ย่างเข้าเดือนเมษา อากาศร้อนแทบขาดใจ จนไม่อยากออกนอกบ้าน เพราะเดินออกไปไม่ถึง 5 นาทีเหงื่อก็ออกเต็มตัว ... สำหรับน้องหมาเองในช่วงอากาศร้อนแบบนี้ พวกเขาก็คงรู้สึกแย่ไม่ต่างไปจากเรา หรือบางทีอาจจะแย่กว่าเราเสียด้วยซ้ำ เพราะถ้าหากคิดกันตามหลักกายภาพแล้ว น้องหมามีขนปกคลุกทั้งตัวและเราเองก็คงไม่เคยเห็นว่าน้องหมาจะมีเหงื่อออก ตอนที่ต้องเผชิญกับอากาศร้อนเหมือนกับคน ... เอ แล้วแบบนี้น้องหมาจะระบายความร้อนออกจากร่างกายได้ยังไงล่ะ? 
 

     ถ้าเพื่อนๆ มีความสงสัยอย่างนี้มาก่อน วันนี้พริกจะมาไขปริศนาให้ค่ะ ว่าน้องหมาไม่มีเหงื่ออย่างที่คนเรามีจริงหรือ แล้วน้องหมาจะระบายความร้อนในร่างกาย เพื่อให้อุณหภูมิในร่างกายเย็นลงได้อย่างไรบ้าง ตามพริกมาดูกันเลยค่ะ 

 

 

     ถึงแม้น้องหมาจะมีขนทั่วทั้งตัวจนดูไม่เห็นว่าจะมีพื้นที่ส่วนใดบนตัวตัวน้องหมาจะสามารถระบายความร้อนออกมาได้ แต่ในความเป็นจริงแล้ว ร่างกายของน้องหมาก็มีการระบายความร้อนคล้ายกับคน คือ การระเหยเพื่อนำพาความร้อนภายในร่างกายออกมาเป็นน้ำตามผิวหนัง เพียงแต่ต่อมเหงื่อบนร่างกายน้องหมามีไม่กี่จุดที่อยู่ตามผิวหนังซึ่งไม่มีขนปกคลุม นอกจากนี้น้องหมายังมีกลไกพิเศษที่ควบคุมอุณหภูมิร่างกายให้เย็นลงโดยวิธีการหอบ, การระบายความร้อนทางจมูก, และ การระบายความร้อนที่บริเวณอุ้งเท้าค่ะ 

 

 

     การระบายความร้อนโดยการหอบ

 

 

 

 

     โดยปกติแล้วน้องหมาหายใจประมาณ 30 – 40 ครั้ง/นาที แต่เมื่อใดก็ตามที่อากาศร้อน หรือน้องหมารู้สึกเหนื่อยมากจนอุณหภูมิในร่างกายร้อนขึ้น ก็จะส่งผลให้หายใจสั้น และถี่มากๆ ในลักษณะหายใจหอบ ซึ่งเฉลี่ยแล้วพวเขาหายใจถึงประมาณ 300 – 400 ครั้ง/นาทีเชียวคะ เนื่องจากการหอบเป็นลักษณะการหายใจออก น้องหมาจะอ้าปาก ห้อยลิ้นออกมา ทำให้กล้ามเนื้อลิ้นซึ่งเป็นบริเวณที่มีเลือดหมุนเวียนอยู่จำนวนมาก เคลื่อนไหวตัว และทำงานหนักขึ้นจนเกิดเป็นความร้อน ดึงให้เลือดเดินทางมายังบริเวณลิ้นระเหยไอน้ำออกมากลายเป็นความชื้น โดยความชื้นนี้เองที่ช่วยนำพาความร้อนจากร่างกายน้องหมาออกมาด้วย ในทางตรงกันข้ามหากร่างกายของน้องหมาต้องการเก็บรักษาความอบอุ่นไว้ในร่างกาย  พวกเขาจะใช้วิธีหายใจทางจมูก แล้วปิดปากแทน เพื่อไม่ให้มีการสูญเสียพลังงานแปลงความร้อนในร่างกายให้กลายเป็นความเย็นค่ะ

 

     อย่างไรก็ตาม การหายใจหอบก็มีผลกระทบต่างๆ ตามมาเช่นกัน คือ ทำให้น้องหมาเกิดสภาวะขาดน้ำได้ค่ะ ดังนั้น หากเราจะพาน้องหมาออกไปเดินเล่นนอกบ้านจึงควรพกน้ำเตรียมเอาไว้ เมื่อสังเกตเห็นว่าน้องหมามีอาการที่แสดงออกว่ากำลังระบายความร้อน ให้พาเขาเข้าที่ร่มและให้ดื่มน้ำอุณหภูมิปกติค่ะ 

 

     การระบายความร้อนผ่านทางจมูก 

 

 

 

 

     ที่จมูกของน้องหมาจะต่อมเหงื่อเพียงเล็กน้อยที่ใช้ช่วยระบายความร้อน เราจะสามารถเห็นได้ชัดเจนเมื่อจมูกน้องหมาเปียก ซึ่งน้ำที่ระเหยออกมายังบริเวณจมูกเกิดจากการที่ชั้นเยื่อบุผิวจมูกน้องหมามีการขยายตัวเพื่อให้อากาศผ่านเข้าไปจับความชื้นและความร้อนจากจมูก แล้วนำพาความร้อนระเหยออกมาเป็นน้ำ ทำให้จมูกน้องหมาจะเย็นขึ้นค่ะ โดยวิธีการระบายความร้อนทางจมูกจะทำงานควบคู่กับการหอบ เพราะเมื่อหายใจออกน้องหมาจะหายใจออกทางปาก เป็นการช่วยระบายความร้อนอีกทางค่ะ แต่อย่างที่บอกไปก่อนหน้านี้ค่ะว่า การระบายความร้อนอาจส่งผลให้น้องหมาเกิดภาวะขาดน้ำ จึงควรสังเกตว่าจมูกของเขาแห้งหรือไม่ ถ้าแห้งแสดงว่าขาดน้ำค่ะ 

 

 

     การระบายความร้อนที่บริเวณอุ้งเท้า

 

 

 

 

     ที่อุ้งเท้าเป็นบริเวณที่เราไม่ค่อยได้สังเกต หรือให้ความสนใจสักเท่าไหร่ ทั้งที่ความเป็นจริงแล้วอุ้งเท้าเป็นบริเวณที่เปราะบางมากๆ  และเป็นบริเวณที่ร่างกายน้องหมาใช้ระบายความร้อนค่ะ เพราะที่อุ้งเท้าของน้องหมามีต่อมเหงื่อช่วยถ่ายเทความร้อนออกจากร่างกาย ถ้าเราสังเกตจะเห็นรอยเท้าน้องหมาที่เกิดจากเหงื่ออยู่ตามพื้น ดังนั้นถ้าน้องหมาตัวไหนมีขนปกคลุมอุ้งเท้าเป็นอุปสรรคต่อการระบายความร้อนของน้องหมา จึงควรตัดเล็มขนให้สั้นลงค่ะ 
 

     อย่างไรก็ตามเพียงแค่การระบายความร้อนที่อุ้งเท้าไม่สามารถช่วยให้อุณหูมิที่สูงขึ้นในร่างกายน้องหมาได้ทั้งหมด น้องหมามักจะเลียอุ้งเท้าตัวเองเพื่อให้เปียก บางตัวเลียจนอุ้งเท้าเปื่อยจดเกิดการอักเสบได้ค่ะ เพื่อนๆ จึงควรสังเกตและดูแลน้องหมาอย่างใกล้ชิดช่วยเขาคลายร้อนโดยการเช็ดตัว หรือเช็ดอุ้งเท้าด้วยผ้าเปียก เป็นต้นค่ะ 

 

 

 

 

 

     ปกติแล้วร่างกายน้องหมาจะมีอุณหภูมิอยู่ที่ประมาณ 38 – 39 องศาเซลเซียสค่ะ แต่ถ้าเมื่อไหร่ที่น้องหมาหอบแสดงว่าร่างกายของน้องหมามีอุณหภูมิสูงขึ้น ซึ่งหากสูงถึง 41 องศาเซลเซียสจะทำลายอวัยวะภายในต่างๆ ของน้องหมาให้ล้มเหลว ถึงขั้นไม่สามารถรักษาให้กลับมาใช้งานได้อีก โดยเฉพาะสมองที่อ่อนไหวต่อความร้อนอย่างสูง รวมทั้งอาจส่งผลให้น้องหมาหัวใจวายถึงแก่ชีวิตได้ ซึ่งภาวะที่ร่างกายได้รับความร้อนมากเกินไป ร่างกายปรับสมดุลไม่ทัน ทำให้เกิดความร้อนในตัวน้องหมา เป็นลักษณะของอาการฮีตสโตรก หรือลมแดด นั่นเองค่ะ (เพื่อนๆ สามารถอ่านเพิ่มเติมเกี่ยวกับอาการฮีทสโตรกได้ที่บทความ ทำยังไงดี เมื่อน้องหมาเกิดอาการ "Heat stroke"ค่ะ)

 

 

 

     ดังนั้นถ้าเราจะพาน้องหมาออกไปนอกบ้านจึงควรสังเกตอาการน้องหมาให้ดี เมื่อไหร่ที่เขาเริ่มหอบ ลิ้นห้อย ให้พาน้องหมาเข้าที่ลม เตรียมน้ำไว้ให้เขากินด้วย แต่ไม่ควรป้อนน้ำเขาขณะที่เขายังหอบอยู่นะคะ เพราะถ้าหากให้เขากินน้ำในขณะที่เขาหายใจหอบอยู่จะยิ่งทำให้หายใจไม่ทัน จึงควรให้เขาเลียกินเอง  และน้ำที่ให้เขากินก็ไม่ควรเป็นน้ำเย็นจัดนะคะ เพราะ น้องหมาจะปรับสมดุลไม่ทัน แทนที่จะให้น้องหมากินน้ำเย็น พริกแนะนำว่าให้ผู้เลี้ยงใช้วิธีนำผ้าชุบน้ำมาเช็ดตัวน้องหมาเพื่อระบายความร้อนจะดีกว่าค่ะ แต่ถ้าน้องหมาอาการไม่ดีขึ้นควรพาไปพบสัตวแพทย์โดยด่วนค่ะ

     และที่สำคัญที่สุดที่ห้ามทำเด็ดขาดก็คือ การปล่อยน้องหมาไว้ในรถแม้จะจอดไว้ในที่ร่มค่ะ เพราะ อุณหภูมิในรถที่ไม่มีการถ่ายเทจะอบน้องหมาไว้เหมือนเตาอบ ประกอบกับพวกเขามีต่อมเหงื่อเพียงเล็กน้อยจึงไม่สามารถระบายความร้อนได้ทัน ทำให้อุณหภูมิภายในร่างกายสูงขึ้น เกิดอาการฮีตสโตรก หัวใจวายเฉียบพลันค่ะ ซึ่งเคยมีการตรวจพบว่าอุณหภูมิของน้องหมาที่เสียชีวิตจากการถูกทิ้งไว้ในรถสูงถึง 42 องศาเซลเซียส ... วางใจไม่ได้นะคะ 

 

 

 

     ความร้อนกับน้องหมาถือได้ว่าเป็นปฏิปักษ์ต่อกันนะคะ โดยเฉพาะน้องหมาที่มีต้นกำเนิดจากเมืองหนาว หรือน้องหมาหน้าสั้นที่ต้องดูแลเรื่องอุณหภูมิในร่างกายเป็นพิเศษ ดังนั้นหน้าร้อนนี้ถ้าเพื่อนๆ คนไหนคิดจะพาน้องหมาไปคลายร้อน ต้องไม่พลาดวิธีการดูแล และรับมือกับอากาศร้อน ไม่ให้ทำลายความสุขของน้องหมา ที่ Dogilike.com  (ด็อกไอไลท์ดอทคอม)  ตลอดเดือนเมษายน เพื่อให้วันหยุดของเรากับน้องหมาไม่ต้องมีเรื่องร้อนหายใจให้กังวลค่ะ ^^


 

 

บทความโดย : Dogilike.com

 

ข้อมูลอ้างอิง :

 

http://uclue.com/?xq=1028

http://www.sarahsdogs.com/qa/can-dogs-sweat/

http://dogs.about.com/od/dogandpuppyhealth/qt/heatstroke.htm. 

http://dogtalk101.blogspot.com/2010/06/how-do-dogs-cool-off.html  

http://eeddy.exteen.com/20090318/entry

 

ภาพประกอบ :
 

twistedsifter.com

www.dog-obedience-training-online.com

indianapublicmedia.org

www.thepetdoctorinc.com

www.sheknows.com

www.houstonpettalk.com

www.espree.com