ไม่ว่าจะเลี้ยงน้องหมากันมากี่ยุคกี่สมัย เรื่องเห็บไม่เคยหมดไปจากความกังวลของคนเลี้ยง เป็นปัญหาโลกแตกที่สงสัยกันซ้ำแล้วซ้ำอีก เกิดคำถามถามขึ้นซ้ำแล้วซ้ำเล่า จนบางครั้งเกิดเป็นความหวาดระแวงต่อน้องหมาสุดรัก ผลักไสให้พวกเขาห่างไกลเรามากขึ้น บทความนี้ จึงรวบรวมทุกคำถามที่คนถามถึงเรื่องเห็บๆ มากที่สุด เพื่อให้เพื่อนๆ ทุกคนคลายกังวล รู้จักและจัดการเห็บอย่างถูกต้อง ครบถ้วน และเข้าใจง่าย ซึ่งค้นหาคำตอบได้ที่นี่ Dogilike.com (ด็อกไอไลค์ดอทคอม) เราพร้อมจะตอบให้หมดทุกคำถามคาใจเลยล่ะค่ะ

 

 

 

 

 

     ความจริงคือเมื่อบี้เห็บที่มีไข่อยู่จนแตกเลือดทะลักออกมาหมดอาจมีเพียงมีไข่บางส่วนไม่ถูกทำลายแต่ก็ใช่ว่าไข่ที่ไม่ถูกทำลายจะสามารถฟักเป็นตัวอ่อนได้นะคะ เพราะการที่ไข่จะฟักออกมาได้ต้องมีสิ่งแวดล้อมและอุณหภูมิที่เหมาะสม นอกจากนี้ ยังต้องมีสารเคลือบ 2 ชั้นซึ่งช่วยกันไม่ให้น้ำระเหยออกจากไข่ รวมทั้งไม่ได้เคลือบสารที่มีคุณสมบัติป้องกันการทำปฏิกริยากับออกซิเจนในอากาศ ซึ่งไข่ที่ถูกบีบจะไม่ได้รับสารเคลือบทั้ง 2 นี้จึงทำให้ไข่เหล่านั้นแห้งและฝ่อไปในที่สุด (อ่านเพิ่มเติมบทความ บี้เห็บ...เพิ่มทวีคูณได้จริงหรือ? ค่ะ)

 

 

 

 

 

    การบี้เห็บไม่ใช่วิธีที่ถูกต้อง การเผาเห็บก็อาจเสี่ยงทำให้เกิดเพลิงไหม้ ดังนั้นวิธีที่เหมาะสมแล้วปลอดภัยก็คือ การลวกด้วยน้ำต้มเดือด  หรืออาจเก็บไว้ในขวดแอลกอฮอล์หรือน้ำมันก๊าดก็ได้ เห็บจะตาย เมื่อเก็บเสร็จในแต่ละครั้งควรปิดฝาให้สนิทก่อนนำไปทิ้ง หรือเก็บไว้ใส่เห็บในครั้งต่อไป 

 

     อย่างไรก็ตาม การกำจัดเห็บบนตัวน้องหมาอย่างเดียว ไม่นานก็มีเห็บเพิ่มขึ้นมาอีกได้ค่ะ ผู้เลี้ยงจึงควรใช้วิธีการป้องกันเห็บควบคู่ไปด้วย โดยทำความสะอาดน้องหมาเป็นประจำด้วยชมพูกำจัดเห็บ หรือ โรยแป้งป้องกันเห็บหมัด ใส่ปลอกคอป้องกันเห็บ หยอดยา หรือใช้สเปรย์กำจัดเห็บ เป็นต้น และต้องไม่ลืมทำความสะอาดสิ่งแวดล้อมบริเวณที่น้องหมานอน พื้น กำแพง ฟอร์นิเจอร์ภายในบ้านด้วยนะคะ (อ่านเพิ่มเติม เห็บ!! ศัตรูตัวร้ายของน้องหมาที่ต้องกำจัด และ บทความ 9 เทคนิค กำจัดเห็บให้อยู่หมัด ค่ะ)

 

 

 

 

 

    ปกติแล้วเห็บจะอยู่ตามพื้นดิน พื้นหญ้า ต้นไม้ เมื่อมีโฮสต์ (Host) หรือสิ่งมีชีวิตที่เห็บเกาะอาศัยเพื่อหากิน พวกเขาก็จะกางขาเตรียมเกาะอยู่บนยอดหญ้าใบไม้ เมื่อมีโฮสต์ผ่านพวกเขาก็จะเกาะอาศัย ดูดเลือด ผสมพันธุ์ และ วางไข่จนหมดท้อง คือประมาณ  2,000- 4,000 ฟอง จากนั้นก็ดูดเลือดต่อไปเรื่อยๆ จนตัวเป่งตัวที่ แล้วจึงทิ้งตัวจากโฮสต์หาที่วางไข่ ซึ่งส่วนใหญ่ก็จะเป็นตามกำแพง ซอกพื้น ซี่ลูกกรง เป็นต้นค่ะ ซึ่งไข่ที่ฟักใช่ว่าจะฟักทั้งหมดที่เห็บวางไข่นะคะ จะมีไข่บางฟองที่ได้รับสารเคลือบไข่ไม่เพียงพอ อุณหภูมิสภาพอากาศ สิ่งแวดล้อม และไม่เหมาะสม ก็จะฝ่อบ้างบางฟอง แต่ที่รอดมาก็ยังมหาศาลอยู่ค่ะ (เฮือก)

 

 

 

 

 

      อันที่จริงแล้วเห็บจะสลับสับเปลี่ยนโฮสต์อยู่เรื่อยๆ แต่ส่วนใหญ่ก็จะมีโฮสต์เป็นของตัวเอง (host specificity) อย่างเห็บสุนัขก็จะชอบขึ้นเฉพาะสุนัข แต่ก็สามารถขึ้นสัตว์ตัวอื่นที่เป็นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมได้เช่นกันค่ะ เพราะฉะนั้นถ้าถามว่าเห็บอยู่กับคนหรือดูดเลือดคนได้ไหม คำตอบก็คือได้ค่ะ! ซึ่งเห็บที่มาเกาะคนหรือดูดเลือดคน จะจัดเป็น accidental host หรือ โฮสต์โดยบังเอิญ ส่วนใหญ่จะพบอยู่ตามผิวหนังหรือในช่องหูส่วนนอก (ใบหู) มากกว่า แต่พอดูดเลือดอิ่มแปร้แล้วก็ย้ายหาโฮสต์ใหม่ค่ะ ไม่ได้อยู่ตลอดไปสบายใจได้  (อ่านเพิ่มเติม บทความ ไขข้อข้องใจ ... จริงหรือไม่ ขน-เห็บ สุนัขเข้าไปในร่างกายคนได้? ค่ะ)

 

 

 

 

 

 

    น้องหมาที่ถูกเห็บหลายตัวกัด หรือ เห็บที่เป็นพาหะโรคกัดดูเลือดอาจทำให้เกิดภาวะโลหิตจางได้ น้องหมาจะป่วย ซึม อ่อนแรง จนอาจเสียชีวิตได้ถ้าโลหิตจางมากๆ จึงไม่ควรปล่อยให้เห็บขึ้นน้องหมาโดยไม่กำจัดนะคะ  นอกจากภาวะโลหิตจางที่อาจพบเจอแล้ว เห็บยังเป็นพาหะนำโรคต่างๆ มาสู่โฮสต์ได้อีกด้วย เช่น โรคพยาธิในเม็ดเลือด  โรคอัมพาตจากเห็บ  โรคลายม์  หรือเกิดการอักเสบของผิวหนัง ฯลฯ อย่างไรก็ตามยังไม่พบว่าโรคที่เกิดจากการถูกเห็บกัดเป็นโรคติดต่อค่ะ      

 

 

 

 

 

      เห็บเกาะโฮสต์เพื่อที่จะอยู่อาศัย เติบโต ผสมพันธุ์วางไข่ในท้อง แล้วค่อยสละโฮสต์เพื่อวางไข่ที่พื้น อายุขัยของเห็บอยู่ที่ 2 เดือนหรือมากกว่า 2 ปีขึ้นอยู่กับสายพันธุ์ของเห็บ  ซึ่งระหว่างอายุขัยพวกเขาก็จะการเติบโต เปลี่ยนโฮสต์ไปเรื่อยๆ 2 ชั่วโมงบ้าง 3 วันบ้าง หรือ 1 สัปดาห์บ้าง ระหว่างนั้นเห็บก็จะผสมพันธุ์ วางไข่ไปอย่างนี้เรื่อยๆ จนสิ้นอายุขัยค่ะ ส่วนเห็บที่เกาะคน ก็จะคลานไปหาบริเวณที่ปลอดภัยเพื่อดูดเลือด เช่น บริเวณซอกพับต่างๆ ผม เป็นต้น ซึ่งมักกินเวลาเฉลี่ยไม่เกิน 24 ชั่วโมง หรือ ตั้งแต่ 2 ชั่วโมงเป็นอย่างน้อยไปจนถึง 7 วัน เป็นอย่างมาก เมื่ออิ่มเห็บจะหลุดไปเอง 

 

 

 

 

 

        เมื่อเรารู้แล้วว่าเห็บสามารถเกาะและดูดเลือดน้องหมาหรือคนได้ แต่อยู่ได้นานมากสุดก็เมื่อดูดเลือดจนตัวเป่ง อย่างไรก็ตาม สำหรับการวางไข่บนตัวโฮสต์นั้น ยืนยันค่ะว่า  เห็บจะไม่ไข่บนตัวโฮสต์อย่างเด็ดขาด แต่จะทิ้งตัวลงพื้นหาที่วางไข่ตามซอกพื้น ซอกไม้ กรง รั้ว กำแพง ฟอร์นิเจอร์ แล้วจะฟักประมาณ 10 วัน – 3 สัปดาห์แล้วแต่ความเหมาะสมของอุณหภูมิและสิ่งแวดล้อม เพราะฉะนั้นวางใจได้ค่ะ

     ส่วนในกรณีที่เราเห็นว่ามีแมลงฟักออกมานั้นจะเกิดจากการมีแมลงบางชนิด เข้ามาดูดกินเลือดต่อจากตำแหน่งที่เห็บเจาะดูดไว้ แล้ววางไข่ไว้บริเวณนั้น เมื่อฟักก็จะออกมาเป็นแมลงไชเข้าไปในแผล แต่ก็พบได้ยากมากๆ ค่ะ (อ่านเพิ่มเติม บทความ ชาวเน็ตตื่น! ข่าวลือสยอง เห็บวางไข่บนตัวคนได้จริงหรือ? ค่ะ)

 

 

 

 

 

      ถึงเราจะกำจัดเห็บน้องหมาหมดทั้งตัวก็แล้ว หยดยาก็แล้ว ใส่ปลอกคอกันเห็บก็แล้วยังจะมีมาเกาะบนตัวน้องหมาอีก ไม่ว่าทำอย่างไรก็ไม่หมดสักที นั่นเป็นเพราะ สิ่งแวดล้อมที่น้องหมาอาศัยอยู่ ตามตรอก ซอกไม้ พื้น กำแพง ยังคงมีไข่ที่เห็บวางไว้อยู่เพื่อรอฟัก  เมื่อไม่ได้ทำความสะอาดสิ่งแวดล้อมที่น้องหมาอยู่ ไม่นานไข่ก็ฟักออกมาร้อยๆ ตัวเลยค่ะ ผู้เลี้ยงจึงควรใช้ยาพ่นกำจัดเห็บที่มีส่วนผสมของ Pyrethrin หรือ Permethrin ที่มีฤทธิ์ฆ่าเห็บมาฉีดพ่นตามฝาผนัง ซอกต่างๆ ในการกำจัดเห็บภายในบ้าน รวมทั้ง พ่นยากำจัดเห็บที่มีลงพื้นสนามหญ้า ตามพุ่มไม้ ผนังรอบๆ ตัวบ้าน ตามกำแพง กรงน้องหมา เพื่อเป็นการกำจัดเห็บอย่างได้ผลค่ะ (อ่านเพิ่มเติม บทความ เห็บ!! ศัตรูตัวร้ายของน้องหมาที่ต้องกำจัดค่ะ)

 

 

 

 

 

 

      ในกรณีที่เราถูกเห็บกัด ก่อนอื่นให้รีบเอาเห็บออกเสียก่อนโดยใช้แหนบคีบออกนะคะ ไม่ควรบี้เห็บที่ยังอยู่บนตัวเรา เพราะอาจมีเชื้อโรคออกมา แล้วก็ห้ามใช้น้ำมัน สบู่ ทาที่ผิวหรือตัวเห็บทันทีนะคะ เพราะจะทำให้เห็บปล่อยสารพิษเข้าไปในแผลที่กัดได้ค่ะ หลังจากเอาเห็บออกแล้ว ควรล้างมือและผิวหนังบริเวณที่เห็บกัดด้วยสบู่ เช็ดให้แห้ง ถ้ามีส่วนของปากเห็บติดอยู่ที่ผิวหนังไม่ควรแกะหรือแคะออกเพราะจะทำให้แผลติดเชื้อได้ค่ะ แค่ปล่อยเอาไว้ เดี๋ยวร่างกายก็กำจัดออกมาเองได้ค่ะ  

 

 

 

 

 

       ในท้องตลาดมียากำจัดเห็บให้เราได้เลือกใช้มากมาย แต่ก็ต้องระวังเนื่องจากส่วนใหญ่จะเป็นสารเคมี ซึ่งอาจจะก่อให้เกิดอันตรายกับทั้งคนและน้องหมา ถ้าเราใช้ไม่ถูกต้องหรือใช้ในปริมาณที่มากเกินไปค่ะ ซึ่งแชมพูกำจัดเห็บหมัดสำหรับน้องหมาสามารถมีส่วนผสมของ Pyrethrin หรือ Cypermethrin ที่เป็นสารกำจัดเห็บหมัดโดยเฉพาะ ส่วนแป้งใช้เพื่อการป้องกันเห็บให้โรยตัวน้องหมาหลังอาบน้ำ ค่อนข้างปลอดภัย ใช้ง่าย ใช้สะดวก ป้องกันได้ 7 วัน ยาหยอดหลังควรใช้เพียงเดือนละ 1 ครั้ง ด้วยผลิตภัณฑ์ Pyripole, Selametin,Fipronil  หลังหยอดยาให้งดอาบน้ำน้องหมาประมาณ 1 -2 สัปดาห์ค่ะ ส่วนยาฉีด ควรเป็นยา Ivermectin ฉีดเข้าใต้ผิวหนังควรทำโดยสัตวแพทย์ ป้องกันได้ 1-2 เดือน ยาพ่นกำจัดเห็บควรเป็นยาที่ผสมสารกลุ่ม Flumethrin ควรหลีกเลี่ยงการพ่นบริเวณใบหน้าโดยตรง ควรพ่นบนสำลีแล้วเช็ด ส่วนปลอกคอกันเห็บ ควรมีตัวยา Flumethrin เช่นกัน เพราะฉะนั้นก่อนใช้ยาควรศึกษาผลิตภัณฑ์ที่จะนำมาใช้ก่อนทุกครั้ง โดยอ่านจากเอกสารกำกับยาหรือฉลากยา ข้อยกเว้น คำเตือน ข้อควรระวัง อาการไม่พึงประสงค์ ตลอดจนการเก็บรักษายาไว้อย่างครบถ้วน  (อ่านเพิ่มเติม บทความ พิษภัยของยาฆ่าเห็บหมัด ที่คนรักสุนัขต้องอ่านค่ะ)

 

 

 

       ปัญหาเห็บกวนใจจะหมดไปถ้าเรามีความรู้ เข้าใจธรรมชาติของเห็บ เพื่อไม่ตกเป็นเหยื่อข่าวสร้าง มีความเชื่อแบบผิดๆ ที่จะมาสร้างความร้าวฉานให้แก่เรากับน้องหมา ซึ่งแน่นอนค่ะว่า ไม่ใช่ความผิดของน้องหมาแม้แต่น้อยที่เกิดมามีเห็บเพียงแต่สภาพแวดล้อมไม่เป็นใจ ไม่ได้รับการดูแล ทำความสะอาด และป้องกันอย่างถูกวิธี เพราะฉะนั้น เป็นหน้าที่ของผู้เลี้ยงนะคะ ที่จะมอบสุขลักษณะอนามัยที่ดีให้แก่น้องหมา ไม่ให้น้องหมาและตัวเราตกเป็นทาสของเห็บค่ะ 

 

บทความโดย : Dogilike.com

 

 

ข้อมูลอ้างอิง :

http://ptt01.cc/post_17743

http://www.tm.mahidol.ac.th/th/tropical-medicine-knowledge/new/Tick.html

 

ภาพประกอบ :

petlifepro.com

petnutrient.wordpress.com

www.cbc.ca

www.wisegeek.com

animal-kid.com

utahpests.usu.edu

pixshark.com

www.summitmedicalgroup.com

www.babycenter.com

imgkid.com

www.petsandparasites.org

www.cutestpaw.com

medicalhub.hubpages.com