โดย: Tonvet

สุนัขดุแค่ไหน? ต้องพาไปบำบัดรักษา

มาดูข้อพิจารณาสำหรับการพาสุนัขดุไปบำบัดรักษากัน

26 กันยายน 2555 · · อ่าน (15,857)

ผมเชื่อว่าสุนัขทุกตัวมีความดุอยู่แล้วในตัว เพราะสุนัขมีสายเลือดของการเป็นสัตว์นักล่ามาแต่ในอดีต แต่ขึ้นอยู่กับว่าสุนัขนั้นจะแสดงความดุออกมาเมื่อไหร่ ที่ไหน อย่างไรและกับใคร ความดุหรือความก้าวร้าวของสุนัขนั้น เกิดจาก 2 เหตุผลหลัก คือ เพื่อต้องการแข่งขันแย่งชิงทรัพยากรบางอย่างมาเป็นของตน หรือเพื่อต้องการปกป้องตนเองหรือปกป้องทรัพยากรบางอย่าง

คนทั่วไปมักจะตัดสินระดับความดุหรือความก้าวร้าวของสุนัขจากผลที่สุนัขกระทำ เช่น ความฉกรรจ์ของบาดแผลของผู้ที่ถูกสุนัขกัด ซึ่งนั่นก็อาจจะไม่ถูกต้องไปซะทีเดียว แบบนี้สุนัขตัวใหญ่ ปากใหญ่ กรามใหญ่ทุกตัวก็คงจะถูกจัดเป็นสุนัขที่ดุมากไปเสียทั้งหมด การตัดสินว่าสุนัขตัวใดมีความก้าวร้าวหรือมีระดับความก้าวร้าวมากหรือน้อยนั้น ควรพิจารณาจากระดับการถูกกระตุ้น (threshold) และการควบคุมอารมณ์หรือทิศทาง (direction) ของความก้าวร้าวของสุนัข

โดยสุนัขที่ก้าวร้าวมากกว่าจะมีระดับการถูกกระตุ้นที่ต่ำกว่า จึงสามารถถูกกระตุ้นให้แสดงพฤติกรรมก้าวร้าวออกมาได้ง่ายกว่า และในทางเดียวกันสุนัขที่ก้าวร้าวมากกว่า การควบคุมอารมณ์หรือทิศทางการแสดงออกของพฤติกรรมก็จะยากกว่า จึงแสดงพฤติกรรมก้าวร้าวที่รุนแรงกว่า แต่ทั้งนี้ก็ขึ้นอยู่กับปัจจัยที่มากระตุ้น สิ่งแวดล้อม ประสบการณ์ และการเรียนรู้ของสุนัขแต่ละตัวด้วย

ระดับความรุนแรงของความก้าวร้าวในสุนัข

แม้เราจะไม่สามารถวัดระดับความก้าวร้าวออกมาเป็นตัวเลขที่แน่นอนได้ แต่เราสามารถสังเกตระดับความก้าวร้าวได้จากอากัปกิริยาที่สุนัขแสดงออกมาได้ ระดับของความก้าวร้าวมีหลายระดับเริ่มตั้งแต่ ขู่ในลำคอ แยกเขี้ยวขู่ เห่าแบบธรรมดา เห่าแบบกรรโชก การกัดเตือน การจู่โจมกระโจนเข้าใส่ หรือกัดทำร้ายถึงขึ้นได้รับบาดเจ็บหรือเสียชีวิต

อย่างที่กล่าวไปข้างต้น ว่าผลจากการกระทำอาจไม่ใช่ตัวตัดสินถึงระดับของความก้าวร้าวของสุนัขเสมอไป สุนัขชิสุห์ตัวน้อยที่มีพฤติกรรมก้าวร้าว แม้ไม่ได้ทำร้ายใครให้เลือดตกยางออก อาจเพียงแค่ขู่ก็ถือว่าก้าวร้าวแล้ว เพื่อนๆ คงสงสัยแล้วสินะครับว่า แล้วสุนัขจะต้องดุแค่ไหน? ถึงจะพาไปบำบัดรักษา มุมหมอหมา มีข้อพิจารณา ดังนี้ครับ

1. เป็นสุนัขที่แสดงพฤติกรรมก้าวร้าวมากเกินไป ไม่เป็นที่ต้องการของเจ้าของ

ความก้าวร้าวบางอย่างพอจะมีประโยชน์อยู่บ้างครับ เช่น ความก้าวร้าวจากการหวงอาณาเขต เราสามารถใช้พฤติกรรมแบบนี้มาเป็นประโยชน์สำหรับการเฝ้าบ้าน ปกป้องอาณาเขตของเราได้ แต่หากความก้าวร้าวนี้ไปกระทำต่อแขกที่มาเยือนหรือสัตว์ของเพื่อนที่พามา แบบนี้ย่อมไม่เป็นที่ต้องการของเจ้าของ ก็จำเป็นอย่างยิ่งที่ต้องได้รับการรักษาครับ

2. เป็นสุนัขที่แสดงพฤติกรรมก้าวร้าวบ่อยครั้งมากขึ้น

ความถี่ของการแสดงพฤติกรรมก้าวร้าว มีความสำคัญอย่างยิ่งต่อการตัดสินใจในการรักษาปัญหาพฤติกรรม หากสุนัขตัวไหนหงุดหงิดง่าย โมโหง่าย แสดงพฤติกรรมก้าวร้าวบ่อยครั้งมากขึ้น ย่อมไม่เป็นผลดีกับตัวของสุนัขเอง หากเราปล่อยปัญหาทิ้งไว้ ก็อาจจะทำให้ปัญหาลุกลามบานปลายยากต่อการควบคุมได้

3. เป็นสุนัขที่แสดงพฤติกรรมก้าวร้าวรุนแรงจนไม่สามารถควบคุมได้

ความก้าวร้าวในสภาวะปกติจัดเป็นการสื่อสารของสุนัขอย่างหนึ่ง ระดับของความก้าวร้าวมีหลายระดับ เริ่มตั้งแต่ขู่แยกเขี้ยวไปจนถึงขั้นจู่โจมกระโจนเข้าใส่ แต่หากเราไม่สามารถควบคุมการแสดงออกดังกล่าวได้แล้ว ย่อมไม่เป็นการดีแน่ เพราะอาจทำให้เกิดอันตรายต่อผู้คนและสัตว์อื่นได้ สุนัขที่ก้าวร้าวมากจนไม่สามารถควบคุมได้ จำเป็นอย่างยิ่งที่ต้องได้รับการรักษาโดยเร่งด่วน

4. ความก้าวร้าวที่สุนัขแสดงออกนั้นอาจเป็นอันตรายต่อคนและสัตว์อื่นได้

ความก้าวร้าวที่มากเกินไป นอกจากจะไม่เป็นที่ต้องการแล้ว ยังสามารถก่อให้เกิดอันตรายทั้งต่อคนและสัตว์อื่นๆ ได้ จำเป็นต้องได้รับการรักษา เพื่อป้องกันเหตุร้ายที่อาจเกิดขึ้นได้ในอนาคต

การรักษาปัญหาความก้าวร้าวในสุนัข

ในการรักษาปัญหาพฤติกรรมที่ก้าวร้าวนั้นจะประกอบไปด้วย 3 วิธีการร่วมกัน คือ การปรับพฤติกรรมหรือพฤติกรรมบำบัด (Behavior modification) การปรับสภาพแวดล้อมเพื่อลดสิ่งเร้า และการรักษาทางยาหรือผ่าตัด ทั้งสามวิธีต้องทำร่วมกันไปพร้อมๆ กัน ไม่สามารถใช้การรักษาแค่เพียงวิธีใดวิธีหนึ่งได้ เจ้าของที่ตัดสินใจที่จะรักษาจำเป็นต้องเข้าใจ ให้ความร่วมมือ และใช้ความอดทนเป็นอย่างมาก เนื่องการรักษาส่วนใหญ่จะใช้การปรับพฤติกรรมเป็นหลัก ซึ่งต้องใช้เวลานาน และเจ้าของต้องเป็นผู้ร่วมลงมือทำด้วย

สำหรับการปรับพฤติกรรมนั้นมีอยู่หลายวิธี ได้แก่ การฝึกให้เชื่อฟังคำสั่งจากเจ้าของ การสร้างความคุ้นชินเพื่อลดพฤติกรรมบางอย่าง การสอนทางเลือกใหม่ให้สุนัขแสดงพฤติกรรมที่เราต้องการ การเพิ่มการตอบสนองที่เราต้องการโดยการให้รางวัลเมื่อทำถูกต้องและลงโทษเพื่อลดพฤติกรรมที่เราไม่ต้องการ โดยการจะเลือกใช้การปรับพฤติกรรมวิธีใดนั้น ขึ้นอยู่กับชนิดของความก้าวร้าวด้วย

การใช้ยาส่วนใหญ่จะเป็นยาที่มีฤทธิ์ต่อจิตประสาท คุณหมอจะเลือกใช้ในการรักษากับความก้าวร้าวบางประเภท หรือใช้ในรายที่มีปัญหาก้าวร้าวรุนแรง เป็นปัญหาที่เรื้อรังมายาวนาน ที่สำคัญคุณหมอต้องแน่ใจด้วยว่า เจ้าของจะให้ความร่วมมือในการรักษา พร้อมที่จะป้อนยาเป็นอย่างดี ไม่เช่นนั้นการรักษาทางยาก็จะไม่ได้ผล ส่วนการผ่าตัดจะใช้ในการรักษากับความก้าวร้าวบางประเภท เช่น การผ่าตัดทำหมันช่วยลดความก้าวร้าวระหว่างสุนัขเพศผู้ได้ เป็นต้น

ปัญหาพฤติกรรมในสุนัขแต่ละตัวนั้นมีสาเหตุแตกต่างกันไป บางรายเกิดจากสาเหตุความผิดปกติของร่างกาย (คลิกอ่าน) บางรายเกิดจากการแสดงพฤติกรรมที่ผิดไปไม่เหมาะสม ความก้าวร้าวก็มีหลายประเภทเช่นกัน ต่างก็มีสาเหตุแตกต่างกันไป ทำให้การรักษาต่างกันไปด้วย อีกทั้งสุนัขตัวหนึ่งก็อาจแสดงความก้าวร้าวออกมาได้มากกว่า 1 ประเภทร่วมได้ ทำให้การรักษาเพิ่มความยุ่งยากซับซ้อนเข้าไปอีก

เพื่อนๆ ที่ประสบปัญหา ที่บ้านมีน้องหมาดุ ก็ลองนำข้อพิจารณาที่ มุมหมอหมา แนะนำในวันนี้ไปลองใช้ดูนะครับ แม้การรักษาจะยุ่งยาก ต้องใช้เวลานาน และใช้ความอดทนมากแค่ไหน แต่ผมก็เชื่อว่า ชาว Dogilike ผู้มีใจรักน้องหมาทุกคน จะต้องช่วยน้องหมาให้กลับมาเป็นสุนัขที่มีนิสัยดีได้อย่างแน่นอน

บทความโดย: หมอต้น Dogilike.com

น.สพ.ธีรภาพ มุสิกานนท์

http://family.dogilike.com/tonvet/

ขอขอบคุณข้อมูลจาก:

สฤณี กลันทกานนท์ ทองทรง. Diagnostic and treatment of Canine Aggressive. ประมวลเรื่องการประชุมวิชาการบำบัดโรคสัตว์เลี้ยง ครั้งที่ 14 : พ.ศ. 2551

รูปภาพประกอบ:

www.bruiserbulldogs.com

www.pets.webmd.com

www.champbulldogs.com

www.thespec.com

www.dogbreedportal.blogspot.com