... สัญชาตญาณการปกป้อง "ลูก" เป็นสิ่งที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ โดยจะเกิดขึ้นทั้งในมนุษย์อย่างเราๆ และในสัตว์เกือบทุกชนิด สำหรับน้องหมาเองก็เช่นกัน เราจะสังเกตเห็นได้ชัดเจนเลยว่า หลังจากที่น้องหมาคลอดลูกแล้ว พฤติกรรมของเขาจะเปลี่ยนไป

     โดยพฤติกรรมที่เปลี่ยนแปลงไปอย่างเห็นได้ชัดที่สุดคือ น้องหมาของเราจะดุขึ้น โดยบางตัวอาจจะยอมให้เจ้าของเข้าใกล้ได้บ้าง แต่บางตัวก็ไม่ยอมให้เข้าใกล้เลย เมื่อเจ้าของจะเข้าไปใกล้ๆ จะขู่และอาจกัดได้ทันที
 

ทำไมหลังคลอดหมาของเราจึงมีพฤติกรรมเปลี่ยนไป

     พฤติกรรมนี้เป็นพฤติกรรมที่ถึงสัญชาตญาณในการปกป้องลูก ซึ่งเป็นธรรมชาติของสุนัขเพศเมีย โดยเกิดจากสารเคมีในสมองได้รับแรงกระตุ้นให้สั่งการ จากเสียงของลูก , การมองเห็นลูกอ่อน และจากการได้กลิ่นตัวลูก รวมถึงแรงกระตุ้นจากการดูแลลูก และการดูดนมกระตุ้นให้หลั่งฮอร์โมนอ๊อกซี่โตซิน (Oxytocin) ซึ่งเป็นเหมือนสิ่งที่สร้างความสัมพันธ์ระหว่างแม่กับลูก  (อ๊อกซี่โตชินช่วยในการบีบตัวของมดลูก , หลั่งน้ำนม และการบีบตัวของกล้ามเนื้อเรียบ  ซึ่งเป็นหน้าที่หลัก) ฮอร์โมนตัวอื่นที่เข้ามาเกี่ยวข้อง เช่น โปรเจสเตอโรน (Progesterone) ซึ่งเป็นฮอร์โมนเกี่ยวกับการตั้งท้องจะลดลงอย่างรวดเร็วและมีฮอร์โมนเพศเมียเข้ามาแทนที่ คือ  เอสโตรเจน (Estrogen) และฮอร์โมนที่เกี่ยวกับการสร้างน้ำนม คือ โปรแลคติน (Prolactin) จะสูง ซึ่งการเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมนทั้งหมดนี้มีผลต่อพฤติกรรมก้าวร้าวที่เกิดขึ้นในแม่หมา
 

รับมือกับพฤติกรรมก้าวร้าวของแม่หมาอย่างปลอดภัย

     อย่างที่บอกไปแล้วว่า การเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมนต่างๆ ในร่างกายของแม่หมาส่งผลให้เขามีพฤติกรรมที่ก้าวร้าวและดุร้ายกว่าปกติ เขาจะหวงลูก (พฤติกรรมนี้เป็นพฤติกรรมปกติของสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมทุกชนิดค่ะ) บางตัวหวงแต่ยอมให้เจ้าของเข้าไปดูแลใกล้ๆ ได้ แต่บางตัวก็อาจจะหวงมากจนมีพฤติกรรมขู่ หรือจะกัด ไม่ยอมให้เจ้าของเข้าใกล้

     ... หลักปฏิบัติโดยทั่วไปแล้ว ถ้าหากสุนัขเพิ่งคลอดลูก เจ้าของควรดูแลอยู่ห่างๆ ก่อน โดยให้สังเกตว่าแม่หมาสามารถเลี้ยงลูกเองได้หรือไม่ มีพฤติกรรมทิ้งลูกหรือเปล่า ถ้าหากสังเกตดูแล้วว่าลูกสุนัขมีอาการปกติ และแม่หมาสามารถเลี้ยงลูกเองได้ ก็ให้เราปล่อยให้แม่หมาดูแลลูกเอง เจ้าของทำหน้าที่เพียงแค่ดูแลเรื่องความสะอาด (ความสะอาดของบริเวณที่แม่หมาและลูกหมาอยู่) และความปลอดภัยอยู่ห่างๆ (เจ้าของอาจต้องคอยดูว่าแม่หมาจะคาบลูกหมาหนีไปซ่อนตามที่ต่างๆ หรือไม่ เจ้าของอาจต้องตามไปดูเพื่อป้องกันอันตรายที่เราคาดไม่ถึง เช่น แม่หมานอนทับลูกหมา หรือคาบลูกหมาไปซ่อนในมุมอับที่อาจมีสัตว์มีพิษซ่อนอยู่และอาจทำร้ายแม่สุนัขและลูกสุนัขได้) และนำอาหารที่มีคุณค่าทางโภชนาการที่เหมาะสมสำหรับแม่หมามาให้เท่านั้นก็พอ

     แต่ถ้าหากแม่หมาหวงลูกมาก และมีพฤติกรรมก้าวร้าวแม้กระทั่งกับเจ้าของ (โดยเฉพาะสุนัขที่ตัวใหญ่หรือสุนัขพันธุ์ใหญ่  ซึ่งสามารถทำอันตรายกับเจ้าของถึงตายได้) เจ้าของควรทำหมันให้กับแม่หมา หลังจากที่ลูกหมาอย่านมแล้ว การทำหมันจะช่วยป้องกันอันตรายที่อาจเกิดขึ้นได้กับเจ้าของและผู้ที่ไม่รู้และอาจเข้าไปใกล้แม่หมา

     การทำหมันจะทำให้ฮอร์โมนที่เกี่ยวกับความก้าวร้าวคือ  เอสโตรเจนลดลงเร็ว  และอาจให้ฮอร์โมนโปรเจสเตอโรนเพื่อช่วยลดระดับความดุร้ายลงได้เร็วขึ้น
 

พฤติกรรมก้าวร้าวของแม่หมาไม่น่ากังวล ถ้าเข้าใจ ...

     พฤติกรรมหวงลูกและก้าวร้าวของแม่หมานั้น จะเกิดขึ้นเป็นระยะสั้นๆ เท่านั้น ... พฤติกรรมนี้เป็นเหมือนกลไกทางธรรมชาติที่ถูกสร้างขึ้น เพื่อเป็นการปกป้องลูกหมา เพราะถ้าหากแม่หมาไม่หวงลูก ทิ้งลูก ไม่เลี้ยงลูก ลูกหมาก็จะไม่สามารถมีชีวิตรอดได้ และมีแม่หมาจำนวนน้อยมากเท่านั้นที่จะมีพฤติกรรมที่ก้าวร้าวถึงขั้นทำร้ายลูกของตัวเอง

     ดังนั้นพฤติกรรมหวงลูกและก้าวร้าวของแม่หมาจึงไม่ใช่สิ่งที่น่ากังวล แต่เป็นเรื่องที่เจ้าของจะต้องทำความเข้าใจ และรู้จักวิธีเข้าหาแม่หมาอย่างถูกวิธี รวมไปถึงการดูแลเขาอย่างเหมาะสม เพียงแค่นี้เราก็จะสามารถจัดการกับพฤติกรรมที่เปลี่ยนไปของน้องหมาหลังคลอดได้แล้วล่ะค่ะ
 

     ... ในช่วงนี้เจ้าของอาจจะต้องเหนื่อยและใช้ความอดทนกับการดูแลแม่หมาและลูกๆ มากหน่อยนะคะ แต่ไม่นานแม่หมาก็จะกลับเข้าสู่สภาวะปกติ กลับมาเป็นน้องหมาที่น่ารักของเราเหมือนเดิมค่ะ

บทความโดย: Dogilike.com

ข้อมูลอ้างอิงบางส่วน:
http://www.thailanddogshow.com/
http://www.mylovegolden.net/webboard/?

ภาพประกอบ:
http://www.dognamesdognames.com/dog-poop-bags-congratulations-new-dog-owner/puppies-drinking-milk-from-mother-dog/
http://www.examiner.com/article/types-of-dog-aggression
http://utubelaughter.blogspot.com/2007/07/mother-dog-adopts-baby-black-panther.html
http://www.naplesnews.com/news/2011/jul/22/owner-surrender-dogs-had-history-loved-his-dogs/
http://diamonddogsracing.blogspot.com/2010_01_01_archive.html
http://www.ehow.com/how_8429042_clean-newborn-puppy-mother-didnt.html