โดย: Tonvet

ภาวะขาดน้ำในสุนัข กับโรคสำคัญที่ต้องเฝ้าระวังเป็นพิเศษ

หน้าร้อนนี้...มาเตรียมรับมือและป้องกันภาวะขาดน้ำในสุนัขกัน

17 เมษายน 2556 · · อ่าน (47,909)

“น้ำ” ถือเป็นองค์ประกอบที่สำคัญในร่างกายของสิ่งมีชีวิตทุกชนิด ร่างกายของน้องหมาก็เช่นกัน โดยปกติแล้วจะมีน้ำเป็นส่วนประกอบอยู่ประมาณ 60-80% ของน้ำหนักตัว แต่ในน้องหมาแก่อาจมีปริมาณน้ำในร่างกายน้อยกว่าเล็กน้อย น้ำสามารถแพร่ไปได้เกือบทุกส่วนของร่างกาย โดยน้ำจะกระจายแยกอยู่ภายในเซลล์ประมาณ 67 % และอีก 33 % จะอยู่ภายนอกเซลล์

ปกติน้องหมาจะมีการสูญเสียน้ำออกจากร่างกายอยู่แล้ว ผ่านทางระบบต่าง ๆ แยกออกเป็น 2 ลักษณะ คือ การเสียน้ำในแบบที่วัดปริมาณได้ (Sensible loss) เช่น ทางปัสสาวะและอุจจาระ การเสียน้ำในส่วนนี้คิดเป็น 2/3 ของปริมาณน้ำที่เสียต่อวัน กับการเสียน้ำในแบบที่ไม่สามารถวัดปริมาณได้ (Insensible loss) เช่น การหอบ การหายใจ ฯลฯ ซึ่งคิดเป็น 1/3 ของปริมาณน้ำที่เสียต่อวันโดยประมาณ

ในหน้าร้อนอย่างนี้ อุณหภูมิในร่างกายของน้องหมาอาจสูงกว่าปกติ น้องหมาอาจจะมีการระบายความร้อนในร่างกายออกมา ผ่านทางการหอบและหายใจมากขึ้น ประกอบกับบางตัวอาจกินน้ำน้อยลง อาจทำให้เกิดภาวะขาดน้ำตามมาได้ครับ

การประเมินภาวะขาดน้ำของน้องหมาด้วยตัวเอง

ภาวะขาดน้ำ (Dehydration) เกิดจากการที่ร่างกายสูญเสียน้ำและอิเล็กโตรไลค์ออกไปมากกว่าการรับเข้ามา เป็นผลทำให้น้องหมาแสดงอาการต่าง ๆ ได้แก่ จมูกแห้ง เยื่อเมือกแห้ง เหงือกแห้ง ผิวหนังขาดความยืดหยุ่น เบ้าตาจมลึก กล้ามเนื้ออ่อนแรง และอาจพบอาการทางระบบประสาท รวมถึงเสียชีวิตได้จากการช็อก ทั้งนี้ก็ขึ้นกับระดับความรุนแรงของการขาดน้ำ ซึ่งสามารถประเมินความรุนแรงออกมาเป็นเปอร์เซนต์ของการขาดน้ำคร่าว ๆ ได้ดังนี้ครับ

ขาดน้ำ <5 เปอร์เซนต์ มีประวัติการสูญเสียน้ำ เช่น หอบ อาเจียน ท้องเสีย ฯลฯ แต่ยังไม่แสดงอาการใด ๆ

ขาดน้ำ 5 เปอร์เซนต์ ผิวหนังขาดความยืดหยุ่น เริ่มพบว่ามีเหงือกหรือเยื่อเมือกแห้งลง

ขาดน้ำ 7 เปอร์เซนต์ ผิวหนังขาดความยืดหยุ่นมากขึ้น มีเหงือกหรือเยื่อเมือกแห้ง หัวใจเต้นเร็วขึ้น ความแรงของชีพจรยังปกติ

ขาดน้ำ 10 เปอร์เซนต์ ผิวหนังขาดความยืดหยุ่นอย่างมาก มีเหงือกหรือเยื่อเมือกแห้ง หัวใจเต้นเร็วขึ้น ชีพจรเบากว่าปกติ มีเบ้าตาจมลึก เส้นเลือดฝอยคืนตัว (ค่า CRT) ช้าลง เริ่มอ่อนแรง

ขาดน้ำ 12 เปอร์เซนต์ อ่อนแรงอย่างมาก มีอาการทางระบบประสาท อาจช็อกและเสียชีวิตได้หากไม่ได้รับการรักษา

เพื่อน ๆ สามารถประเมินระดับการขาดน้ำของน้องหมาได้ด้วยตนเอง โดยการดูความยืดหยุ่นของผิวหนัง ซึ่งน้องหมาปกติหากเราดึงผิวหนังขึ้น ก็จะพบว่าผิวหนังสามารถเด้งกลับเข้าที่เดิมได้อย่างรวดเร็ว (ภายใน 1-2 วินาที) แต่หากมีการคืนตัวกลับช้าลง ก็แสดงว่าน้องหมาอาจมีภาวะขาดน้ำได้ครับ

ทั้งนี้ความยืดหยุ่นของผิวหนังแต่ละส่วนของร่างกายอาจไม่เท่ากัน อีกทั้งสภาพน้องหมาแต่ละตัวก็อาจให้ผลได้ไม่เหมือนกันด้วย เช่น น้องหมาแก่หรือผอมผิวหนังจะขาดความยืดหยุ่นอยู่แล้ว ในขณะที่น้องหมาอ้วนมากผิวหนังจะตึง ทำให้เมื่อเราดึงผิวหนัง ก็จะเด้งกลับเข้าที่ได้อย่างรวดเร็ว ดังนั้นในการประเมินภาวะขาดน้ำ เราควรดูจากประวัติและอาการอื่น ๆ ตามที่กล่าวประกอบไปด้วยครับ

การแก้ไขภาวะขาดน้ำของน้องหมา

การแก้ไขภาวะขาดน้ำก็คือ การเติมน้ำเข้าไปในร่างกายของน้องหมาให้เพียงพอนั่นเอง ซึ่งการเติมอาจจะเป็นในรูปแบบการกินน้ำ หรือให้น้ำเกลือเข้าทางใต้ผิวหนัง หรือให้เข้าทางเส้นเลือดก็ได้ ตรงนี้ก็ขึ้นอยู่กับระดับความรุนแรงด้วยครับ ถ้าหากเป็นการขาดน้ำระดับไม่เกิน 7 เปอร์เซนต์ เจ้าของอาจใช้วิธีการป้อนน้ำหรือน้ำเกลือแร่ให้น้องหมากินก็ได้ ในการป้อนนั้น ควรให้น้องหมาได้รับน้ำปริมาณมากกว่า 70 มิลลิลิตร/กิโลกรัม/วัน โดยแบ่งให้ครั้งละน้อย ๆ แต่ให้บ่อยครั้ง

การให้ในรูปแบบดังกล่าว จำเป็นต้องประเมินด้วยว่าการทำงานของลำไส้น้องหมายังดีอยู่หรือไม่ เพราะหากร่างกายไม่รับ เราให้น้ำไปเท่าไหร่ก็ท้องเสียออกมาหมดแบบนี้ ก็ควรเปลี่ยนไปให้วิธีอื่นแทนจะดีกว่า แต่ถ้าหากน้องหมามีเปอร์เซนต์ขาดน้ำตั้งแต่ 7 เปอร์เซนต์ขึ้นไป เราก็ควรพาไปหาคุณหมอนะครับ

โรคสำคัญที่ต้องเฝ้าระวังเป็นพิเศษ

สำหรับน้องหมาบางตัวที่ป่วยด้วยโรคบางอย่าง ซึ่งมีอาจมีความเสี่ยงในการขาดน้ำได้ง่าย เราควรต้องเฝ้าระมัดระวังเป็นพิเศษ ได้แก่

โรคหัวใจวาย

น้องหมาที่ป่วยด้วยโรคหัวใจวายต้องได้รับการดูแลอย่างเป็นพิเศษ และควรได้รับน้ำอย่างเพียงต่อความต้องการของร่างกาย เนื่องจากน้องหมาที่ได้รับยาขับน้ำ (ขับปัสสาวะ) อยู่ อาจเสี่ยงเกิดภาวะขาดน้ำได้ง่าย ดังนั้นห้ามจำกัดน้ำที่ให้น้องหมากินโดยเด็ดขาด ควรตั้งน้ำสะอาดให้กินอย่างเพียงพอตลอดเวลา และหมั่นสังเกตด้วยว่า น้องหมามีภาวะการขาดน้ำหรือไม่

โรคไตวาย

น้องหมาที่ป่วยด้วยโรคไตวายก็เช่นกัน ผลจากการที่ไตเสื่อมสภาพ ทำให้น้องหมาปัสสาวะออกมามากกว่าปกติ อาจเสี่ยงเกิดภาวะขาดน้ำได้ง่าย เจ้าของต้องตรวจสอบด้วยว่าน้องหมามีภาวะขาดน้ำหรือไม่ และควรตั้งน้ำสะอาดให้กินอย่างเพียงพอตลอดเวลาด้วยครับ

การป้องกันไว้ก่อนย่อมเป็นเรื่องดีครับ เพื่อหลีกเลี่ยงภาวะขาดน้ำ น้องหมาควรได้รับน้ำอย่างน้อยวันละ 50-70 มิลลิลิตร/กิโลกรัม/วัน สำหรับน้องหมาที่กินน้ำน้อยเป็นนิสัย เจ้าอาจให้น้องหมากินอาหารสุนัขแบบเปียก ก็จะช่วยให้น้องหมาได้รับน้ำมากกว่ากินอาหารสุนัขแบบเม็ดครับ

บทความโดย: หมอต้น ด็อกไอไลค์

น.สพ.ธีรภาพ มุสิกานนท์

www.dogilike.com

http://family.dogilike.com/tonvet/

รูปภาพประกอบ:

www.wallpaperscraft.com

www.petside.com

www.yourownvet.com

www.houstonpettalk.com

www.mbfdogsupplie.com