โดย: Tonvet

ภาวะท้องเทียม ภาวะท้องหลอก

ไขปริศนาน้องหมาจอมมายา ปั้นเรื่องหลอกบอกว่าตัวเองตั้งท้อง

1 สิงหาคม 2555 · · อ่าน (138,736)

เพื่อนๆ คนไหนเคยมีประสบการณ์แบบนี้บ้างไหมครับ ... อยู่ดี ๆ น้องหมาของเราก็มีเต้านมเต่งตึงขยายใหญ่ขึ้นมาซะอย่างนั้น เมื่อลองบีบเต้านมดูก็พบว่ามีน้ำนมไหลออกมาด้วย “โอ้แม่เจ้า...เหมือนจะตั้งท้องและกำลังจะใกล้คลอดเลยแฮะ” แอบหลงดีใจรีบพาน้องหมาไปหาคุณหมอ กะว่าจะให้คุณหมอตรวจดูสักหน่อยว่าท้องนี้จะได้ลูกหมากี่ตัว แต่เมื่อคุณหมอตรวจดู ก็กลับไม่พบว่ามีลูกในท้องแต่อย่างไร แล้วมันเกิดอะไรขึ้นกับน้องหมาของเรากันแน่ มาร่วมหาคำตอบไปพร้อมกันกับ มุมหมอหมา ในวันนี้ครับ

สรีรวิทยาวงรอบการเป็นสัดของสุนัขแตกต่างกับของมนุษย์โดยสิ้นเชิง ประกอบด้วยกัน 4 ระยะ คือ โปรเอสตรัส เอสตรัส ไดเอสตรัส และแอนเอสตรัส โดยทั่วไปน้องหมาจะได้รับการผสมพันธุ์ในระยะเอสตรัสและตั้งท้องในเวลาต่อมา แต่สำหรับน้องหมาที่ไม่ได้รับการผสม วงรอบการเป็นสัดก็จะผ่านเข้าสู่ระยะไดเอสตรัส ซึ่งเป็นระยะที่กินเวลายาวนานเฉลี่ย 60-100 วัน ซึ่งระยะเวลานี้ ก็ยาวนานพอๆ กับน้องหมาที่ตั้งท้องเลย (ปกติสุนัขตั้งท้อง 58-65 วัน)

ระยะไดเอสตรัสเป็นช่วงที่มีระดับฮอร์โมนโปรเจสเตอโรนสูง เหมือนกับน้องหมาที่กำลังตั้งท้องอยู่ และในช่วงท้ายของระยะ ระดับฮอร์โมนโปรเจสเตอโรนจะลดต่ำลง พร้อมกับมีการเพิ่มขึ้นของฮอร์โมนโปรแลคติน ซึ่งเป็นฮอร์โมนที่มีอิทธิพลทำให้เต้านมขยายใหญ่และมีน้ำนมไหลออกมา จึงเป็นเหตุที่ทำให้เราเข้าใจผิด คิดว่าน้องหมาของเราตั้งท้อง เรียกภาวะเช่นนี้ว่า “ท้องเทียม”

ภาวะท้องเทียม หรือ Pseudopregnancy ทำให้น้องหมามีอาการ เต้านมเต่งและมีน้ำนมไหล น้องหมาจะมีพฤติกรรมที่เปลี่ยนไป เช่น ทำตัวอุ้ยอ้าย ชอบที่จะอยู่กับที่เฉยๆ ไม่ค่อยชอบเคลื่อนย้ายตัวไปไหน (ทำตัวเหมือนตั้งท้องเลยนะ) บางตัวมีพฤติกรรมทำรังในบริเวณที่ลับตาคน เราอาจสังเกตจากการที่น้องหมาชอบคาบเศษกระดาษ หรือสิ่งของเล่นชิ้นเล็กๆ เข้าไปสะสมกองไว้ตามมุมมืดหรือใต้โต๊ะ ถ้าเข้าไปใกล้ๆ บางทีก็อาจจะโดนขู่หรือแสดงพฤติกรรมก้าวร้าวใส่เราได้ ราวกับว่ากำลังหวงลูก

อาจมีอาการกระวนกระวาย เลียท้องหรือเต้านมของตัวเอง ซึ่งการที่น้องหมาเลียเต้านมตัวเองบ่อย ๆ อาจเหนี่ยวนำให้เกิดเต้านมอักเสบติดเชื้อตามมาได้ บางครั้งอาจพบการหดตัวของกล้ามเนื้อท้อง คล้ายกับว่าน้องหมาพยายามเบ่งคลอดลูกอยู่ ส่วนอาการอื่นๆ ที่พบได้บ้าง เช่น ท้องมีขนาดใหญ่ขึ้น กินอาหารและน้ำมากขึ้น ปัสสาวะมากขึ้น มีอาเจียน ท้องเสีย น้องหมาที่เคยเป็นท้องเทียมแล้ว ก็จะมีโอกาสกลับมาเป็นได้ใหม่อีก ในวงรอบการเป็นสัดครั้งต่อไป

ปกติแล้วภาวะท้องเทียมจะหายได้เองภายใน 2-4 สัปดาห์ แต่ถ้าอาการรุนแรงเต้านมเต่งจนคัด เราอาจต้องช่วยน้องหมา ดังนี้ครับ

- หากน้องหมาอึดอัดคัดเต้า อาจช่วยบีบไล่น้ำนมออก เวลาบีบให้คำนึงเรื่องความสะอาดของมือเราด้วย เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดเต้านมอักเสบตามมาได้ แต่ห้ามไม่ให้บีบกระตุ้นบ่อยๆ เพราะการบีบจะยิ่งกระตุ้นให้หลั่งน้ำนมขึ้นมาได้อีก

- ควรใส่ปลอกคอกันเลียเพื่อป้องกันไม่ให้น้องหมาเลียเต้านม ป้องกันการเกิดเต้านมอักเสบ

- งดให้น้ำในเวลากลางคืน ประมาณ 6-10 ชั่วโมงต่อคืน ติดต่อกัน 7-10 คืน เพื่อหยุดการนำไปสร้างน้ำนม แต่วิธีนี้ไม่เหมาะกับน้องหมาที่ป่วยเป็นโรคไตนะครับ

- บางทีคุณหมออาจต้องให้ยาเพื่อยับยั้งการหลั่งของฮอร์โมนโปรแลคติน

- แต่วิธีที่ดีที่สุด คือ การทำหมันแบบตัดมดลูกและรังไข่ออก เพราะสามารถหยุดการเกิดภาวะท้องเทียมได้อย่างถาวร ซึ่งแนะนำให้ทำในช่วงระยะแอนเอสตรัส ไม่แนะนำให้ทำในช่วงระยะไดเอสตรัส เพราะจะทำให้ระดับฮอร์โมนโปรเจสเตอโรนลดต่ำลงอย่างกระทันหัน ก็จะทำให้เกิดภาวะท้องเทียมได้ชั่วคราวต่อไปอีก 2-4 สัปดาห์หลังจากทำหมันได้เช่นกัน

ภาวะท้องเทียมอาจเป็นอาการที่พบได้ไม่บ่อยครั้งนัก จนเพื่อนๆ บางคนอาจไม่ทันได้สังเกตเห็น แต่เมื่อเกิดขึ้นแล้ว อาจสร้างความสับสนให้กับเพื่อนๆ ได้ไม่น้อย ประวัติการถูกผสมเป็นเรื่องสำคัญสำหรับการวินิจฉัยภาวะนี้ครับ หลังจากนี้ไม่ว่าจะน้องหมาท้องแท้หรือท้องเทียม หวังว่าเพื่อนๆ คงดูออก ไม่โดนน้องหมาหลอกแล้วนะครับ

บทความโดย: หมอต้น Dogilike.com

น.สพ.ธีรภาพ มุสิกานนท์

http://family.dogilike.com/tonvet/

รูปภาพประกอบ:

www.coffeecanine.blogspot.com

www.pet-informed-veterinary-advice-online.com

www.dogbreedinfo.com

www.centerforveterinarycare.com