แต่ก่อนเมื่อสมัยเราเด็กๆ เวลานึกถึงน้องหมาสักตัว ก็มักอยากได้น้องหมาร่าเริง ให้เราได้วิ่งเล่น วิ่งไล่จับกับเขาได้ตลอดทั้งวัน เดินวนอยู่ใกล้ๆ เราไม่ห่าง กระโดดหาเรา จุ๊บแก้มเรา มอบความรักกันไม่มีวันหมด จนเมื่อเราโตขึ้น ความฝันเป็นจริง มีโอกาสได้เลี้ยงน้องหมาอย่างที่เคยคิดไว้ ... น้องหมาแอคทีฟสุดๆ อยู่ไม่นิ่ง กระโดดหาจนหลังเคล็ด เดินพันแข้งพันขาจนหกล้ม วิ่งพล่านไม่หยุด พังข้าวของ สร้างความวุ่นวานจนสมาชิกในครอบครัวอยู่กันไม่เป็นสุข จนเรารู้สึกทั้งเครียด ทั้งเหนื่อย หาทางจัดการไม่ได้ จะทิ้งเขาก็ใจร้ายเกินไป ... ไม่รู้จะทำอย่างไรดี 

 

     แน่นอนค่ะว่าพริกก็เป็นคนหนึ่งที่เคยประสบกับปัญหานี้เช่นกัน วันนี้ก็เลยจะมาแนะนำวิธีการจัดการน้องหมาสุดไฮเปอร์ที่อยู่เฉยไม่เป็นมาให้เพื่อนๆ ได้ลองกลับเอาไปใช้กับน้องหมาที่บ้านกันค่ะ แต่ก่อนจะไปจัดการน้องหมา เรามารู้สาเหตุอาการไฮเปอร์ของน้องหมากันก่อน เพื่อใช้พิจารณาการจัดการน้องหมาไฮเปอร์ในลำดับต่อไป ^^

 

     ความไฮเปอร์ของน้องหมาเป็นลักษณะการแสดงออกที่มากกว่าปกติของน้องหมา ก่อนเราจะจัดการแก้ปัญหาให้ถูกจุดจะต้องสังเกตอาการของน้องหมา และดูว่าสาเหตุที่น้องหมาอยู่ไม่นิ่งเกิดมาจากอะไร ซึ่งสิ่งที่เพื่อนๆ จะสังเกตได้ก็คือ 

 

 

     ลำดับที่ 1 เราอาจไม่คุ้นกับน้องหมาที่มีลักษณะการแสดงออกมากเกินไป 
 

     สาเหตุส่วนใหญ่เกิดจาก การเลือกเลี้ยงน้องหมาที่ไม่เข้ากับไลฟ์สไตล์หรือนิสัยของตัวเอง อย่างถ้าเราเป็นคนชอบอยู่เงียบๆ นิ่งๆ ก็จะมองน้องหมาที่ร่าเริง ซุกซนเป็นธรรมดาว่าเป็นน้องหมาสุดไฮเปอร์ กลายเป็นปัญหา และความทุกข์ใจที่จะเลี้ยง ดังนั้นเมื่อเราเห็นว่าน้องหมาซนเกินไป อยู่ไม่สุข ทำให้ปวดหัว ต้องสังเกตตัวเองไปพร้อมๆ กับน้องหมานะคะ 

 

     ลำดับที่ 2 ดูว่าน้องหมาของเรามีนิสัยไฮเปอร์มาจากพันธุกรรม หรือนิสัยตามสายพันธุ์หรือไม่ 
 

     โดยปกติแล้วน้องหมาพันธุ์เล็กมักจะมีแนวโน้มเป็นน้องหมาอยู่ไม่นิ่ง ซุกซน ถึงขั้นไฮเปอร์อยู่ไม่สุข เช่น บีเกิ้ล แจ็ครัสเซล และน้องหมาพันธุ์ขนาดกลาง หรือพันธุ์โตบางสายพันธุ์ก็มีนิสัย บุคลิกอยู่ไม่ซุกซน กระโดด กระโจนใส่เจ้าของวิ่งไป วิ่งมาเหมือนกัน ดังนั้นเพื่อนๆ ควรศึกษาและเข้าใจธรรมชาติน้องหมาที่เราเลี้ยงนะคะ อย่าไปโทษที่ตัวเขาในทันที แต่ควรดูที่ไปที่มาของพวกเขาด้วยค่ะ 

 

 

 

     ลำดับที่ 3 หากน้องหมาไม่ได้เป็นสายพันธุ์ที่มีความไฮเปอร์ ก็ต้องกลับมาย้อนดูที่การเลี้ยงดูและการฝึกของเรา
 

     เนื่องจากสาเหตุที่ทำให้น้องหมามีอาการตื่นเต้น ตื่นตัวอยู่ตลอดเวลา ทำลายข้าวของ หรือเรียกร้องต้องการความรักอยู่ตลอดเวลา ชอบกระโดดกอด กระโดดจูบ อาจมีสาเหตุมาจากความเบื่อ ความกังวลเนื่องจากกลัวถูกทอดทิ้ง ต้องการเรียกร้องความสนใจ วิตกกังวล เครียด หรือ แสดงอำนาจ  เราสามารถสังเกตจากพฤติกรรมของเขาที่ตอบรับ หรือตอบกลับในชีวิตประจำของเขา อย่างเช่น เมื่อถูกทิ้งอยู่บ้านคนเดียวเขามีอาการอย่างไร เมื่อเรากลับถึงบ้าน เมื่อน้องหมาพบแขก คนแปลกหน้า และน้องหมาตัวอื่นๆ หรือเมื่อกำลังให้อาหาร เขาทำปฏิกริยาอย่างไรบ้าง เป็นต้นค่ะ ถ้าหากน้องหมาแสดงอาการไฮเปอร์สุดๆ ตามสถานการณ์หรือช่วงเวลาดังที่กล่าวมา แสดงว่าพวกเขามีปัญหาเรื่องความไม่มั่นคงทางความรู้สึกจากการเลี้ยงดูและการฝึกค่ะ 

 

 

 

 

     ลำดับที่ 4 ถ้าน้องหมาไฮเปอร์ตลอดเวลาแต่ไม่ได้มาจากการเลี้ยงดูอาจมาจากอาการของโรคไฮเปอร์ในน้องหมา (Dog Hyperactivity) 
 

     น้องหมาจะมีพฤติกรรม วิ่งไม่เลิก เคลื่อนไหวตามแรงจูงใจรอบข้าง ไม่มีสมาธิ วิ่งเป็นวงกลมตลอดเวลา ขั้นทำร้ายตัวเอง  สับสน วุ่นวาย กระวนกระวายใจ อยู่ไม่สุข  มีอาการหอบเกือบตลอดเวลา และ สายตาไม่มีจุดโฟกัส กรณีนี้จำเป็นต้องส่งถึงมือสัตวแพทย์ค่ะ เพราะน้องหมาอาจเป็นโรคเบาหวาน มีความผิดปกติเรื่องการดูดซับอาหารมีอาการทางจิต  ซึ่งในปัจจุบันพบว่าน้องหมาเป็นอาการหรือโรคนี้มากขึ้นอาจมีสาเหตุมาจากเรื่องอาหารการกิน  เช่นน้องหมากินของหวานมากเกินไปทำให้น้องหมามีพลังงานมากทำให้ซน ไฮเปอร์ อยู่ไม่สุข และก้าวร้าว รวมทั้งที่อยู่อาศัยที่คับแคบ มีเวลาออกกำลังกายน้อย ก็ทำให้น้องหมามีพลังงานที่ไม่ได้ใช้สะสมมากเกินไป ทำให้ไฮเปอร์ และกัดแทะข้าวของทุกอย่าง เพื่อนๆ เห็นไหมคะว่าสุดท้ายแล้วก็กลับไปสู่เรื่องของการเลี้ยงดูและการฝึกนั่นเองค่ะ  

 

     หลังจากที่พอจะรู้สาเหตุหลักๆ ของพฤติกรรมน้องหมาไฮเปอร์กันแล้ว ก็มาถึงเวลาจัดการกับพฤติกรรมไม่อยู่เฉยของน้องหมากันค่ะ โดยมีหลากหลายวิธีให้เพื่อนๆ ได้ลองทำ เพื่อช่วยบรรเทาหรือระงับจัดการกับความไฮเปอร์ สร้างความสงบสุขกลับมาสู่ครอบครัวอีกครั้งค่ะ  

 

     เพิกเฉยเมื่อน้องหมาแสดงอาการตื่นเต้น ตื่นตัว  

 

 

     เมื่อน้องหมามีพฤติกรรมแสดงออกมากกว่าปกติ พวกเขาจะมีปฏิกริยาตอบสนองได้รวดเร็วกับสิ่งแวดล้อมรอบข้างที่กระตุ้นให้เขาเกิดความสนใจ โดยเฉพาะอย่างยิ่งเจ้าของของเขานั่นเอง ถ้าเรามีการตอบสนองหรือตอบรับอาการตื่นเต้นของเขาก็จะยิ่งเป็นการกระตุ้นให้ความไฮเปอร์ก็จะปะทุระเบิดออกมารุนแรงมากขึ้น เขาจะยิ่งกระโดดเกาะเรา วิ่งวนไปวนมา กระดิกหางเร็ว ร้องหรือเห่าเพื่อเรียกร้องความสนใจ ด้วยเหตุนี้เองสิ่งที่เราจะช่วยให้เขาสงบลงมาได้คือการนิ่งเฉย หรือเพิกเฉยต่อทุกการกระทำของเขา ไม่แม้แต่จะมองตาค่ะ แล้วถ้าเขากระโดดเขาหาก็ให้ผลักหรือดันเขาให้ออกห่าง (ห้ามส่งเสียงร้องโวยวาบนะคะ) แล้วเดินไปทำกิจกรรมของตัวเอง พลังงานที่สงบนิ่งของเราจะสามารถทำให้น้องหมานิ่งลง และสงบสติได้ค่ะ ลองทำอย่างนี้เป็นประจำเวลาที่เราออกจากบ้าน หรือกลับบ้านเพื่อให้เขารู้ว่าการมาหรือการไปของเราไม่ได้มีผลต่ออารมณ์ของเขา ซึ่งการเพิกเฉยในเวลาที่เหมาะที่ควรนี้เองจะทำให้น้องหมาค่อยๆ เกิดความมั่นคงทางอารมณ์ และนิ่งลงในที่สุดค่ะ  

 

 

     หางาน หรือหากิจกรรมระหว่างวันให้น้องหมาทำ

 

 

     อาการไฮเปอร์ของน้องหมาอาจมีสาเหตุมาทั้งทางกาย และทางจิตดังที่ได้กล่าวไปข้างต้นแล้ว การหาอะไรมาให้น้องหมาทำจะช่วยให้เขาได้มีสมาธิจดจ่อ และใช้พลังงานที่มีอยู่ไปกับสิ่งที่เขากำลังทำ แทนที่จะวอกแวกไปกับสิ่งเร้าต่างๆรอบตัว สามารถลดความไฮเปอร์ลงไปได้บ้างไม่มากก็น้อย เช่น การให้น้องหมาสะพายกระเป๋าไว้บนหลัง อาจจะมีน้ำหนักสักหน่อยเพื่อให้เขาได้รับรู้ และโฟกัสพุ่งความสนใจไปที่กระเป๋า การฝึกอย่างนี้จะเป็นลักษณะคล้ายๆ กับการฝึกความอดทนน้องหมานั่นเองค่ะ แรกๆ เค้าอาจจะรำคาญร้องหงิงๆ หรือพยายามสะบัดออก เราต้องปล่อยให้เขาค่อยๆ เรียนรู้ที่จะหยุดนิ่ง ห้ามใจอ่อนเด็ดขาดค่ะ เพราะเมื่อเขาเหนื่อยที่จะดิ้นรน พลังงานเริ่มหมดเขาจะค่อยๆ นิ่งลงเอง 

 

 

 

     พาน้องหมาไปเดินเล่น หรือออกกำลังกายเพื่อเผาผลาญพลังงาน 
 

 

     อันที่จริงแล้วการออกกำลังกาย หรือการพาน้องหมาออกไปเดินเล่นเป็นสิ่งจำเป็นที่ต้องทำเป็นประจำวัน แต่ด้วยภาระหน้าที่การทำงานของผู้เป็นเจ้าของอาจทำให้ไม่มีเวลาพาน้องหมาไปออกกำลังกาย เพราะกว่าจะกลับมาบ้านก็มืดค่ำ อย่างไรก็ตาม ถึงแม้จะไม่สามารถพาออกไปวิ่งได้ในวันธรรมดา ก็ควรพาน้องหมาไปออกกำลังกายในวันหยุดด้วยการใช้เวลาให้นานขึ้น และออกกำลังกายทั้งช่วงเช้าและช่วงเย็น หรือหากเป็นวันธรรมดาที่ต้องไปเรียนหรือไปทำงานก็อาจจะลองแบ่งเวลาเพียง 5-10 นาทีพาน้องหมาออกไปเดินเล่น หรือ หากิจกรรมให้พวกเขาได้เล่น เพื่อจัดการกับพลังงานที่มากเกินได้ ลดความไฮเปอร์ ตื่นตัว ทั้งยังช่วยให้พวกเขารู้สึกผ่อนคลายอีกด้วยค่ะ (อ่านเพิ่มเติมบทความ แบ่งเวลา ... เติมความรักให้น้องหมาอย่างถูกวิธี ค่ะ)

 

 

 

     เชคดูพลังงานของน้องหมา 

 

     

     พลังงานของน้องหมาก็เป็นเหมือนกระจกส่องเจ้าของ เราต้องแสดงพลังงานออกไปให้น้องหมาอย่างไร เขาก็จะรับและตอบพลังงานรูปแบบนั้นกลับมาที่ตัวเรา เนื่องจากความคิด หรือความรู้สึกของเราจะส่งผลไปยังภาษากายของเราโดยไม่รู้ตัว ทั้งการเคลื่อนไหว น้ำเสียง โทนเสียง เป็นต้น อย่างเช่น เมื่อเราตื่นเต้นดีใจที่ได้เจอเขา เขาก็จะรับพลังงานตื่นตัวนั้นมา แล้วแสดงอาการตื่นเต้นดีใจ กระวนกระวาย สะท้อนกลับมายังเรา  ดังนั้นหากเราต้องการให้น้องหมานิ่ง มีอารมณ์ที่มั่นคง เราจึงต้องเป็นขุมพลังงานแห่งความสุขุม แสดงถึงความเป็นจ่าฝูง เพื่อให้น้องหมารับรู้ถึงความมั่นคง และความสงบนิ่ง และสะท้อนกลับมาในระดับพลังงานเดียวกัน (อ่านเพิ่มเติมการเป็นจ่าฝูงได้ที่บทความ จิตวิทยาง่ายๆ ในการฝึกตนเองให้เป็น "จ่าฝูง" ของสุนัข  ค่ะ)

 

 

 

     ใช้กลิ่นดอกไม้หรือดนตรีบำบัดเพื่อช่วยให้น้องหมารู้สึกผ่อนคลาย

 

 

     น้องหมามีประสาทสัมผัสที่มหัศจรรย์มากๆ สามารถรับรู้ได้ทั้งจมูก และหูได้อย่างดีเยี่ยม การให้กลิ่นบำบัด หรือ ดนตรีบำบัดจึงสามารถช่วยน้องหมาได้เช่นเดียวกับคน เพื่อนๆ สามารถใช้กลิ่นดอกไม้อย่าง เช่น กลิ่นลาเวนเดอร์สกัด หยดบริเวณหู ฝ่าเท้าของน้องหมา หรือจะเปิดเพลงคลาสสิคให้น้องหมาฟังก็จะช่วยให้น้องหมารู้สึกผ่อนคลาย และสงบลงได้ค่ะ (อ่านเพิ่มเติมเรื่องการบำบัดทางเลือกได้ที่บทความ การแพทย์ทางเลือกสำหรับน้องหมา (อ่านเพิ่มเติมวิธีการใช้กลิ่นและดนตรีบำบัดได้ที่บทความ บำบัดน้องหมาด้วยการรักษาแบบแพทย์ทางเลือก ค่ะ)

 

 

     การฝึกทำตามคำสั่งและฝึกความอดทนน้องหมา

 

 

     สิ่งสุดท้ายที่ต้องทำและเป็นสิ่งที่จำเป็นมากที่สุดก็คือ การฝึกวินัย และฝึกคำสั่งพื้นฐานให้แก่น้องหมาค่ะ เพื่อให้น้องหมาได้รู้ว่าอะไรคือสิ่งที่ควร ไม่ควรทำ และคำสั่งเพื่อเป็นเงื่อนไขในการได้สิ่งที่ตนเองต้องการ ซึ่งการฝึกน้องหมาไฮเปอร์ต้องอาศัยความอดทนอย่างมาก มีอาหาร หรือขนมล่อก็เอาไม่อยู่ เพราะน้องหมาก็จะสนใจอยู่กับขนมที่มือเรา กระโดดเกาะ จะกิน! จะกิน! ดังนั้นอุปกรณ์อีกสิ่งที่จะช่วยได้ก็คือ คลิกเกอร์ อุปกรณ์ ฝึกน้องหมา เพียงแค่กดปุ่มก็จะมีเสียง “คลิก” ซึ่งเราจะกดก็ต่อเมื่อน้องหมายอมทำตามคำสั่งของเรา เพื่อให้น้องหมาเข้าใจระบบและเชื่อมโยงระหว่าง การกระทำที่เหมาะสม – เสียงคลิก – รางวัล ซึ่งเพื่อนๆ สามารถอ่านวิธีการใช้คลิกเกอร์เพิ่มเติมได้ที่บทความ ฝึกให้ได้ผลไวด้วย คลิกเกอร์ ค่ะ

 

 

 

 

     อย่างไรก็ตามการใช้คลิกเกอร์ต้องอาศัยความเร็วและความแม่นยำปานสายฟ้าแลบในการกด ซึ่งการให้น้องหมาทำตามคำสั่งแต่ละครั้งจะกดคลิกเกอร์ได้เพียงครั้งเดียว และต้องเป็นจังหวะที่น้องหมาทำตามคำสั่งเท่านั้น (กดเด่นไม่ได้เด็นขาดค่ะ) อย่างเช่น หากเราสั่งให้น้องหมานิ่ง ช่วงขณะที่เขายอมหยุดนิ่งให้เรารีบกดคลิกเกอร์ และให้ขนมเป็นรางวัลในทันที หากเรากดพลาดไปในช่วงที่เขาเลิกนิ่งหรือกำลังลุกขึ้นยืน น้องหมาจะรับคำสั่งว่า เมื่อลุกขึ้น หรือไม่อยู่นิ่ง – เสียงคลิก – รางวัล คราวนี้ล่ะค่ะเรื่องใหญ่ เพราะน้องหมาเข้าใจว่าเรากำลังบอกเขาว่า ไม่ต้องอยู่นิ่งๆ ให้วิ่งไปวิ่งมานะลูก ซึ่งผลก็จะออกมาตรงกันข้ามค่ะ 

 

 

 

     ในส่วนของการฝึกคำสั่งพื้นฐานของสุนัข เพื่อนๆ สามารถเข้าไปอ่านได้ที่บทความ จับลูกสุนัขเข้าโปรแกรมฝึกขั้นพื้นฐาน ตอนที่ 1 , บทความ จับลูกสุนัขเข้าโปรแกรมฝึกขั้นพื้นฐาน ตอนที่ 2 และบทความ เคล็ด (ไม่) ลับ! การฝึกให้น้องหมารู้จักควบคุมตัวเอง ซึ่งการฝึกแต่ละคำสั่งสามารถให้คลิกเกอร์เป็นอุปกรณ์ในการฝึกได้ทั้งหมดเลยค่ะ เริ่มแรกอาจจะมีขนมให้เป็นรางวัล แต่ต่อมาสามารถให้เขาทำได้โดยไม่ต้องให้ขนมเป็นรางวัล แต่ให้คำชม หรือตบที่บริเวณหัวไหล่เบาๆ อย่างมั่งคงแทนค่ะ และเมื่อน้องหมาสามารถทำตามคำสั่งเราได้แล้วก็ให้เขาฝึกทำตามคำสั่งโดยไม่ใช้คลิกเกอร์ดูค่ะ เพื่อให้เขาเกิดความเคยชินจนกระทั่งกลายเป็นนิสัยในที่สุด 

 

     เป็นอย่างไรบ้างคะวิธีการจัดการน้องหมาจอมซ่า ไฮเปอร์สุดๆ ประจำบ้าน มีวิธีการให้จัดการอยู่ไม่น้อย และทุกวิธีก็จำเป็นต้องมีเราเป็นหัวเรือหลักในการทำให้น้องหมามีสุขภาพใจที่มั่นคง แข็งแรง น้องหมารัก และต้องการพลังงานที่มั่นคง ความมีวินัย จากจ่าฝูง ดังนั้นเพื่อนๆ ต้องใจเย็นๆ ค่อยๆ ทำไปทีละขั้น  อาจใช้เวลานาน และความอดทนสูง แต่ผลที่ได้กลับมา บอกได้เลยค่ะว่า คุ้มค่าจริงๆ แล้วก็ไม่ต้องกังวลว่าวันหนึ่งจะต้องตัดสินใจทิ้งน้องหมา ให้กลายเป็นหมาหัวเน่าอีกด้วยค่ะ ^^

 

 

 

 

บทความโดย : Dogilike.com 

 

ข้อมูลอ้างอิง
 

http://www.whole-dog-journal.com/issues/14_5/features/Training-
Hyperactive-Dogs_20259-1.html

https://www.youtube.com/watch?v=Ghz5jrz0Y_Y

http://www.dog-obedience-training-review.com/hyperactive-dogs.html

http://www.cesarsway.com/tips/problembehaviors/5-tips-for-calming-a-hyperactive-dog#ixzz2MBHtj884

http://www.natural-dog-health-remedies.com/hyperactive-dogs.html

 

ภาพประกอบ
 

www.petiquettedog.com  

shibashake.hubpages.com 

www.hbo.com  

3lostdogs.com 

www.telegraph.co.uk 

www.guardian.co.uk  

www.pawsandplay.info 

www.pettravelexperts.com 

www.sheknows.com 

www.petinsurance.com 

commons.wikimedia.org 

www.dailymail.co.uk