โดย: Tonvet

ความผิดปกติของขนตา...ปัญหาสำคัญของน้องหมาพันธุ์ชิสุ

เรื่องของขนตาปัญหาเพียงเล็ก ๆ แต่สร้างความเสียหายใหญ่หลวงได้อย่างไรในชิสุ...มาดูกัน

28 สิงหาคม 2556 · · อ่าน (21,321)

เพื่อน ๆ บางคนอาจไม่เคยสังเกตว่า น้องหมาก็มีขนตาเหมือนกับเราเช่นกัน ขนตามีหน้าที่ปกป้องอันตรายให้กับดวงตา ปกติขนตาจะเจริญงอกออกมาจากรูขุมขนที่ขอบด้านนอกของเปลือกตา และจะโค้งออกมาทางด้านนอก โดยเรียงเป็นแถวตามแนวของเปลือกตา ที่เปลือกตาจะมีต่อมไขมันพิเศษเรียกว่า Meibomian gland ค่อยสร้างไขมัน เพื่อป้องกันไม่ให้น้องหมาตาแห้ง

ความผิดปกติของขนตาที่พบในน้องหมา ส่วนใหญ่เป็นผลมาจากพันธุกรรม มักเป็นลักษณะของขนตาที่งอกขึ้นมาผิดที่ ผิดทาง หรือผิดตำแหน่ง จึงทำให้ขนตาไปทิ่มแทงกระจกตา ก่อให้เกิดความระคายเคืองและเกิดการอักเสบตามมาได้ ซึ่งความผิดปกติของขนตา ก็แยกออกได้เป็น 3 ลักษณะ คือ

Trichiasis เป็นขนตาที่งอกออกมารูขุนขนที่เปลือกตาในตำแหน่งปกติ แต่กลับมีทิศทางทิ่มเข้าด้านใน จึงก่อให้เกิดการระคายเคืองที่กระจกตา ส่วนใหญ่มักจะเป็นขนตาเส้นที่ยาวกว่าปกติ บางครั้งก็เป็นผลมากจากการที่น้องหมามี nasal skin fold มาก ๆ จนทำให้เส้นขนไปสัมผัสกับกระจกตา

Distichiasis เป็นขนตาที่งอกออกมาผิดตำแน่ง จากรูขุมขนที่อยู่ตรงขอบตาด้านในของเปลือกตา ถ้ามีจำนวนมากจะเห็นเหมือนกับว่า มีขนตาเรียงซ้อนกันสองแถว

Ectopic cilia เป็นขนตาที่งอกออกมารูขุมขนที่เปลือกตาด้านใน และมีทิศทางทิ่มเข้าด้านใน และมักจะไม่ได้อยู่ตามแนวปกติของขนตา จึงก่อให้เกิดการระคายเคืองที่เยื่อบุตาและกระจกตา ซึ่งอาจมีเพียงเส้นเดียวหรือหลาย ๆ เส้นก็ได้

ความผิดปกติของขนตาเหล่านี้ มักพบที่บริเวณเปลือกตาบนมากกว่า และสามารถพบได้ทุกช่วงวัย แต่อาจแสดงอาการได้ตั้งแต่อายุยังน้อย ซึ่งนอกจากน้องหมาพันธุ์ชิสุแล้ว ปัญหาเหล่านี้ยังสามารถพบได้ในน้องหมาพันธุ์อื่น ๆ อีกเช่นกัน

อาการที่อยากให้เจ้าของสังเกต...

สำหรับอาการจะแตกต่างกันไปในแต่ละราย บางรายอาจไม่แสดงอาการเลยก็มี เนื่องจากขนที่ขึ้นผิดปกตินั้น เป็นขนที่อ่อนนุ่มและมีจำนวนไม่มาก จึงไม่ก่อให้เกิดปัญหาอะไร แต่บางรายก็อาจแสดงอาการระคายเคืองที่กระจกตา จนเกิดเยื่อบุตาอักเสบ หรือเกิดกระจกตาอักเสบได้ น้องหมาอาจกระพริบตาบ่อย ๆ หรี่ตา หรือตาปิดเนื่องจากการเจ็บปวด ตาแดง มีน้ำตาไหลมากผิดปกติ ทำให้เปียกขนบริเวณหัวตาและใบหน้า จนเห็นเป็นคราบสีน้ำตาลแดงไหลเป็นทาง และมีขี้ตามากขึ้น

Distichiasis

นอกจากนี้น้องหมายังชอบเอาขาหน้ามาเกาตา หรือเอาหน้าไปถูกกับวัตถุต่าง ๆ จึงอาจก่อให้เกิดแผลหลุมที่ผิวกระจกตาและเกิดการติดเชื้อแบคทีเรียแทรกซ้อนได้ ซึ่งเจ้าของอาจสังเกตเห็นว่า กระจกตาของน้องหมาขุ่นขึ้นหรือเป็นสีฟ้า บางรายเป็นเรื้อรังมากนาน จนเกิดแผลเป็นที่กระจกตา จึงเห็นกระจกตาเป็นฝ้าขาว ๆ ซึ่งถ้าน้องหมาไม่ได้รับการรักษาอย่างถูกต้อง จากปัญหาเพียงเล็กน้อยก็อาจลุกลามจนถึงขั้นสูญเสียดวงตาไปในที่สุด

Ectopic cilia

ดังนั้น..หากเจ้าของพบว่าน้องหมาของตัวเองมีอาการตาแดงบ่อย ๆ มีน้ำตาไหลมากผิดปกติอยู่ตลอดเวลา อย่าปล่อยปัญหาทิ้งไว้นะครับ ควรรีบพาไปพบคุณหมอ เพื่อให้คุณหมอได้ทำการตรวจดูว่าสาเหตุเกิดจากอะไรกันแน่ ในกรณีที่เกิดจากความผิดปกติของขนตา คุณหมอจะใช้แว่นขยายส่องดูลักษณะของเส้นขนบริเวณเปลือกตา เพื่อดูตำแหน่ง ทิศทางของขนตา ว่างอกขึ้นมาผิดปกติหรือไม่ สามารถทิ่มกระจกตา หรือก่อให้เกิดการระคายเคืองได้หรือไม่ นอกจากนี้ยังอาจทำการย้อมสีกระจกตาเพิ่มเติม ในรายที่สงสัยว่าอาจมีแผลหลุมหรือความผิดปกติที่ผิวกระจกตาด้วยครับ

วิธีกำจัดขนตาเจ้าปัญหา

การรักษาจะทำเฉพาะในรายที่ขนตาไปก่อปัญหาให้เกิดการระคายเคือง โดยจะต้องทำการกำจัดขนตาเจ้าปัญหาออกไป ด้วยการผ่าตัดเอารูขุมขนหรือต่อมขนเจ้าปัญหาออก หรืออาจใช้ไฟฟ้า (Electrocautery) หรือความเย็น (Cryosurgery) เข้าไปจี้ทำลายรูขุมขนบริเวณนั้น ไม่ให้มีขนตางอกขึ้นมาก่อปัญหาได้อีกในอนาคต ซึ่งหลังจากผ่าตัดรักษาไปแล้ว คุณหมออาจจะนัดน้องหมามาตรวจซ้ำอีกทุก ๆ เดือนอย่างน้อย 2-3 เดือน เพื่อดูว่ายังมีขนตางอกขึ้นมาอีกหรือไม่ หากยังมีขนงอกกลับขึ้นมาก่อให้เกิดปัญหาได้อีก ก็จะต้องผ่าตัดซ้ำใหม่อีกรอบ แต่ส่วนใหญ่แล้วพยากรณ์โรคหลังจากผ่าตัดรักษาไปแล้วจะค่อนข้างดีครับ

Surgical excision (cutting out the hair follicles)

Cryosurgery

ปัญหาของขนตาอาจดูเป็นเพียงเรื่องเล็กน้อย แต่ก็สามารถก่อให้เกิดปัญหาใหญ่หลวงตามมาได้ การใส่ใจและหมั่นสังเกตอาการของน้องหมา เป็นสิ่งที่เจ้าของควรต้องทำเป็นประจำ ซึ่งความผิดปกติของขนตานั้น ยังไม่มีวิธีการดูแลเชิงป้องกันเพื่อไม่ให้เกิดได้ เนื่องจากเป็นผลมาจากพันธุกรรม ดังนั้น...การคัดเลือกพ่อและแม่พันธุ์สุนัข จึงเป็นสิ่งที่เจ้าของและผู้เพาะพันธุ์จำเป็นจะต้องตระหนักเสมอครับ

บทความโดย: หมอต้น ด็อกไอไลค์

น.สพ.ธีรภาพ มุสิกานนท์

www.dogilike.com

http://family.dogilike.com/tonvet/

เนื้อหาอ้างอิงบางส่วนจาก:

http://www.upei.ca/~cidd/Diseases/ocular%20disorders/cilia%20disorders.htm

รูปภาพประกอบ:

www.sadieshihtzu.com

www.animaleyecare.com

wonderruby.blogspot.com

www.ufaw.org.uk

www.animaleyecare.com