คิดจะเลี้ยงสุนัขสักตัวนอกจากจะตัดสินใจเลือกพันธุ์สุนัขที่เหมาะสมกับตัวเราแล้ว อีกสิ่งหนึ่งที่ใช้เป็นข้อสำคัญสำหรับการตัดสินใจเลยก็คือ จะเลี้ยงสุนัขเพศไหนดี ? บางคนตัดสินใจไม่ถูก จึงรับมาเลี้ยงทั้งเพศผู้และเพศเมียเลย จะได้อยู่เป็นเพื่อนคู่กัน แต่ถ้าต้องให้เลือกสักเพศล่ะ.. คุณจะเลือกเลี้ยงสุนัขเพศอะไรดี

 

 

      มีใครเคยสังเกตบ้างว่า ทำไมเวลาจะประกาศหาบ้านให้สุนัข สุนัขเพศเมียมักจะหาบ้านได้ยากกว่า  แต่ถ้าไปซื้อสุนัขมาเลี้ยงและเป็นสุนัขระดับทั่วไปที่หน้าตาดีพอ ๆ กัน โดยส่วนมากสุนัขเพศเมียกลับราคาสูงกว่า คนเราใช้อะไรเป็นตัวตัดสินใจกันแน่นะ...

 

 

     วันนี้เรามาเปรียบเทียบข้อดี  ข้อเสีย  ระหว่างสุนัขเพศผู้และเพศเมีย ทั้งในแง่สรีรวิทยา อุปนิสัยและพฤติกรรม รวมทั้งปัญหาสุขภาพที่สามารถพบได้ในสุนัขแต่ละเพศกันว่ามีความแตกต่างกันอย่างไรบ้าง จะได้ใช้เป็นข้อมูลสำหรับการตัดสินใจกันครับ

 

 

 

 

 

 

     ตามกายวิภาคแล้วระบบร่างกายของสิ่งมีชีวิตที่แยกความแตกต่างระหว่างสองเพศ คือ ระบบสืบพันธุ์ โดยถูกกำหนดมาแล้วตามยีนและโครโมโซม ซึ่งมีระบบของฮอร์โมนเพศมาเกี่ยวข้องด้วย สุนัขเพศเมียจะมีวงจรการเป็นสัด ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงของอวัยวะสืบพันธุ์และพฤติกรรมตามมา โดยเฉลี่ยสุนัขเพศเมียจะเป็นสัดประมาณปีละ 2 ครั้ง แต่สุนัขบางพันธุ์อาจเป็นสัดแค่เพียงปีละครั้งเท่านั้น เช่น สุนัขพันธุ์บาเซนจิ 

 

 

 

     โดยช่วงการเป็นสัดแต่ละครั้งมีระยะเวลาเฉลี่ยอยู่ที่ 7-9 วัน โดยช่วงเป็นสัด คือ ระยะที่สุนัขเพศเมียยืนนิ่งยอมรับการผสม ซึ่งเกิดภายหลังจากระยะก่อนเป็นสัด ซึ่งช่วงก่อนการเป็นสัดนี้ อวัยวะเพศจะบวมและมีเลือดออกจากช่องคลอด อันเกิดจากการแตกของเส้นเลือดฝอยที่ชั้นเยื่อมดลูก ตรงนี้นี่เองที่อาจจะทำให้ผู้เลี้ยงสุนัขบางคนอาจไม่ชอบ อีกทั้งช่วงที่สุนัขเพศเมียเป็นสัดยังดึงดูดตัวผู้มา แต่จะมีแรงดึงดูดมากแค่ไหน ก็ขึ้นกับฮอร์โมนเอสโตรเจนที่ปนอยู่ในปัสสาวะของสุนัขเพศเมียตัวนั้นด้วย ซึ่งสุนัขเพศผู้ที่มาอาจไม่ได้มาเพียงอย่างเดียว บางตัวก็มาต่อสู้กัดกันเอง เพื่อแย้งชิงตัวเมีย แถมยังมาถ่ายมูลเลอะเทอะหน้าบ้านเราอีก เรียกได้ว่าหัวบันไดไม่แห้งเลย เพราะต้องเอาน้ำราดทำความสะอาดหน้าบ้านอยู่บ่อย ๆ  ...ฮาฮา

 

 

     ส่วนสุนัขเพศผู้นั้นอัณฑะจะลงมาอยู่ในถุงหุ้มอัณฑะภายหลังจากที่สุนัขคลอดออกมา (ถ้าไม่ลงมาในเวลาที่กำหนด ก็จะเรียกว่า อัณฑะทองแดง) ซึ่งกระบวนการสร้างเซลล์สืบพันธุ์นั้นจะเริ่มตั้งแต่อายุยังน้อย พอเข้าวัยเจริญพันธุ์ก็จะมีกระบวนการแบ่งตัวและเปลี่ยนแปลงรูปร่างจนสุดท้ายก็จะได้ตัวอสุจิออกมา ซึ่งจะมีการสร้างอสุจิตัวใหม่ ๆ ออกมาอยู่ตลอดเวลา ต่างกันเพศเมียที่มีการตกไข่เป็นรอบ ๆ เฉพาะในช่วงของการเป็นสัด โดยสุนัขจะเข้าสู่วัยเจริญพันธุ์ได้ตั้งแต่อายุ 6-12 เดือน แตกต่างไปตามในแต่ละพันธุ์ 

 

 

     ในเรื่องของการเจริญเติบโตและขนาดตัวนั้น ถ้าเป็นสุนัขพันธุ์เดียวกัน สุนัขตัวผู้มักจะมีขนาดตัวใหญ่กว่าสุนัขตัวเมียเล็กน้อย สุนัขตัวเมียอาจจะโตเร็วกว่าในช่วงแรกแต่ก็จะถูกสุนัขเพศผู้แซงในช่วงหลัง ซึ่งสุนัขจะโตเต็มที่เมื่อมีอายุ 10-18 เดือน โดยกิจกรรมในแต่ละวันของสุนัขเพศผู้จะมีมากกว่า ทำให้จำเป็นต้องได้รับพลังงานจากอาหารมากกว่า ปัจจุบันนอกจากสูตรอาหารที่แยกตามช่วงอายุของสุนัขแล้ว ยังมีการแยกสูตรตามเพศของสุนัขด้วย รวมถึงมีสูตรอาหารสำหรับสุนัขในบางสภาวะ เช่น สูตรอาหารสำหรับสุนัขตั้งท้องและใช้นมลูก สูตรอาหารสำหรับสุนัขทำหมันแล้วเพศผู้ สูตรอาหารสำหรับสุนัขเพศเมียที่ทำหมันแล้ว เป็นต้น 

 

 

 

 

 

 

     หากจะกล่าวโดยกว้าง ๆ แล้ว สุนัขเพศเมียจะมีความสงบเสงี่ยมและเรียบร้อยกว่าสุนัขเพศผู้  ซึ่งโดยธรรมชาตินั้น สุนัขเพศผู้ก็จะค่อนข้างห้าวกว่า มีความชอบในการแข่งขันสูงกว่า เนื่องจากสุนัขเป็นสัตว์สังคม ก็จำเป็นจะเป็นต้องมีจ่าฝูง และใครที่แข็งเกร็งสุดก็จะได้อยู่ในตำแหน่งนั้น ซึงส่วนมากก็มักเป็นสุนัขเพศผู้ แต่ก็ไม่เสมอไปหรอกนะครับ เพราะบางครั้งสุนัขเพศเมียก็สามารถเป็นจ่าฝูงได้ บางคนอาจจะเคยเห็นสุนัขเพศเมียขึ้นคร่อมตัวสุนัขเพศผู้ นั้นเป็นการแสดงพฤติกรรมข่มสมาชิกในฝูงนั้นเอง และลำดับของจ่าฝูงนั้นก็จะมีการแย่งชิงอยู่สม่ำเสมอ ไม่ว่ามนุษย์จะรู้ตัวหรือไม่ก็ตาม แต่สุนัขก็จัดเราเป็นหนึ่งของสมาชิกในฝูงเช่นกัน 

 

 

 

     หากพูดถึงพฤติกรรมที่แย่ ๆ (ในความคิดของคนเรา) ของสุนัขเพศผู้แล้ว ก็มีอยู่หลายเรื่องเลยนะครับ เราอาจจะเห็นสุนัขเพศผู้ชอบยกขาฉี่ตามที่ต่าง ๆ นั้นเป็นการแสดงอาณาเขตในแบบของสุนัข รวมถึงเป็นวิธีการฝากข้อความไว้สื่อสารกันและกันอย่างหนึ่ง เผื่อว่ามีสุนัขตัวอื่น ๆ ผ่านมา คล้ายกับที่คนเราเขียนข้อความทิ้งไว้ตรงนั้น โดยข้อความนี้อาจไม่ถาวรนัก อาจจะหายไปตามการเวลาหรือว่าเมื่อมีสุนัขตัวอื่นผ่านมาแล้วฉี่ทับลงไป ทำให้เรามักจะเห็นน้องหมาไหฉี่ตามที่ต่าง ๆ บางครั้งก็ฉี่ในที่เดิม ๆ ซึ่งเจ้าของบางคนก็อาจจะไม่ชอบที่สุนัขเพศผู้มักจะทำพฤติกรรมเช่นนี้บ่อย ๆ 

 

     นอกจากเรื่องยกขาฉี่แล้ว พฤติกรรมที่เป็นปัญหาในสุนัขเพศผู้ที่หลายคนอาจไม่ชอบอีก ก็อย่างเช่น การหนีเที่ยว ชอบปากเปรอะเห่าเสียงดัง ชอบขึ้นคร่อม หรือมักมีความก้าวร้าว ต้องมีการต่อสู้กันอยู่เสมอ โดยเฉพาะกับหมาข้างบ้าน แต่หากเป็นสุนัขที่โตมาด้วยกัน จะเรียนรู้ที่จะอยู่ร่วมกันได้ดีกว่า  เพราะสุนัขจะรู้สึกว่า หากมีสมาชิกใหม่เข้ามาแล้ว ทำให้ต้องมีการแย่งชิงทรัพยากรในบ้านที่มีอยู่อย่างจำกัด ซึ่งอาจลงเอยด้วยการต่อสู้หัวร้างข้างแตกกันเลยทีเดียว ยิ่งเป็นสุนัขเพศเดียวกันยิ่งไม่ค่อยยอมกัน แม้จะเป็นพ่อ-ลูกหรือแม่-ลูกกันก็ตาม หากใครมีสุนัขเพศใดเพศหนึ่งอยู่ก่อนแล้ว แนะให้ให้รับสุนัขเพศตรงข้ามมาอยู่ด้วยจะดีกว่า อย่างไรก็ดีสุนัขทุกตัวมีโอกาสจะแสดงพฤติกรรมก้าวร้าวได้ทั้งนั้น ถ้ามันถูกคุกคามจนทนไม่ไหว ซึ่งสุนัขเพศเมียอาจจะก้าวร้าวได้เช่นกัน หากเป็นในช่วงที่มันกำลังเลี้ยงลูกอ่อนอยู่

 

 

 

     สุนัขเพศเมียมักฝึกง่ายกว่าสุนัขเพศผู้ ตรงนี้อาจจะจริงบางส่วน สุนัขแต่ละตัวมีความสามารถในการเรียนรู้ไม่เหมือนกัน สุนัขมีช่วงวัยเข้าสังคมซึ่งเป็นช่วงที่เปราะบางมาก ถ้าจำในเรื่องที่ดีก็จะจำไปตลอดทั้งชีวิต แต่ถ้าเป็นเรื่องที่ไม่ดีก็จะจำไปตลอดทั้งชีวิตเช่นกัน ช่วงวัยนี้คือ อายุ  3-12  สัปดาห์ ถ้าเราให้ความสำคัญในช่วงนี้ดี ก็จะเป็นพื้นฐานที่ดีต่อไปตลอดทั้งชีวิตสุนัขเลยครับ



     ดังนั้นสุนัขเพศไหน ๆ ก็ฝึกได้ ถ้าเราเข้าใจธรรมชาติของสุนัข สุนัขจะเชื่อฟังคำสั่งของจ่าฝูง ต้องเข้าไปอยู่ในใจของสุนัขให้ได้ ผู้ฝึกจะต้องมีความอดทนสูง เน้นทำอย่างสม่ำเสมอ ให้ใช้เวลาฝึกในแต่ละครั้งสั้น ๆ ไม่ต้องนาน  โดยฝึกจากง่ายไปยาก และให้สุนัขรู้สึกสนุกสนาน การถูกกดดันให้เรียนรู้ไม่ใช่สิ่งที่ดีนัก เหมือนคนเรา ถ้าครูถือไม้เรียวแล้วบอกให้เราท่องตำราให้ได้เดี๋ยวนี้ ถ้าท่องไม่ได้จะตีให้ตัวเขียวเลย แบบนี้เราก็คงไม่ชอบไหมครับ สุนัขก็เช่นกัน เราต้องทำให้สุนัขรู้สึกว่า เขาสนุกที่ได้ฝึกทำ ซึ่งสุนัขจะเรียนรู้เร็วขึ้นถ้ามีรางวัลให้ แต่ต้องเป็นรางวัลที่สุนัขต้องการด้วยนะครับ 

 

 

 

 

 

 

 

     ปัญหาสุขภาพในสุนัขเพศผู้และเพศเมียนั้น โดยภาพร่วมแล้วไม่ต่างกันมากนั้น แต่หากดูแยกในแต่ละโรคแล้ว อาจพบความเสี่ยงของการเกิดโรคนั้น ๆ ในสุนัขบางเพศมากกว่าอีกเพศหนึ่งได้ เช่น โรคอ้วน มักพบในสุนัขเพศเมียมากกว่า โดยสุนัขเพศเมียมีแนวโน้มเสี่ยงที่จะเป็นโรคอ้วนได้ง่ายกว่าเพศผู้ ในอัตราส่วนเพศผู้ต่อเพศเมียที่เป็นโรคอ้วน คือ 40:60 ทั้งนี้อาจเป็นเพราะรูปแบบการใช้ชีวิตและกิจกรรมที่ต่างกันในแต่ละเพศ หรือโรคนิ่วในทางเดินปัสสาวะ มักพบในสุนัขเพศผู้มากกว่าเพศเมีย เนื่องจากสุนัขเพศเมียจะมีท่อปัสสาวะที่สั้นและกว้างกว่าสุนัขเพศผู้ หากสุนัขเพศเมียเกิดก้อนนิ่วขึ้น ในช่วงแรก ๆ ก้อนนิ่วที่ยังมีขนาดเล็กอยู่ อาจออกมากับปัสสาวะได้ง่าย แต่อย่างไรก็ดีนิ่วบางชนิด อย่างเช่น นิ่วชนิดสตรูไวท์ (struvite) มักพบในสุนัขเพศเมียมากกว่า เนื่องจากมีการติดเชื้อในทางเดินปัสสาวะได้ง่ายกว่าสุนัขเพศผู้ครับ

 

 

 

     ส่วนโรคที่พบต่างกันไปในแต่ละเพศตามระบบสืบพันธุ์นั้น ถ้าเป็นในสุนัขเพศผู้ ก็ได้แก่ อัณฑะทองแดง โรคเกี่ยวข้องกับต่อมลูกหมาก มะเร็งที่อัณฑะ  ฯลฯ ส่วนในสุนัขเพศเมีย ก็ได้แก่ ภาวะท้องเทียม โรคมดลูกอักเสบเป็นหนอง โรคมะเร็งเต้านม (สุนัขเพศผู้ก็พบได้แต่ไม่ถึง  1 % เท่านั้น) ฯลฯ โดยสุนัขเพศเมียที่ไม่ได้ทำหมัน จะมีความเสี่ยงในการเกิดโรคเหล่านี้มากกว่า

 

 

     ดังนั้นการพาสุนัขไปทำหมันจึงเป็นเรื่องที่สำคัญ แต่ส่วนมากก็มักจะละเลยไป บางคนยังมีความคิดผิด ๆ ที่ว่า การทำหมันให้สุนัขเป็นการทำบาปอยู่ก็มี  ทำให้บางคนเลือกเลี้ยงสุนัขเพศผู้ เพราะว่าไม่ตั้งท้อง เลยไม่ต้องพาไปทำหมันก็ได้ แต่ลืมคิดไปว่า สุนัขเพศผู้ตัวเดียวก็ทำให้สุนัขเพศเมียตั้งท้องได้หลายตัวเช่นกัน  

 

 

     การทำหมันในสุนัขนั้น ปัจจุบันการผ่าตัดยังเป็นวิธีที่ดีที่สุดครับ โดยจุดประสงค์หลัก คือ การควบคุมจำนวนประชากรในสุนัข แต่ประโยชน์ที่ตามมาก็คือ ในเรื่องของสุขภาพและช่วยลดพฤติกรรมไม่พึงประสงค์บางอย่างได้ โดยในสุนัขเพศผู้คุณหมอจะทำการตัดเอาอัณฑะออกทั้งสองข้าง ซึ่งช่วยลดพฤติกรรมไม่พึงประสงค์บางอย่าง เช่น ช่วยลดการหนีเที่ยวนอกบ้านและลดการไปหาน้องหมาตัวเมียได้ถึง 90% ช่วยลดอาการดุร้ายและก้าวร้าวลง และอาจช่วยลดพฤติกรรมการปัสสาวะเรี่ยราดเพื่อทำเครื่องหมายได้ 

 

 

     ส่วนในน้องหมาเพศเมียนั้น คุณหมอก็จะตัดเอามดลูกและรังไข่ออก ขั้นตอนจะซับซ้อนกว่าการทำหมันในสุนัขเพศผู้เล็กน้อย เพราะต้องทำการเปิดผ่าบริเวณช่องท้อง เพื่อเข้าไปหารังไข่และมดลูกทีละข้าง แล้วจึงตัดออก จากนั้นจึงเย็บปิดแผล ทำให้ค่าใช้จ่ายในการผ่าตัดทำหมันเพศเมียนั้นมีค่าใช้จ่ายสูงกว่าสุนัขเพศผู้ (สามารถศึกษาเพิ่มเติมได้ในบทความ  การทำหมันในสุนัข...สำคัญไฉน)

 

 

 

     โดยเฉลี่ยแล้วค่าผ่าตัดทำหมันนั้นขึ้นกับน้ำหนักตัวของสุนัข เนื่องจากสุนัขที่มีตัวใหญ่กว่าจำเป็นต้องใช้ยาและอุปกรณ์สิ้นเปลืองทางการผ่าตัดมากกว่า แต่ทั้งนี้ก็อยากให้คิดกันนะครับว่า ในหนึ่งชีวิตของสุนัขนั้น จะทำหมันแค่เพียงครั้งเดียวเท่านั้นเอง หากเทียบกับค่าใช้จ่ายอื่น ๆ แล้วก็นับว่าน้อยมาก ที่สำคัญการทำหมันยังด้วยป้องกันโรคบางอย่างในสุนัขเพศเมียได้ด้วย เช่น โรคมดลูกอักเสบเป็นหนอง (pyometra) โรคที่เกี่ยวกับมดลูกต่าง ๆ โรคถุงน้ำที่รังไข่ หรือโรคเนื้องอกที่รังไข่หรือมดลูก โรคเนื้องอกหรือมะเร็งที่เต้านม เป็นต้น ตามที่ได้กล่าวไปแล้วครับ

 

 

 

     กล่าวโดยสรุปได้ว่า การเลือกเลี้ยงสุนัขเพศผู้หรือเพศเมียนั้น ขึ้นกับวัตถุประสงค์ของผู้เลี้ยงเป็นหลักครับ ถ้าเราอยากได้ลูกสุนัขต่อไปอีก ก็เลี้ยงสุนัขเพศเมีย หรือถ้าเราอยากได้สุนัขห้าว ๆ หน่อยไว้เฝ้าบ้าน ก็เลือกเลี้ยงสุนัขเพศผู้  แต่ตรงนี้ก็ต้องดูพันธุ์สุนัขด้วยนะครับ ถ้าไปเอาโกลเด้น รีทรีฟเวอร์เพศผู้มาเฝ้าบ้าน อย่างนี้ก็คงได้พาโจรทัวร์รอบบ้านแน่ ๆ ... ก็หวังว่าบทความนี้คงจะเป็นประโยชน์กับเพื่อน ๆ ที่กำลังตัดสินใจเลือกเลี้ยงสุนัขนะครับ

 

 

 

 

 

บทความโดย : Dogilike.com

www.dogilike.com

 

ภาพประกอบ :