช่น เนื้อหมู เนื้อไก่ เนื้อวัว ฯ รวมถึงเครื่องในของสัตว์ทุกชนิด ผลิตภัณฑ์จากนม ไข่ไก่ และสารเคมีในอาหาร ... โดยน้องหมาจะมีอาการทั่วไปที่พบได้บ่อย คือ มีตุ่ม ผื่นแดง อาการคัน เกาอยู่ตลอดเวลา เอาหน้าหรือตัวถูไถกับพื้น งับหรือเลียตัวและเท้าของตัวเองอยู่เป็นประจำ ในน้องหมาบางตัวอาจพบเป็นลักษณะของรังแคเกาะอยู่ตามเส้นขนและผิวหนัง ฯ อ่านบทความเพิ่มเติม เมื่อเจ้าตูบแพ้โปรตีน จะสามารถกินอะไรแทนได้บ้างนะ?


ภูมิแพ้จากการสัมผัส (Contact allergic dermatitis)

     ภูมิแพ้จากการสัมผัสจะเกิดจากการที่น้องหมาได้รับสารเคมีก่อภูมิแพ้บางชนิดที่ผสมอยู่ในผลิตภัณฑ์และวัสดุต่าง ๆ ผ่านการสัมผัสที่ผิวหนัง เช่น ปูนซีเมนต์ คอนกรีต ยางพารา แสตนเลส แชมพู น้ำหอม น้ำมันเครื่อง น้ำยาถูบ้าน พลาสติก สีย้อม วัตถุกันเสีย ฯลฯ ซึ่งสารเคมีในผลิตภัณฑ์จะเข้าไปรวมตัวกับโปรตีนในผิวหนัง แล้วกระตุ้นให้เกิดภูมิแพ้ขึ้นมา โดยจะพบอาการหลังจากการสัมผัสอย่างต่อเนื่องเป็นเวลานาน  ... น้องหมาจะแสดงอาการคันรุนแรง มีผื่นแดง ขนร่วง ฯลฯ  ซึ่งบริเวณที่มักจะสัมผัส ก็คือ บริเวณฝ่าเท้า หน้าท้อง และบริเวณที่ไม่ค่อยมีขนปกคลุมค่ะ

 

ดูแลน้องหมาที่เป็นภาวะภูมิแพ้ผิวหนังได้อย่างไร?

หมั่นสังเกตผิวหนังอย่างสม่ำเสมอ
 

     ผู้เลี้ยงที่เลี้ยงน้องหมาที่มีผิวหนังยับย่น เช่น ปั๊ก ชาเป่ย อิงลิชบูลด็อก เฟรนช์บูลด็อก บ็อกเซอร์ ฯลฯ จำเป็นต้องดูแลผิวหนัง รอยย่นของน้องหมามากเป็นพิเศษ โดยผู้เลี้ยงควรตรวจเช็คผิวหนังของน้องหมาเป็นประจำ เน้นดูตามอวัยวะจุดสำคัญ ๆ เช่น ใบหน้า ริมฝีปาก คอ หาง บริเวณรอบ ๆ อวัยวะเพศน้องหมาเพศเมีย ฯ ที่มักเกิดปัญหาผิวหนังอับเสบได้ง่ายว่า มีผื่น รอยแดง มีหนอง หรือน้องหมาเกาผิวหนังหรือไม่ หากผู้เลี้ยงพบสิ่งผิดปกติเกิดขึ้นบนผิวหนังของน้องหมา แนะนำให้ผู้เลี้ยงพาน้องหมาไปตรวจและขอคำปรึกษาจากสัตวแพทย์ทันที เพราะปัญหาผิวหนังของน้องหมาที่มีรอยย่นมักจะลุกลามได้ง่าย รวดเร็ว และมักจะใช้เวลาในการรักษานานกว่ากว่าน้องหมาทั่วไปที่มีผิวหนังเรียบเนียน ในน้องหมาที่เป็นโรคผิวหนังที่ได้รับการรักษาแล้วและมีอาการดีขึ้น หรือหายแล้ว ผู้เลี้ยงก็ยังต้องหมั่นสังเกตอาการ และตรวจดูผิวหนังของน้องหมาอย่างสม่ำเสมอ เพื่อที่เราจะได้เห็นถึงการเปลี่ยนแปลงกันด้วยนะคะ อ่านเพิ่มเติมบทความ รู้รอยโรคผิวหนังของสุนัข (เบื้องต้น) ด้วยตนเอง



ออกกำลังกายเพิ่มภูมิต้านทาน

     การออกกำลังกาย จะช่วยเสริมสร้างและกระตู้นภูมิคุ้มกันของร่างกาย ทำให้น้องหมามีร่างกายที่แข็งแรงสมบูรณ์ ห่างไกลโรคภัยไข้เจ็บต่าง ๆ ... เจ้าของจึงต้องมีเวลาพาน้องหมาออกกำลังกายเป็นประจำทุกวัน หรืออย่างน้อยสัปดาห์ละ 2-3 ครั้ง เพื่อกระตุ้นภูมิคุ้มกันของร่างกาย ช่วยเผาผลาญพลังงานส่วนเกินออกไป และเพื่อรักษารูปร่างให้สมส่วน ไม่มีไขมันส่วนเกินซึ่งเป็นสาเหตุหนึ่งของการเกิดโรคต่าง ๆ เช่น โรคระบบทางเดินหายใจ โรคหัวใจ โรคกระดูกและข้อ โรคผิวหนัง โรคเนื้องอกและมะเร็ง รวมถึงโรคข้อสะโพกเสื่อม (Hip Dysplasia) ที่มักพบในน้องหมาสายพันธุ์ใหญ่หรือมีน้ำหนักตัวมาก ๆ ค่ะ

     สำหรับการออกกำลังกายที่เหมาะสมสำหรับน้องหมานั้น สิ่งทีผู้เลี้ยงจะต้องคำนึงถึงก็คือ ช่วงอายุของน้องหมา กิจกรรม และประเภทการออกกำลังกายที่เหมาะสม ซึ่งน้องหมาที่อยู่ในแต่ละช่วงวัยจะมีความต้องการและรูปแบบการออกกำลังกายที่แตกต่างกัน ทางที่ดีผู้เลี้ยงก็อาจจะขอความแนะนำจากสัตวแพทย์เพื่อวางแผนการออกกำลังกายให้กับน้องหมาจะดีที่สุดค่ะ เพราะน้องหมาแต่ละสายพันธุ์แต่ละตัวจะต้องการการออกกำลังกายที่ต่างกันค่ะ ...



ทำความสะอาดบ้าน กำจัดปรสิต

     ผู้เลี้ยงควรหมั่นทำความสะอาดบ้าน และสิ่งแวดล้อมที่น้องหมาอาศัยอย่างสม่ำเสมอทุกสัปดาห์ โดยเฉพาะกับบ้านที่มีน้องหมาเป็นภูมิแพ้ละอองอากาศ เริ่มจากการกวาดบ้าน ถูบ้าน ดูดฝุ่น โดยเน้นดูดฝุ่นตามซอกมุมต่าง ๆ ภายในบ้าน  เช่น บนพื้น รอยต่อของไม้ ซอกประตู หน้าต่าง ทำความสะอาดที่นอน โซฟา โต๊ะ ตู้ ฯลฯ เป็นประจำแทนการใช้ไม้กวาดกวาดพื้นบ้าน เพื่อลดการฟุ้งกระจายของฝุ่นไม่ให้ปลิวไปทั่วบ้าน และกำจัดเศษขนน้องหมาที่หลุดร่วงออกมา ถูบ้านด้วยน้ำยาที่มีส่วนผสมของยาฆ่าเชื้อทุกวันเพื่อป้องกันไรฝุ่น ฆ่าเชื้อโรคต่าง ๆ ที่อยู่ตามพื้น พร้อมกับหมั่นทำความสะอาดเฟอร์นิเจอร์ต่าง ๆ ภายในบ้านอย่างน้อยสัปดาห์ละ 1 ครั้ง อาจติดเครื่องฟอกอากาศ สำหรับบ้านที่น้องหมาแพ้ละอองเกสร และให้ระมัดระวังการพาออกไปนอกบ้านเพื่อลดการสัมผัสค่ะ

     สำหรับบ้านที่เลี้ยงน้องหมาไว้ภายในบ้านก็อย่าลืมที่จะนำพรมเช็ดเท้าที่เป็นตัวเก็บกักเก็บขนน้องหมาและฝุ่นมาซักทำความสะอาดและดูดฝุ่นออกเป็นประจำ พร้อมกับกำจัดเห็บทุกสัปดาห์เพราะเห็บเป็นตัวพาหะที่ที่ให้น้องหมาเป็นโรคพยาธิในเม็ดเลือด โรคผิวหนัง โรคตับ โรคไต และโรคโลหิตจางที่อาจทำให้น้องเสียชีวิตได้  โดยการใช้ยาพ่นกำจัดเห็บที่มีส่วนผสมของ Pyrethrin หรือ Permethrin ที่มีฤทธิ์ฆ่าเห็บมาฉีดพ่นตามฝาผนัง ซอกต่าง ๆ ที่เห็บมักจะเข้าไปหลบและฝังตัวอยู่ค่ะ เห็บ!! ศัตรูตัวร้ายของน้องหมาที่ต้องกำจัด

 

ใช้แชมพูสูตรอ่อนโยน

     ในน้องหมาที่เป็นภูมิแพ้ผิวหนัง แน่นอนว่า น้องหมาต้องมีผิวที่บอบบาง และแพ้ง่ายกว่าน้องหมาที่แข็งแรงเป็นปกติ ดังนั้น ผู้เลี้ยงก็ควรใส่ใจดูแลความสะอาดผิวหนังของน้องหมาเป็นประจำ โดยเลือกใช้แชมพูสูตร hypoallergenic ที่เหมาะกับน้องหมาผิวบอบบาง แพ้ง่าย แชมพูสูตรที่คุณหมอแนะนำเป็นประจำ เพื่อชำระล้างสารก่อภูมิแพ้ที่อาจอยู่บนตัว และช่วยกำจัดสิ่งสกปรกหรือเชื้อก่อโรคแทรกซ้อนต่าง ๆ หรือใช้แชมพูสูตรอ่อนโยนที่ผ่านการรับรอง ปราศจาคสารระคายเคือง และอ่อนโยนกับผิวหนังบริเวณใบหน้าและดวงตาของน้องหมาอาบน้ำให้กับน้องหมา หลังอาบน้ำทุกครั้งก็ควรเช็ดขน เป่าไดร์จนขนน้องหมาแห้งสนิทเพื่อป้องกันไม่ให้เกิดความอับชื้น ซึ่งเป็นสาเหตุของปัญหากลิ่นตัวแรงและโรคผิวหนังค่ะ

     ส่วนในน้องหมาที่มีปัญหาเกี่ยวกับผิวหนัง สัตวแพทย์ก็อาจจะแนะนำให้ผู้เลี้ยงใช้แชมพูที่มีส่วนผสมของยาอาบให้น้องหมา ไม่ก่อให้เกิดอาการแพ้หรือระคายเคืองผิวหนัง ปราศจากน้ำหอม ซึ่งจะสามารถช่วยรักษาโรคผิวหนังที่เกิดจากเชื้อรา เห็บ, หมัด, ไร รวมทั้งโรคขี้เรื้อน ทุเลาอาการทางผิวหนังของน้องหมาและช่วยให้หายเร็วขึ้นค่ะ



ให้ยาอย่าให้ขาด
 

     หากผู้เลี้ยงพาน้องหมาไปเข้ารับการรักษากับสัตวแพทย์เรียบร้อยแล้ว และได้รับยาชนิดต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นยาทาหรือยากินกลับบ้านมาด้วย หน้าที่สำคัญของผู้เลี้ยงคือ ผู้เลี้ยงจะต้องมีระเบียบวินัยในการให้ยากับน้องหมาตามกำหนดตามที่สัตวแพทย์แนะนำมาอย่างสม่ำเสมอ ควรทายาให้น้องหมา ให้กินยาครบถ้วน ไม่ขาดยา โดยอาจจะตั้งเวลาในโทรศัพท์ พร้อมกับดูฉลากขวดยาหรือซองยาให้ชัดเจนทุกครั้งว่า จะต้องทายาหรือให้น้องหมากินยาเวลาไหนบ้าง เพื่อป้องกันปัญหาดื้อยาที่อาจเกิดขึ้นได้ค่ะ

    สุขภาพเป็นเรื่องสำคัญ ... ผู้เลี้ยงควรพาน้องหมาไปตรวจสุขภาพกับสัตวแพทย์เป็นประจำอย่างน้อยทุก ๆ 6 เดือน เพื่อให้สัตวแพทย์ตรวจเช็คร่างกาย ทำให้เจ้าของน้องหมาได้รู้ถึงแนวโน้ม ความเสี่ยงของการเกิดโรคต่าง ๆ ที่อาจเกิดขึ้นในน้องหมา เพื่อสามารถเตรียมป้องกัน รักษาน้องหมาได้อย่างถูกวิธีและยังช่วยเพิ่มโอกาสให้น้องหมาหายขาดจากโรคต่าง ๆ ได้เร็วขึ้นค่ะ



ปรับเปลี่ยน/เสริมอาหารบำรุงผิวหนัง
 

     ในน้องหมาที่มีภาวะภูมิแพ้ผิวหนังหรือน้องหมาที่มีผิวหนังบอบบาง แพ้ง่าย ผู้เลี้ยงจำเป็นที่จะต้องใส่ใจเรื่องอาหารเป็นพิเศษ เพราะอาหารเป็นส่วนสำคัญที่จะช่วยให้น้องหมามีร่างกายแข็งแรงจากภายใน และอาจปรับสูตรอาหารหรือเสริมสารอาหารที่จำเป็นต่อผิวหนังให้น้องหมา อย่างเช่น โอเมก้า-3 (Eicosapentaenoic acid) โอเมก้า -6 (Linoleic acid) เป็นต้นโดยผู้เลี้ยงอาจจะเลือกอาหารเม็ดสำเร็จรูปสูตรที่เหมาะกับน้องหมาที่เกิดการแพ้ได้ง่าย เช่น สูตร Hypoallegenic , สูตร Sentitive Skin หรืออาจเลือกให้อาหารเกรดคุณภาพสูงกับน้องหมา เช่น อาหารเกรดซูเปอร์พรีเมียม , อาหารสุนัขเกรดโฮลิสติก , เกรดอัลตรา โฮลิสติก , ออร์แกนิค ที่ใช้วัตถุดิบคุณภาพสูงเช่นเดียวกับอาหารของมนุษย์ แหล่งที่มาของพืชจะปลูกด้วยวิธีธรรมชาติ ไม่ใช้สารเคมี เช่น ยาฆ่าแมลง หรือปุ๋ยเคมี รวมถึงเนื้อสัตว์ก็จะถูกเลี้ยงด้วยวิธีธรรมชาติ ไม่มีการฉีดฮอร์โมนและยาปฏิชีวนะต่าง ๆ ซึ่งจะดีกว่าอาหารเกรดธรรมดาที่มีส่วนผสมของผลพลอยใด้จากการผลิต หรือที่เรียกว่า By-Product (ข้อ เอ็น กระดูก เขา หงอน เล็บ เครื่องใน หนัง) ซึ่งเป็นโปรตีนที่มีคุณภาพต่ำค่ะ สำหรับผู้เลี้ยงที่มีน้องหมาแพ้โปรตีน สามารถติดตามได้ที่บทความ เมื่อเจ้าตูบแพ้โปรตีน จะสามารถกินอะไรแทนได้บ้างนะ?


      การดูแลน้องหมาที่เป็นภาวะภูมิแพ้ทางผิวหนังไม่ใช่เพียงแค่การดูแลที่กล่าวไปในข้างต้นเท่านั้นนะคะ เจ้าของน้องหมาทุกคนยังต้องหยิบยื่นความรักมอบให้กับน้องหมา และมีวินัยในการดูแลน้องหมาอย่างสม่ำเสมอ หลีกเลี่ยงสิ่งกระตุ้นหรือสิ่งเร้าที่จะทำให้น้องหมาเกิดการแพ้ เท่านี้น้องหมาก็จะไม่ทรมานกับภูมิแพ้แล้วล่ะค่ะ ^_^

 

บทความโดย: Dogilike.com
http://www.dogilike.com/

ภาพประกอบ :

https://expertbeacon.com/your-new-partner-allergic-your-dog-or-cat-heres-what-do/
http://baringvetblog.com/