เวลาพูดถึงน้องหมาจรจัด หรือ น้องหมาไร้บ้าน เรามักจะนึกไปถึงน้องหมาขนเกรียนๆ สกปรกๆ นอนรออาหารอยู่ข้างถนน บางตัวโชคดีมีคนใจดีเอาอาหารมาให้ทุกวัน รับเลี้ยงดูแล แต่บางตัวก็ต้องคุ้ยขยะหาเศษอาหารเน่าๆ เสียๆ กิน ดีไม่ดีก็ถูกไล่ตี ประสบอุบัติเหตุ ซึ่งก็ดูเหมือนว่าประชากรน้องหมาจรจัดในเมืองไทยเพิ่มมากขึ้นไม่มีทีท่าว่าจะลดลง ประชากรน้องหมาอัดแน่นเต็มล้นสถานสงเคราะห์สัตว์ หรือแม้กระทั่งบ้านของผู้ใจบุญที่รับเลี้ยงน้องหมาตัวแล้วตัวเล่าจนในที่สุดก็เกินจะรับไหว

 

     บางคนคิดว่า ประเทศไม่พัฒนาก็ต้องประสบปัญหาอย่างนี้ทั้งนั้น ... แต่ในความเป็นจริงถึงจะเป็นประเทศที่พัฒนาแล้วก็มีปัญหาเช่นเดียวกันค่ะ เพียงแต่จะมีการจัดการที่มีระเบียบกว่า รัดกุมกว่า และเด็ดขาดกว่า ... มาดูกันค่ะว่าส่วนใหญ่แล้วเขามีระบบจัดการกันอย่างไร ...

 

 

 

 

 

     1. ใน 1 ปีแค่ในประเทศสหรัฐอเมริกาจะมีน้องหมารวมทั้งสัตว์อื่นๆ อย่างน้องแมว กระต่าย ต้องเข้ามาอยู่ยังศูนย์พักพิงสัตว์ประมาณ 5-7 ล้านตัว และยังมีอีกหลายตัวที่ต้องรอคิวเพื่อเข้ามาอยู่ในสถานพักพิงสัตว์ (ถ้าทั้งโลกจะมากขนาดไหนเนี่ย?)

 

     2. ในแต่ละวัน แต่ละเดือน แต่ละปี มีน้องหมาในศูนย์พักพิงสัตว์ถูกทำให้ตายด้วยวิธีการุณยฆาตเนื่องจากมีพื้นที่ไม่พอให้พวกเขาได้อาศัย แต่ก็ยังมีน้องหมาจรจัดจำนวนมากรอเข้าคิวมายังศูนย์พักพิงสัตว์อยู่ทุกวัน 
 

     3. น้องหมาจรจัดที่เกิดมาใหม่มีเพียง 1 ใน 10 ตัวเท่านั้นที่มีบ้านให้อยู่ถาวร
 

     4. สาเหตุหลักๆ ที่ทำให้น้องหมาต้องไร้บ้านก็คือ เจ้าของตัดสินใจไม่เลี้ยง เอามาทิ้ง หลงทาง อีกทั้งไม่มีการคุมกำเนิดน้องหมาตามท้องถนน 

 

     5.  25 เปอร์เซ็นต์ของน้องหมาที่อยู่ในศูนย์พักพิงเป็นน้องหมาพันธุ์แท้ (แต่ส่วนใหญ่ในประเทศไทยจะเป็นน้องหมาพันธุ์ผสมหรือพันธุ์ทาง)

 

     6. เกิน 20 เปอร์เซ็นต์ของคนที่ทิ้งน้องหมาไว้ในสถานพักพิงสัตว์นั้นต่างก็รับน้องหมามาจากสถานพักพิงสัตว์นั้นๆ  

 

     7. น้องหมาหลายตัวต้องกลายมาเป็นน้องหมาจรจัดเพราะการดูแลจัดการไม่ดี น้องหมาเผลอหลุดออกมานอกบ้าน กลับไม่ถูก บางตัวไม่ได้มีการฝังไมโครชิพ สวมปลอกคอใส่ที่อยู่ จึงต้องการมาเป็นน้องหมาเร่ร่อนนั่นเอง

 

 

 

 

 

 

     การช่วยเหลือน้องหมาและสัตว์ไร้บ้านในทวีปอเมริกาเหนือ อย่าง สหรัฐอเมริกา แคนาดา รวมไปถึงอเมริกากลางอย่างประเทศแม็กซิโก หากเช็คข้อมูลทางออนไลน์ จะพบว่ามีฐานข้อมูลเกี่ยวกับศูนย์พักพิงสัตว์และตัวแทนหาบ้านให้น้องหมามากกว่า 13,000 แห่ง ซึ่งในประเทศสหรัฐอเมริกานั้นจะมีหน่วยงานที่ทำงานช่วยเหลือน้องหมาออกเป็นกลุ่มๆ ที่หลากหลาย โดยแบ่งเป็น 2 หน่วยงานใหญ่ๆ คือ หน่วยงานช่วยเหลือกู้ภัยสัตว์ และ ศูนย์พักพิงสัตว์ คล้ายๆ กับเมืองไทยค่ะ เพียงแต่ของต่างประเทศจะทำกันอย่างเป็นระบบ มีเครือข่าย การสนับสนุนช่วยเหลือกันอย่างชัดเจน

     โดยที่หน่วยงานช่วยเหลือกู้ภัยสัตว์จะเป็นกลุ่มอาสาสมัคร อาศัยบ้านของอาสาสมัครเป็นฐานปฏิบัติการที่คอยดูแล ช่วยเหลือให้ที่พักน้องหมาจนกว่าจะได้บ้าน  เงินกองทุนได้มาจากการบริจาค ในขณะที่ศูนย์พักพิงสัตว์มักจะเป็นหน่วนงานที่มีเจ้าหน้าที่ประจำ ทำหน้าที่รองรับน้องหมาไร้บ้านไม่ให้เร่ร่อน เกะกะ อยู่ตามท้องถนน และรอหาบ้านใหม่ให้พวกเขา

 

     ปกติแล้วทางศูนย์พักพิงสัตว์จะทำงานประสานกับหน่วยงานช่วยเหลือกู้ภัย เนื่องจาก ทางศูนย์พักพิงสัตว์มีน้องหมาและสัตว์อื่นๆ อาศัยอยู่หนาแน่น มีความยุ่งยากเกี่ยวกับการจัดพื้นที่ จึงให้ทางหน่วยงานอาสาสมัครคอยรับหน้าไว้ก่อน ... เพื่อหลีกเลี่ยงการทำการุณยฆาตเพื่อลดประชากรน้องหมาจรจัดหรือสัตว์อื่นๆ ในศูนย์พักพิงสัตว์ 

 

 

 

     นอกจากนี้ การช่วยเหลือน้องหมายังมีการแบ่งเป็นการช่วยเหลือเฉพาะสายพันธุ์อีกด้วยค่ะ อย่างเช่น กลุ่มช่วยเหลือลาบราดอร์ กลุ่มช่วยเหลือน้องหมาล่าสัตว์ (hunting dog rescue groups), อีกทั้งยังมีการแบ่งหน้าที่ช่วยเหลือสัตว์เป็นโซนพื้นที่อีกด้วยค่ะ 

 

     แต่ถึงจะมีศูนย์พักพิง หรือหน่วยงานช่วยเหลือหาบ้านให้น้องหมามากขนาดไหนก็ไม่เพียงพอกับน้องหมาจรจัดที่ถูกทอดทิ้งทุกวี่วัน ทางศูนย์พักพิงสัตว์จึงจำเป็นต้องทำการุณยฆาตน้องหมาที่ป่วย แก่ พิการ รวมๆ แล้วประมาณ 3-4 ล้านตัวต่อปีในสหรัฐอเมริกา  อย่างไรก็ตาม น้องหมายังมีโชคดีที่มีองค์กรและหน่วยงานเอกชนที่ได้มีการจัดศูนย์พักพิงสัตว์ ( no-kill shelter) ที่มีนโยบายไม่ทำการุณยฆาตน้องหมาที่สุขภาพดี หรือมีคุณค่ามีความสามารถ (แต่ถ้าน้องหมาป่วย แก่ พิการ ก็ต้องพิจารณาอีกทีอยู่ดีค่ะ น่าสงสารจัง)

 

 

      ในส่วนของประเทศอื่นๆ อย่างอังกฤษจะมีลักษณะการดำเนินงานใกล้เคียงกับสหรัฐอเมริกาค่ะ แต่เนื่องด้วยประเทศเล็กกว่า การจัดการน้องหมาเร่ร่อนจึงเข้มงวด เร่งรัด โดยน้องหมาที่ถูกจับมาอยู่ในศูนย์พักพิงสัตว์จะถูกกักตัวไว้ 7 วันเพื่อดูว่ามีอาการของโรคพิษสุนัขบ้าหรือไม่ จากนั้นจึงค่อยรอหาบ้านใหม่ หากสถานที่ไม่พอ ไม่มีใครมารับไป ก็จำต้องทำการการุณยฆาตค่ะ ... เศร้าอีกแล้ว  

 

การรับเลี้ยงน้องหมาไร้บ้านในต่างประเทศ

 

 

 

     เนื่องจากน้องหมาในศูนย์พักพิงสัตว์ของประเทศที่พัฒนาแล้วมีน้องหมาที่เป็นสายพันธุ์แท้ค่อนข้างมาก คนส่วนใหญ่จึงเริ่มหันมาเลือกเลี้ยงน้องหมาจากศูนย์พักพิงสัตว์มากกว่าจะหาซื้อน้องหมาตามฟาร์มสุนัขค่ะ แต่กว่าจะรับเลี้ยงได้ก็ไม่ใช่เรื่องง่ายนะคะ อย่างในเมืองไทย ศูนย์พักพิงสัตว์ที่มีระบบ จะมีการแสดงความจำนงว่าต้องการเลี้ยง ให้สัตวแพทย์ตรวจเชคร่างกาย ฉีดยา ให้วัคซีน ขอเอกสารที่อยู่ของผู้รับเลี้ยงน้องหมา (อ่านเพิ่มเติมบทความ บ้านรักหมาศาลายากับสุนัขจรจัดที่รอโอกาส และ บทความ โครงการหาบ้านใหม่ให้สุนัขจรจัด ม.เกษตร  และบทความ ศูนย์รักษ์สุนัขหัวหิน ... ขอโอกาสให้เพือนที่แสนดีได้มีบ้านที่อบอุ่น  ค่ะ)  แต่สำหรับในประเทศที่พัฒนาแล้วจะมีระบบระเบียบ ความเข้มงวดเพิ่มมากขึ้นไปอีก ดังนี้ค่ะ

 

 

     >>>> เข้าไปในเว็บไซต์ ดูว่าต้องการว่าต้องการน้องหมาลักษณะใด พันธุ์ไหน หรือ ต้องการอยู่ในพื้นที่ใดอย่างในประเทศอังกฤษจะมีองค์กรที่ช่วยเหลือน้องหมาทำเครือข่ายร่วมกับเอกชนตัวแทนหาบ้านน้องหมา เพื่อหาบ้านให้น้องหมา มีการเว็บไซต์ให้เลือกน้องหมาที่ต้องการจะอุปการะ มีหน้าตา มีจำนวนเงินค่าธรรมเนียมที่ต้องจ่าย ผู้ต้องการน้องหมาสามารถเลือกได้ว่าต้องการน้องหมาที่อยู่เขตไหนของประเทศ สายพันธุ์ไหน เป็นรายละเอียดคล้ายๆ กับ โครงการPedigree Find – a – home โครงการหาบ้านใหม่ให้สุนัขกับเพดดีกรี (คลิกเลย!)

 

 

     >>>> ติดต่อทางศูนย์พักพิงสัตว์ หน่วยงานช่วยเหลือกู้ภัยสัตว์ หรือตัวแทนหาบ้านให้น้องหมา เพื่อกรอกแบบฟอร์มต้องการรับเลี้ยง เตรียมเอกสารที่อยู่ของผู้รับเลี้ยง

     >>>> จากนั้นทางศูนย์พักพิงสัตว์จะให้สัตวแพทย์ตรวจสอบรับรองสุขภาพน้องหมาอีกครั้งว่าแข็งแรงพอจะนำไปอยู่ด้วยไหมมีการเลือก มีการฉีดวัคซีนให้แก่น้องหมา 

     >>>> ทางศูนย์พักพิงสัตว์จะโทรไปสัมภาษณ์ผู้รับน้องหมาทางโทรศัพท์ นัดหมายเข้าไปดูบ้าน สถานที่ที่จะเลี้ยงน้องหมาว่าเหมาะสมไหม สามารถดูแลชีวิตน้องหมาให้มีคุณภาพชีวิตที่ดีหรือไม่

     >>>> ผู้เลี้ยงจะต้องจ่ายค่าธรรมเนียมหรือค่าอุปการะเลี้ยงดูน้องหมาให้แก่ศูนย์พักพิงสัตว์ และ หน่วยงานช่วยเหลือกู้ภัยสัตว์ (ค่าสัตวแพทย์ ค่าวัคซีน ค่าอาหาร ค่าทำหมัน ค่าฝึก ปรับเปลี่ยนพฤติกรรม เป็นต้น) ส่วนหนึ่งก็เพื่อเป็นการสนับสนุนช่วยเหลือการทำงานขององค์กรที่ช่วยดูแลน้องหมา อีกทั้งให้ผู้เลี้ยงได้แสดงความรับผิดชอบว่าสามารถดูแลน้องหมาได้จริงๆ ไม่ทิ้งขว้าง สามารถดูแลค่าใช้จ่ายของน้องหมาได้ในอนาคต แล้วอีกอย่างของฟรีบางครั้งก็ทำให้คนเราเห็นคุณค่าของสิ่งนั้นๆ น้อยลง แต่ศูนย์พักพิงสัตว์บางแห่งก็ไม่มีค่าใช้จ่ายค่ะ 

 

 

 

     การที่ศูนย์พักพิงสัตว์ของประเทศที่พัฒนาแล้วมีการตรวจสอบที่เข้มงวด ซับซ้อน หลายขั้นตอน นั่นก็เพื่อต้องการหาคนที่สามารถดูแลน้องหมาได้อย่างดี มีความพร้อมทั้งสถานที่ เวลา สถานะทางการเงิน นอกจากนี้ยังช่วยป้องกันคนที่จะนำน้องหมาไปทำมิดี มิร้าย อย่างเช่น นำไปขายทอดตลาด ทำทารุณกรรม หรือ ส่งไปขายยังต่างประเทศนั่นเองค่ะ

     แต่ถึงอย่างไรก็ตาม ศูนย์พักพิงสัตว์ก็เป็นการจัดการปลายเหตุของน้องหมาจรจัดที่ต้องถูกทอดทิ้งหรือพลัดหลง ดังนั้นถ้าคิดจะเลี้ยงน้องหมาควรไตร่ตรองให้รอบคอบว่าสามารถรับผิดชอบดูแลเขาได้ทั้งชีวิต ทั้งยามเด็ก ยามซน ยามป่วย ยามแก่หรือไม่ ... ถ้าไม่แน่ใจว่าจะสละเวลาให้พวกเขาได้ เพียงแค่แวะไปทักทายพวกเขาตามสถานพักพิง มอบความรักให้ บริจาคเงิน หรืออาหารให้พวกเขา หรือช่วยแชร์หาบ้านให้น้องหมาก็เพียงพอค่ะ ...^^ (เพื่อนๆ สามารถอ่านเพิ่มเติมการรับเลี้ยงน้องหมาจรจัดของต่างประเทศได้ที่บทความ ไทย ญี่ปุ่น อเมริกา เขาเลี้ยงน้องหมากันยังไงนะ? นะคะ)

 

 

 

บทความโดย : Dogilike.com

 

ข้อมูลอ้างอิง :
 

http://www.dosomething.org/tipsandtools/11-facts-about-animal-homelessness

http://www.rspca.org.uk/allaboutanimals/rehoming

http://www.adoptapet.com/public/about_us/

http://news.voicetv.co.th/global/84332.html

 

ภาพประกอบ :
 

www.dogworksohio.com 

orpak.webs.com

www.oregonlive.com 

www.amodestproposal.org

blog.hartz.com

www.doggeek.com

www.terrellcounty-ga.com

www.universalflag.com