ในนิทานปรัมปราเกือบทุกประเทศไม่ว่าจะเป็นฝั่งตะวันตกและฝั่งตะวันออก มักจะสร้างบทให้สุนัขจิ้งจอกเป็นตัวร้าย เจ้าเล่ห์ ไม่น่าไว้ใจ อย่างในนิทานอีสป ในละครชุดจีนก็มีปีศาจสุนัขจิ้งจอกเก้าหาง เช่นเดียวกับในการ์ตูนญี่ปุ่น ซึ่งอาจมีที่มาจากความเชื่อที่แลกเปลี่ยนกัน แต่ทุกวัฒนธรรมธรรมมีแนวโน้มในการสร้างบทให้กับสุนัขจิ้งจอกไปในทิศทางเดียวกัน คือ มองว่ามีนิสัยไม่ดี แล้วความจริงสุนัขจิ้งจอกนั้นมีนิสัยอย่างไร เรามาหาคำตอบกันครับ

 

 

 

 

 

     สุนัขจิ้งจอกหรือจิ้งจอกเป็นสัตว์สังคม มักอาศัยรวมกันเป็นครอบครัว แต่ไม่ถึงกับอยู่รวมกันเป็นฝูงขนาดใหญ่ บางทีเราอาจพบเห็นว่าอาศัยอยู่ตัวเดียว ออกล่าตัวเดียวก็มี โดยจะชอบออกหากินเวลากลางคืน และนอนในโพรงเวลากลางวัน โดยนิสัยแล้วเป็นสัตว์รักสงบ แต่จะดุร้ายเมื่อมีภัยเข้ามาจวนตัว โดยธรรมชาติแล้วสุนัขจิ้งจอกมักไม่ทำร้ายคน ด้วยความที่มีขนาดตัวไม่ใหญ่นัก จึงไม่สามารถต่อสู้กับเหยื่อที่เป็นสัตว์ขนาดใหญ่กว่าได้ จะอาศัยกินสัตว์ตัวเล็ก ๆ เช่น ไก่ กิ้งก่า จิ้งเหลน แย้ รวมถึงปลวกด้วย บางทีก็อาศัยกินซากสัตว์ที่ถูกตัวอื่น ๆ ฆ่าไว้ อาจมีการแย้งชิงมาบ้าง พบว่าสุนัขจิ้งจอกเงิน (silver fox) มักจะเข้ามาแย้งกินไก่ของชาวบ้านอยู่เสมอ จิ้งจอกเป็นสัตว์ที่แสดงสีหน้าได้ ส่วนนี้คนอาจมองว่าเป็นสัตว์เจ้าเล่ห์ ทำให้ภาพลักษณ์ของสุนัขจิ้งจอกจึงเป็นไปในเชิงลบ

 

 

 

 

 

     ตำนานปีศาจจิ้งจอกเก้าหางนั้น เริ่มจากมีสุนัขจิ้งจอกตัวหนึ่งอยากเป็นมนุษย์ จึงบำเพ็ญเพียรครบ 900 ปี จนสามารถแปลงกายเป็นมนุษย์ได้ และกลายเป็นหญิงสาวที่สวยงามมากด้วย สามารถใช้เสน่ห์ยั่วยวน ทำให้ฮ้องเต้หลงไหล ถึงขั้นละทิ้งหน้าที่ปกครองบ้านเมืองได้เลย สุดท้ายประชาชนเดือนร้อนต่างก็ลุกฮือต่อต้านฮ่องเต้ ในที่สุดก็สามารถกำจัดฮ่องเต้และไล่ปีศาจจิ้งจอกออกไปได้ 

 

 

 

 

 

     สุนัขจิ้งจอกเป็นข้ารับใช้และเป็นตัวแทนแห่งเทพอินาริ ผู้ดลบันดาลฝน ธัญญาหาร และการเกษตร ศาลเจ้าอินาริจะมีอยู่แทบจะทุกเมือง ที่คนไทยรู้จักกันดีก็คือ ศาลเจ้าฟูชิมิอินาริ ที่เมืองเกียวโต ก็จะมีรูปสลักหินสุนัขจิ้งจอก 2 ตัว ยืนเฝ้าอยู่ตรงประตูทางเข้า ตามความเชื่อมีอยู่ว่า นางจิ้งจอกได้จำแลงกายเป็นหญิงงามเข้ามาเป็นนางสนมคนโปรดของจักพรรดิ์ แล้วมาสูบเอาพลังชีวิตขององค์จักรพรรดิ์ จนสุดท้ายถูกจับได้ แล้วได้ถูกกำจัดทิ้ง อีกบางความเชื่อก็ผูกโยงกับเรื่องฝน ในอดีตมีหมู่บ้านหนึ่งประสบปัญหาภัยแล้ง จึงคิดจะจับจิ้งจอกมาสังเวยขอฝน และทราบมาว่ามีนางจิ้งจอกตัวนึงอาศัยอยู่ จึงให้ชายหนุ่มไปจีบและขอนางจิ้งจอกนั้นแต่งงาน แม้นางจิ้งจอกก็รู้ถึงแผนการของชาวบ้าน แต่ก็ยอมสละตัวเองเพื่อความอยู่รอดของชาวบ้าน ว่ากันว่า น้ำตาของจิ้งจอกกลั่นออกมาเป็นเม็ดฝน คนญี่ปุ่นจะมีคำเรียก ปรากฎการณ์ที่ฝนตกในขณะที่แดดออกว่า "งานวิวาร์จิ้งจอก" 

 

 

 

 

 

     เป็นเวลากว่า 60 ปี ที่ทีมวิจัยชาวรัสเชีย พยายามนำสุนัขจิ้งจอกมาเลี้ยง เพื่อศึกษาวิวัฒนาการของสุนัขว่า มันเปลี่ยนจากสุนัขป่ามาเป็นสุนัขบ้านได้อย่างไร จากสุนัขที่ก้าวร้าวก็หลายมาเป็นสุนัขเชื่อง โดย Belyaev เชื่อว่าเมื่อผสมพันธุ์สุนัขจิ้งจอกที่มีนิสัยขี้เล่นและเป็นมิตรไปเรื่อยๆ ในที่สุดเขาจะได้สุนัขจิ้งจอกบ้านที่เชื่อง ซึ่งเป็นการย่นย่อกระบวนการเปลี่ยนจากหมาป่ามาเป็นหมาบ้านตามธรรมชาติที่ใช้เวลาเป็นพันปี การคัดเลือกเช่นนี้ไม่เพียงแต่เปลี่ยนนิสัยสุนัขจิ้งจอกเท่านั้น ยังเป็นการเปลี่ยนแปลงพันธุกรรมและลักษณะตามธรรมชาติอีกด้วย เช่น พบลักษณะของใบหูที่ตกลงซึ่งเป็นลักษณะที่พบได้ในสุนัขบ้าน มีหางเป็นพวง หรือพบว่า สุนัขจิ้งจอกที่เชื่องมียีนที่เรียกว่า SorCS1 ซึ่งไม่พบในจิ้งจอกที่ก้าวร้าว เป็นต้น สุนัขจิ้งจอกอาจกลายเป็นสัตว์เลี้ยงชนิดใหม่ในอนาคต แม้ปัจจุบันยังมีสัญชาตญาณนักล่าอยู่ แต่ก็มีความดุร้ายลดลงเมื่อเทียบกับจิ้งจอกที่อยู่ในป่า 

 

 

 

 

 

     สุนัขจิ้งจอกก็ยังตกเป็นเหยื่อของมนุษย์อยู่วันยันค่ำ ผ้าพันคอจิ้งจอกแท้ราคา 3,000-10,000 บาท แต่แลกมาด้วยชีวิตและความทุกข์ทรมานของสุนัขจิ้งจอกที่ถูกจับมาขังและเลี้ยงอยู่ในกรงแคบ ๆ ที่ทำได้เพียงแค่พลิกตัวไปมา เพื่อให้มันอ้วนจะได้มีพื้นที่ผิวมาก ๆ ทำให้ขนและผิวหนังของมันมีผื้นที่ใหญ่ขายได้ราคาดี แน่นอนว่า สุนัขจิ้งจอกเหล่านี้จะถูกฆ่าเพื่อเอาขนก่อนสิ้นอายุขัย ตามปกติแล้วสุนัขจิ้งจอกมีอายุขับ 10-12 ปีโดยเฉลี่ย มีอายุตั้งท้องราว 2 เดือน ตกลูกต่อครอกจำนวน 3-5 ตัว แต่เสื้อขนสัตว์หนึ่งตัวอาจต้องใช้จิ้งจอกถึง 10-20 ตัวเลยทีเดียว ในปี ค.ศ. 2014 มีจิ้งจอกถูกฆ่าเพื่อนำขนมาใช้มากถึง 1.8 ล้านตัว ส่วนหนึ่งมาจากฟาร์มที่ไม่มีจริยธรรม

 

 

 

     กล่าวโดยสรุปเลยก็คือสุนัขจิ้งจอกตกเป็นเหยื่อทางความคิดและชีวิตจริงของมนุษย์ การถูกสวมบทบาทให้รับบทผู้ร้าย เป็นสิ่งที่มนุษย์สมมุติขึ้น อีกทั้งในชีวิตจริงยังถูกนำฆ่าเพื่อนำขนมาใช้อีก ค่านิยมนี้ควรต้องเปลี่ยนไปได้แล้ว เพราะในความเป็นจริงสุนัขจิ้งจอกนั้นเป็นสัตว์รักสงบ และไม่ได้ขี้โกงเจ้าเล่ห์แบบที่เราเข้าใจเลย

https://www.nature.com/polopoly_fs/7.17863.1402503830!/image/1.15398.jpg_gen/derivatives/landscape_630/1.15398.jpg

http://www.shortkidstories.com/onceupon/images/The%20Project%20Gutenberg%20eBook%20of%20The%20Aesop%20For%20Children%20by%20Aesop_files/i087_th.jpg

http://www.jeffmoeller.com/template/blog/2012/11/fushimi-inari-taisha-header1-825x460.jpg

http://files.dvm360.com/alfresco_images/DVM360//2018/03/30/8a71b738-ee63-412a-b13d-fd62d084b378/fox-450.jpg

https://thefoxfanzine.files.wordpress.com/2012/10/fox-face.jpg

https://i.etsystatic.com/5769963/r/il/f43186/1816520059/il_794xN.1816520059_gm7z.jpg