สุนัขเป็นสัตว์ที่มีความหลากหลายทางพันธุกรรมค่อนข้างมากชนิดหนึ่ง ซึ่งเราจะเห็นได้ชัดเลยว่า สุนัขพันธุ์ชิวาวามีขนาดตัวเล็กเพียงแค่ 2-3 กิโลกรัมเท่านั้น ในขณะที่สุนัขพันธุ์เกรทเดนมีขนาดตัวใหญ่มากถึง 50-60 กิโลกรัมเลยทีเดียว ไม่เพียงแต่น้ำหนักตัวเท่านั้น สุนัขยังมีรูปร่าง หน้าตา ผิวหนัง ลักษณะขน และสีขนที่แตกต่างกันอย่างมากอีกด้วย ทำไมสุนัขพันธุ์ชาเป่ยจึงมีผิวหนังยับย่น แต่สุนัขพันธุ์อัฟกันฮาวนด์ถึงมีขนยาวสวยงาม สิ่งเหล่านี้ถูกกำหนดขึ้นจากหน่วยพันธุกรรมเล็ก ๆ ที่เราเรียกว่า ยีน (gene) นี่เอง

 

 

     ยีน เป็นหน่วยพันธุกรรมที่อยู่บนโครโมโซม (chromosome) มีหน้าที่ควบคุมลักษณะต่าง ๆ ทางพันธุกรรมที่ต้องใช้ถ่ายทอดส่งต่อจากรุ่นสู่รุ่น ทำให้เกิดการแสดงออกทางพันธุกรรมออกมา เราจึงเห็นสุนัขแต่ละตัวมีความแตกต่างกัน บางตัวมีหน้าสั้น บางตัวมีหน้ายาว บางตัวมีขนลายจุด หรือบางตัวขนสั้น ซึ่งลักษณะทางพันธุกรรมนี้ยังขึ้นกับสิ่งแวดล้อมด้วย ไม่ได้มากจากยีนเท่านั้นเสมอไป รวมทั้งลักษณะทางกายภาพและพฤติกรรมของสุนัขด้วย เช่น แม่สุนัขถูกรถชนจนขาพิการ แต่ก็ไม่ได้หมายความว่าลูกที่เกิดมาจะขาพิการเช่นเดียวกับแม่สุนัข ฯลฯ แล้วอะไรกันบ้างที่ลูกสุนัขได้รับการถ่ายทอดจากพ่อแม่ เรามาดูกันครับ

 

 

 

 

 

     ขนาดตัวของสุนัขถูกกำหนดโดยยีนซึ่งได้รับการถ่ายทอดมาจากพ่อและแม่ โดยหลังจากคลอดมาแล้ว สุนัขตัวนั้นจะมีขนาดตัวใหญ่หรือตัวเล็กนั้น อาจมีความเกี่ยวข้องกับยีนตัวหนึ่งที่เกี่ยวข้องกับ insulin-like growth factor 1 (IGF-1) ซึ่งมีผลทำให้ขนาดตัวแตกต่างกันไป เนื่องจากไปกระทบต่อการเจริญเติบโตของสุนัข แต่สำหรับในสุนัขพันธุ์เล็กอาจมีการแปรเปลี่ยนของยีนบางตัว ทำให้ขนาดตัวของสุนัขไม่ถูกพัฒนาไปตามที่มันควรจะเป็น จึงกลายเป็นสุนัขพันธุ์เล็กอย่างที่เราเห็น ซึ่งการกลายพันธุ์ของยีนนี้ก็ถูกถ่ายทอดส่งต่อกันจากรุ่นสู่รุ่น ทำให้สุนัขบางพันธุ์นั้นมีขนาดตัวไม่ใหญ่นั่นเอง  

 

 

 

 

 

     สีขนและลวดลายของขนเกิดจากพันธุกรรมเช่นกัน สุนัขบางตัวสีขนสีเดียวล้วน สุนัขบางตัวมีขนสามสี สุนัขบางตัวมีลายจุด หรือสุนัขบางตัวมีขนลายหินอ่อน (Merle) ซึ่งถือว่ามีความพิเศษ โดยสำหรับสีขนลายหินอ่อนนี้ จะมีสีพื้นที่จางอ่อน แต้มด้วยจุดด่างคล้ายคนผิวตกกระไปทั่วทั้งตัว มองดูเป็นลายคล้ายกับหินอ่อน โดยขนลักษณะนี้จะมีสีที่หลากหลายผสมปะปนกัน แต่ที่พบเจออยู่บ่อย ๆ ก็คือ สีเทาแต้มจุดด่างดำ สีน้ำตาลแดงอ่อนจางแต้มจุดสีน้ำตาลแดงเข้ม และสีน้ำตาลช็อกโกแลตอ่อนแต้มจุดสีน้ำตาลช็อกโกแลตเข้ม  มีลักษณะสีขนตามปกติของพันธุ์แต่จะแซมด้วยลักษณะขนลายหินอ่อนตามหน้าผาก คอ ใต้อก ข้อศอก หลัง เป็นต้น สำหรับสุนัขพันธุ์ที่สามารถพบว่ามีสีขนลายหินอ่อนนั้น ได้แก่ สุนัขพันธุ์ Collies สุนัขพันธุ์ Shetland Sheepdog สุนัขพันธุ์ Pyrenean Shepherd เป็นต้น ซึ่งถือได้ว่าเป็นลักษณะพิเศษทางพันธุกรรมที่เกิดขึ้นกับสีขนของสุนัขอย่างหนึ่ง

 

 

 

 

 

     สีของตาที่แตกต่างกันนั้นเกิดจากสีของม่านตา น้องหมาแต่ละตัวจะมีสีม่านตาไม่เหมือนกัน แม้แต่สุนัขบางตัวเองก็อาจมีตาสองสี โดยปกติแล้วสีตาจะถูกกำหนดโดยเม็ดสีเมลานิน ถ้ามีเม็ดสีเมลานินมาก สีตาก็จะสีสีเข้ม เช่น สีดำ สีน้ำตาลเข้ม ฯลฯ แต่ถ้ามีเม็ดสีเมลานินในระดับปานกลางก็จะเป็นสีน้ำตาลอ่อน น้ำตาลแดง น้ำตาลเหลือง ฯลฯ และถ้ามีเม็ดสีเมลานินน้อยก็จะเป็นสีเขียว สีฟ้า และสีเทา เป็นต้น สุนัขบางตัวมีตาสองสี ทั้งหมดนี้เกิดจากพันธุกรรมทั้งสิ้น อย่างในสุนัขที่มีตาสองสีเราเรียกว่า Heterochromia พบได้ในสุนัขบางพันธุ์ ได้แก่ ไซบีเรียน ฮัสกี้ ออสเตรเลียน เชฟเฟิร์ด เป็นต้น

 

 

 

 

 

     ความผิดปกติหรือโรคภัยต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นกับสุนัข บางโรคก็เกิดจากการถ่ายทอดทางพันธุกรรมมาจากพ่อและแม่สุนัขเราเรียกว่า โรคทางพันธุกรรม (Inherited Disorders) ซึ่งเป็นโรคที่เกิดจากความผิดปกติของยีนหรือโครโมโซม ปัจจุบันเราพบโรคทางพันธุกรรมในสุนัขมีมากกว่า 350 โรคแล้ว และกว่า 70% เกิจากการกลายพันธุ์ของยีนเด่นเป็นหลัก นั่นหมายความว่าโรคดังกล่าวจะถูกส่งต่อและแสดงออกให้เห็นได้อย่างแน่นอน แต่จะช้าหรือเร็วเท่านั้นเอง ซึ่งโรคทางพันธุกรรมของสุนัขก็มีอยู่มากมายหลายโรค เช่น โรคภูมิแพ้ผิวหนัง โรคข้อสะโพกเสื่อม โรคลูกสะบ้าเคลื่อน โรคลิ้นหัวใจเสื่อม โรคต้อกระจก โรคเบาหวาน ภาวะอัณฑะทองแดง ฯลฯ ซึ่งโรคบางโรคอาจมีปัจจัยจากสิ่งแวดล้อมร่วมด้วยแล้ว ก็ยิ่งทำให้สุนัขแสดงอาการให้เห็นชัดเจนยิ่งขึ้น 

 

 

 

 

 

     พฤติกรรมเป็นสิ่งที่ถูกถ่ายทอดมาจากพ่อแม่ได้ เราจะเห็นว่าสุนัขบางพันธุ์มีนิสัยต่างกับสุนัขอีกพันธุ์หนึ่ง สุนัขบางตัวไม่ชอบเด็ก สุนัขบางตัวชอบขุดดิน หรือสุนัขบางตัวชอบที่จะเล่นน้ำ สิ่งเหล่านี้ได้รับการถ่ายทอดมาจากพันธุกรรม จนเราเองก็แทบที่จะไม่ต้องสอนกันเลยทีเเดียว แต่เหนืออื่นใดนั้นพฤติกรรมสุนัขอีกกว่า 90% เกิดจากการเลี้ยงดูและสิ่งแวดล้อมด้วย ปัญหาพฤติกรรมไม่ว่าจะเป็นความดื้อ ความดุ การทำลายข้าวของ บางส่วนเกิดจากการเลี้ยงดูที่ผิด ซึ่งเราสามารถจัดการได้ด้วยการฝึกฝนสุนัขให้เรียนรู้และปรับพฤติกรรมให้ดีขึ้นได้

 

 

 

     "ดูวัวให้ดูหาง ดูนางให้ดูแม่"  หรือถ้าจะให้แน่ ๆ ต้องดูกันไปถึงย่าและยาย เป็นคำกล่าวที่สะท้อนได้ถึง การดูลักษณะที่ถ่ายทอดจากรุ่นสู่รุ่นทางพันธุกรรมได้เป็นอย่างดี เหนืออื่นใดก็คือ การที่จะได้ดูด้วยว่า หญิงคนนั้นถูกอบรมเลี้ยงดูจากมารดามาอย่างไรด้วย (ปัจจัยจากสิ่งแวดล้อมนั่นเอง) สิ่งเหล่านี้เป็นตัวบ่งบอกถึงลักษณะที่สิ่งมีชีวิตแสดงออกมา บางครั้งเราอาจจะไม่เห็นบางลักษณะในรุ่นลูก แต่ถ้าเราติดตามต่อไปก็อาจจะพบเห็นลักษณะทางพันธุกรรมบางอย่างปรากฎอยู่ในรุ่นหลานได้ ในทางตรงข้ามก็เช่นกัน บางลักษณะที่ปรากฎอยู่ในสุนัข ถ้าไม่เจอจากในรุ่นพ่อแม่ ก็อาจมาจากรุ่นปู่ยาตายายได้เช่นกันครับ

 

บทความโดย: Dogilike.com
http://www.dogilike.com/

ภาพประกอบจาก :

https://breedingbusiness.com/wp-content/uploads/2015/03/retriever-genetic-environment-dog-breeding.jpg

https://blogs.biomedcentral.com/on-biology/wp-content/uploads/sites/5/2015/09/inbreeding-in-dogs-620x342.jpg

http://www.dogscatspets.org/wp-content/uploads/2016/12/Complete-Heterochromia-in-Dogs.jpg

https://www.sciencedaily.com/images/2016/08/160810180908_1_900x600.jpg