สาเหตุที่ทำให้สุนัขไอแบบมีเสมหะ 

การรับมือกับอาการไอแบบมีเสมหะ

     โดยธรรมชาติร่างกายมีกลไกในการขับเสมหะอยู่แล้วนั่นก็คือ "การไอ" เพื่อขับออกมาทางปากหรือกลืนลงท้องไป แต่บางครั้งเสมหะนั้นมีจำนวนมากและเหนียวข้นจนยากที่จะขับออกมาได้เอง หรืออยู๋ในส่วนลึก ๆ ไม่สามารถออกมาได้โดยง่าย จะต้องมีวิธีการช่วยเหลือสุนัขครับ

 

 

 

 

1. การเคาะปอดหรือการตบอก (coupage)

 

 

 

     การเคาะปอดเป็นการช่วยทำให้เสมหะที่จับกันเหนียวแน่นเกิดการคลายตัวจากแรงสั่นสะเทือน อีกทั้งยังเป็นการช่วยกระตุ้นให้สุนัขเกิดการไอเพื่อขับเสมหะเหล่านั้นออกมาก วิธีการช่วยเคาะปอดสุนัข เจ้าของสามารถทำได้เองโดย การจัดท่าให้สุนัขยืนหรือนั่งที่ตักหรือข้างตัวเรา แต่ถ้าเป็นสุนัขตัวใหญ่เราอาจต้องยืนคร่อมตัวสุนัข



 

     โดยให้ทำมือทั้งสองข้างเป็นกระพุ้ง (รูปถ้วย) แล้วเคาะลงไปยังบริเวณช่วงอกที่มีซี่โครงทั้งสองข้างของอกพร้อมกันหรือทำที่ละฝั่งก็ได้ โดยลงน้ำหนักพอสมควรเหมือนเราตีกลอง ในส่วนของจังหวะความถี่ที่เคาะนั่นก็สักประมาณ 1-2 ครั้งต่อวินาที ทำเช่นนี้ต่อเนื่องประมาณ 5-10 นาที หากสุนัขแสดงอาการไอ ก็ให้หยุดพักจนกว่าสุนัขจะไอเสร็จแล้วค่อยทำต่อ เราอาจใช้วิธีการเคาะเป็นวงกลมให้ทั่วซี่โครงช่องปอด หรืออาจเคาะไล่จากส่วนท้ายของซี่โครงขึ้นมาด้านหน้าก็ได้



     หลังจากเคาะปอดเสร็จแล้วก็ปล่อยให้น้องหมาเดินเล่น เพื่อให้เกิดการเคลื่อนไหวร่างกาย สุนัขจะได้ไอเพื่อขับเสมหะออกมา เราสามารถทำการเคาะปอดให้น้องหมาได้ทุก ๆ 6-8 ชั่วโมง (วันละ 3-4 ครั้ง) ขึ้นอยู่กับอาการของน้องหมา แต่ห้ามเคาะปอดหลังจากสุนัขกินข้าวอิ้มใหม่ ๆ  ให้รออย่างน้อย 1-2 ชั่วโมงหลังจากกินอิ่มแล้วจึงค่อยทำ เพื่อป้องกันความปลอดภัยจากการสำลักอาหาร และต้องระวังในรายที่มีเนื้องอกหรือมะเร็งในปอด

 

 

 

 

2. การใช้ละอองไอน้ำ (Steam inhalation)

     
     วิธีนี้เป็นการใช้ละอองไอน้ำไปช่วยความชุ่มชื่นให้กับปอด เพื่อให้เสมหะที่จับตัวกันแน่นอ่อนตัวลง จะได้ง่ายในการขับออกมาผ่านการไอ โดยให้สุนัขดมละอองไอน้ำ วิธีการก็คือ ให้เจ้าของพาสุนัขไปอยู่ในห้องน้ำ ปิดห้องน้ำ (ประตูและหน้าต่าง) และปิดพัดลมดูดอากาศ โดยที่เจ้าของต้องอยู่กับสุนัขด้วย เพื่อไม่ให้สุนัขตื่นตกใจ จากนั้นเปิดน้ำอุ่นหรือเปิดน้ำอุ่นจากฝักบัว เพื่อให้เกิดไอน้ำสะสมภายในห้องน้ำ เพื่อให้สุนัขได้สูดดมละอองไอน้ำเป็นเวลา 10-15 นาที เราต้องการให้สุนัขแค่สูดดมละอองไอน้ำเท่านั้น เพื่อไปช่วยให้เสมหะถูกขับออกมาได้ง่าย หลังจากสูดดมไอน้ำเสร็จแล้ว ให้เจ้าของเช็ดละอองน้ำบนตัวสุนัขให้แห้ง แล้วทำการเคาะปอดให้ เพื่อกระตุ้นให้สุนัขไอเพื่อขับเสมหะออกมา  

 

 

 

3 การพ่นยา (Nebulization)

 

     เป็นวิธีการใช้เครื่องมือ (เครื่องพ่นยา) เพื่อนำพาของเหลวหรือยาผ่านก๊าซ แล้วให้สุนัขสูดดมเข้าสู่ปอดโดยตรงเลย วิธีนี้เจ้าของอาจต้องพาสุนัขไปพบสัตวแพทย์ เพื่อทำการตรวจวินิจฉัยก่อน เพราะมีความจำเป็นต้องมีการเลือกใช้ยาในการรักษา อุปกรณ์ที่สำคัญ คือ คือเครื่องพ่นยา (nebulizer) ซึ่งมีหลายรูปแบบ ทำให้ได้ขนาดของละลองยาออกมาที่ต่างกันไป แต่ถ้าได้ละอองยาขนาดเล็ก ๆ ก็จะทำให้ยาลงสู่ทางเดินหายใจชั้นลึก ๆ ได้ดีขึ้น ข้อดีของการพ่นยาคือ ยาเข้าสู่เป้าหมายในปอดได้โดยตรง ไม่ผ่านตับ ลดผลข้างเคียงบางอย่างลงได้ โดยเราอาจจะให้สุนัขอยู่ในตู้หรือให้สุนัขดมผ่านหน้ากาก เพื่อให้สุนัขได้สูดดมยาได้อย่างเต็มที่ จะใช้ระยะเวลาในการพ่นยาครั้งละ 15-20 นาที หลังจากพ่นยาเสร็จแล้ว ทำการเช็ดตัวสุนัขให้แห้ง เพื่อป้องกันยาที่อาจตกค้างอยู่บนตัวสุนัข ป้องกันสุนัขเลียและลดการรับยาเข้าสู่ระบบร่างกาย แล้วให้ทำการเคาะปอดให้ เพื่อกระตุ้นให้สุนัขไอขับเสมหะออกมา 
 

 

 

4 การป้อนยา (Medicine)

    เสมหะของสุนัขนั้นมีความจำเพาะอย่างหนึ่งคือ การยึดเกาะกันที่เหนียวแน่นมากด้วยพันธะ disulfide bonds บางครั้งถ้าใช้ละอองไอน้ำหรือ Saline solution เพียงอย่างดียว อาจไม่สามารถสลายเสมหะได้ เมื่อมีสะสมมากเกาะกันจนไปบดบังทางเดินหายใจ ก็ทำให้หายใจลำบากได้ จำเป็นจะต้องใช้ยาละลายเสมหะเข้าช่วย ซึ่งยาละลายเสมหะที่ใช้ในสุนัขก็มีหลายตัวยาด้วยกัน มีทั้งรูปแบบกินและใช้พ่นยาด้วย ในส่วนของรูปแบบกินนั้นก็มีทั้งยาในรูปแบบเม็ดและแบบน้ำ ซึ่งคุณหมอจะคำนวณขนาดยาตามน้ำหนักตัวของสุนัข ส่วนมากจะแนะนำให้เจ้าของป้อนให้สุนัขวันละ 2-3 ครั้ง นอกจากนี้ยังอาจมียาอื่น ๆ ที่จำเป็นต้องจ่ายให้ด้วยอีก ขึ้นกับสาเหตุที่สุนัขป่วย ดังนั้นก่อนได้รับยาใด ๆ จึงควรต้องพาสุนัขไปตรวจเพื่อวินิจฉัยโรคเสียก่อน ไม่ควรไปซื้อยามาป้อนเอง





     ทั้งหมดนี้ก็เป็นวิธีการรับมือกับสุนัขที่ไอแบบมีเสมหะ ต่อไปนี้เจ้าของก็ไม่ต้องตกใจกันแล้วนะครับ ว่าการที่สุนัขทำท่าไอเหมือนมีอะไรติดคอนั้น จะเป็นเพราะว่ามีกระดูกหรือก้างอยู่ในคอ แต่อาจกำลังมีเสมหะอยู่ก็ได้ ดังนั้นถ้าสุนัขที่มีอาการเช่นนี้ ก็ควรพาไปพบสัตวแพทย์เพื่อทำการตรวจวินิจฉัยโรคก่อน เพราะอาการไอแบบมีเสมหะก็เกิดได้จากหลายสาเหตุตามที่กล่าวไปและมีรายละเอียดในการรักษาที่ต่างกันครับ