ความเชื่อผิดๆเกี่ยวกับการทำหมันสุนัข [Infographic]

การทำหมันสุนัข ความเชื่อทั้งหลายเหล่านี้ที่เราเคยได้ยินกัน ถูกหรือผิด ใช่หรือไม่ใช่ ใครที่กำลังคิดจะทำหมันให้สุนัขหรือเพื่อนๆที่มีประสบการณ์การทำหมันให้สุนัขมาร่วมแชทร่วมแชร์กันได้

15 มีนาคม 2556 · · อ่าน (64,559)

dogilke, dog close-up, หมอ, สัตวแพทย์, คำถาม, สุนัข, ข้อสงสัย, หมอต้น, พี่มะเหมี่ยว, infographic, บทความ

Episode 11
ความเชื่อผิดๆ เกี่ยวกับการทำหมันสุนัข

Dog Close - Up (ด็อก โคลส-อัพ) คอลัมน์ใหม่จาก Dogilike.com ที่จะมาพร้อมเรื่องเด่นประเด็นฮอต ที่คนเลี้ยงสุนัขสงสัย ไม่ว่าจะเป็นเรื่องสุขภาพหรือเรื่องพฤติกรรมโลกแตกของน้องหมากับการตอบคำถามและให้ข้อมูลกันแบบสดๆ ที่ Dogilike Fanpage พร้อม infographic ที่เข้าใจง่าย ขอบอกเลยว่าเรื่องราวที่ Dogilike คัดสรรมาแต่ละตอนนั้น เมื่อคุณ “รู้” แล้วละก็ จะต้องขอ“แชร์” อย่างแน่นอน

ช่วงเวลาใดที่เหมาะสมในการทำหมันสุนัขคะ?

อันที่จริงไม่มีการกำหนดเรื่องของอายุตายตัวครับ แต่ช่วงเวลาที่เหมาะสมที่สุดในการทำหมัน คือ อายุตั้งแต่ 6 เดือนถึง 6 ปี ซึ่งอายุอาจจะมากกว่านี้ได้ ขึ้นอยู่กับสุขภาพของน้องหมาแต่ละตัว จึงจำเป็นต้องตรวจสุขภาพและตรวจเลือดก่อนทุกครั้ง เพื่อประเมินสภาพก่อน แต่จากการศึกษาพบว่า การทำหมันก่อนที่น้องหมาจะเข้าสู่วัยเจริญพันธุ์ หรือก่อนเข้าสู่วงรอบการเป็นสัดครั้งแรก จะช่วยลดอุบัติการณ์ (ความเสี่ยง) ที่จะทำให้เกิดโรคเนื้องอกที่เต้านมได้มากขึ้น ปัจจุบันผมจึงแนะนำเจ้าของพาน้องหมามาทำหมันช่วงอายุ 4-6 เดือน และตัวเมียควรทำหมันในระยะไม่เป็นสัดหรือแอนเอสตรัส (anestrus) ของวงรอบการเป็นสัดจะดีที่สุดครับ

น้องหมาตัวผู้มีไข่ (อัณฑะ) ข้างเดียว ต้องทำหมันหรือไม่ครับ?

ลักษณะดังกล่าวเป็นความผิดปกติในกรณีของ อัณฑะทองแดง (cryptorchidism) ซึ่งเป็นภาวะที่ลูกอัณฑะค้างอยู่ในช่องท้องหรือบริเวณขาหนีบ ไม่ลงมาอยู่ในถุงหุ้มอัณฑะตามปกติ (ภายในอายุ 6 เดือน) จัดเป็นความผิดปกติทางพันธุกรรมที่เป็นมาแต่กำเนิด จึงไม่แนะนำให้ใช้เป็นพ่อพันธุ์ต่อไป น้องหมาที่เป็นอัณฑะทองแดง จะเสี่ยงที่จะเป็นเนื้องอกในอัณฑะข้างที่ค้างได้ เพราะฉะนั้น จึงแนะนำให้ทำหมันโดยการผ่าตัดเอาอัณฑะทั้งสองข้างออก เพื่อลดความเสี่ยงในการเกิดเนื้องอกและป้องกันการถ่ายทอดทางพันธุกรรมครับ

แม่สุนัขหลังคลอดสามารถทำหมันได้เมื่อไหร่คะ?

สามารถทำหมันได้หลังจากหย่านมลูกแล้วครับ เพราะการผ่าตัดทำหมันจะตัดเอารังไข่และมดลูกของน้องหมาออก อาจส่งผลต่อการสร้างน้ำนมมาเลี้ยงลูกได้ครับ

แล้วถ้าน้องหมามีร่างกายอ่อนแอ จะให้ทำหมันได้ไหมคะ ?

ก่อนที่จะเข้ารับการผ่าตัดทำหมัน สุนัขต้องได้รับการตรวจสุขภาพและตรวจเลือด เพื่อประเมินว่ามีความพร้อมในการผ่าตัดหรือไม่ ถ้าประเมินว่ามีความพร้อม ก็สามารถที่จะทำการผ่าตัดทำหมันได้ครับ

เตรียมตัวอย่างไร ก่อนที่จะทำหมันคะ?

ก่อนเข้ารับการผ่าตัดทำหมัน จำเป็นอย่างยิ่งที่น้องหมาต้องได้รับการตรวจสุขภาพและประเมินสภาพก่อน โดยคุณหมอจะทำการตรวจร่างกาย ชั่งน้ำหนัก และตรวจเลือด เช่น ตรวจค่าความสมบูรณ์ของเม็ดเลือด ตรวจค่าตับ ตรวจค่าไต ฯลฯ หากน้องหมามีความพร้อม ก็สามารถเข้ารับการผ่าตัดได้ โดยก่อนเข้ารับการผ่าตัด เจ้าของควรทำความสะอาดตัวน้องหมาให้เรียบร้อย งดน้ำก่อนผ่าตัดอย่างน้อย 2-3 ชั่วโมง และงดอาหารทุกชนิดอย่างน้อย 6-12 ชั่วโมง มาด้วยครับ

ภาวะแทรกซ้อนจากทำหมันมีหรือไม่ครับ?

ภาวะแทรกซ้อนในระหว่างและหลังจากการผ่าตัดสามารถเกิดขึ้นได้ครับ เช่น เสียเลือดจากการผ่าตัด แผลผ่าตัดบวม อักเสบ หรือแผลแตก และอาจมีการติดเชื้อแทรกซ้อนจากการผ่าตัด ฯลฯ ซึ่งเจ้าของจำเป็นจะต้องดูแลแผล ป้อนยา ปฏิบัติตามคำแนะนำของคุณหมอ และสังเกตอาการต่างๆ อย่างใกล้ชิด หากมีความผิดปกติดังกล่าว ต้องรีบพาน้องหมาไปหาคุณหมอครับ

หลังจากทำหมันแล้ว เราควรดูแลน้องหมาอย่างไรบ้างคะ ?

สำหรับน้องหมาที่ทำหมันแล้ว เจ้าของอาจจะฝากให้คุณหมอดูแลต่อ หรือรับกลับมาดูแลเองที่บ้านก็ได้ ช่วง 1-3 วันแรกหลังผ่าตัด น้องหมาบางตัวอาจจะซึม ร้องคราง เนื่องจากความเจ็บปวดหลังผ่าตัด บางตัวอาจกินอาหารลดลง เจ้าของต้องคอยสังเกตอาการในช่วงนี้อย่างใกล้ชิดด้วย สำหรับการดูแลน้องหมาหลังผ่าตัดทำหมัน มีดังนี้ครับ

1. ดูแลเรื่องความสะอาดของแผล อย่าให้แผลสกปรก อย่าให้น้องหมานอนทับพื้นที่เปียกหรือนอนทับปัสสาวะ อย่าให้น้องหมาเลียแผล อาจจะสวมเสื้อหรือใส่ปลอกคอกันเลียให้น้องหมาก็ได้

2. แต้มยาที่แผลเป็นประจำทุกวัน ด้วยทิงเจอร์ไอโอดีน โปรวิโดน-ไอโอดีน 10% (เบตาดีน) หรือทิงเจอร์ไทเมอรอซอล 0.1% ก็ได้ แล้วปิดแผลด้วยผ้าก๊อซด้วยครับ

3. หมั่นสังเกตแผลเป็นประจำ แผลที่ดีต้องไม่มีรอยช้ำ ไม่มีเลือดหรือหนองซึมออกมาจากบาดแผล

4. อย่าให้น้องหมาวิ่งเล่น กระโดด หรือเห่ามากเกินไป เพราะอาจไปกระทบกระเทือนแผลได้ โดยเฉพาะตัวเมียที่มีการผ่าตัดเปิดช่องท้อง

5. ป้อนยาตามคำแนะนำของคุณหมอโดยเคร่งครัด

6. ไปตรวจแผลตามที่คุณหมอนัดทุกครั้ง

7. พาไปตัดไหมหลังจากผ่าตัดแล้ว 7-10 วัน

การทำหมันสุนัข จะช่วยลดความก้าวร้าวได้หรือไม่คะ ?

การทำหมันในน้องหมา โดยเฉพาะเพศผู้ ด้วยวิธีการตัดอัณฑะออก (orchidectomy หรือ castration) ทำให้ฮอร์โมนเพศลดลง มีส่วนช่วยลดความก้าวร้าวประเภทระหว่างน้องหมาด้วยกัน (Interdog aggression) ลงได้ 60% นอกจากนี้ยังมีส่วนช่วยลดปัญหาการหนีเที่ยวได้ 90% ลดพฤติกรรมการขึ้นคร่อม (mounting) ลงได้ 60% และลดพฤติกรรมยกขาฉี่ทำเครื่องหมายได้ 50% เลยทีเดียวครับ

ถ้าไม่ทำหมัน น้องหมาจะเป็นอะไรครับ ?

ในแง่ของสุขภาพน้องหมาที่ไม่ได้ทำหมัน จะเสี่ยงในการเกิดโรคต่างๆ เช่น โรคมดลูกอักเสบติดเชื้อ โรคเนื้องอกเต้านม ในสุนัขเพศเมีย และโรคมะเร็งที่อัณฑะ ปัญหาเกี่ยวกับต่อมลูกหมาก ในสุนัขเพศผู้ ตลอดจนโรคติดเชื้อทางระบบสืบพันธุ์ต่างๆ ด้วยครับ มีการศึกษาว่าสุนัขที่ทำหมันแล้ว จะมีอายุยืนยาวขึ้น 1-3 ปีครับ

10. ฉีดยาคุมกำเนิดแทนได้มั้ย ไม่อยากให้ผ่าตัด?

ยาคุมกำเนิดที่ใช้เป็นฮอร์โมน ที่ฉีดเพื่อยืดระยะเวลาไม่ให้น้องหมากลับมาเป็นสัด (เพื่อจะได้ไม่ผสมพันธุ์) แต่ผลเสียที่อาจตามมาได้ คือ ปัญหาเนื้องอกที่เต้านม ภาวะการเกิดถุงน้ำบนผนังมดลูก และมดลูกอักเสบเป็นหนอง ฯลฯ ซึ่งอาจก่อให้เกิดอันตรายถึงชีวิตได้ ส่วนตัวผมไม่แนะนำให้ฉีดหรือกินยาคุมนะครับ หากจะคุมกำเนิดระยะสั้น อาจใช้วิธีการจับแยกเลี้ยงช่วงที่ตัวเมียเป็นสัด หรืออาจทำหมันไปเลย หากไม่ต้องการให้มีลูกอีกแล้วครับ