ปัจจุบันการเดินทางไปต่างประเทศสะดวกสบายมากขึ้น จึงไม่แปลกหากจะมีใครนำน้องหมา สัตว์เลี้ยงแสนรักติดสอยห้อยตามไปอยู่ด้วย แต่สิ่งหนึ่งที่ผู้เลี้ยงสุนัขอาจเป็นกังวล คงหนีไม่พ้นโรคภัยไข้เจ็บต่าง ๆ โรคบางโรคอาจไม่ค่อยพบในเมืองไทยสักเท่าไหร่ แต่พบได้ในต่างประเทศ วันนี้ มุมหมอหมา รวบรวมสาเหตุของไข้ (fever) จากโรคต่าง ๆ ที่สามารถพบเจอได้ในต่างประเทศ จะมีโรคอะไรบ้างนั้น มาดูกันครับ 

 

 

     โรคที่ตั้งตามชื่อสถานทีโรคนี้ เป็นโรคที่ระบาดในแถบเทือกเขาร็อกกี้ มีสาเหตุมาจากการติดเชื้อแบคทีเรียที่ชื่อ Rickettsia rickettsia  ติดมาสู่น้องหมาผ่านเห็บเปลือกแข็งชนิดต่าง ๆ ได้แก่ American dog tick (Dermacentor variabilis), Rocky Mountain wood tick (Dermacentor andersoni) และ The brown dog tick (Rhipicephalus sanguineus) จัดเป็นอีกหนึ่งโรคติดเชื้อที่ติดต่อมาสู่คนได้ผ่านเห็บที่มากัด แต่ยังไม่พบรายงานการติดต่อจากสุนัขสู่มนุษย์โดยตรง 

    
     พบระบาดในประเทศแถบทวีปอเมริกา เช่น สหรัฐอเมริกา (ยกเว้นรัฐเวอร์มอนต์ และรัฐอะแลสกา) แคนาดา เม็กซิโก ฯลฯ ตลอดจนในบริเวณอเมริกากลางและอเมริกาใต้บางประเทศ เช่น โคลัมเบีย และบราซิลด้วย  

 

     น้องหมาที่ป่วยจะแสดงอาการ มีไข้ ซึม เบื่ออาหาร น้ำหนักตัวลดลง ต่อมน้ำเหลืองโต ตัวเชื้อเมื่อเข้าสู่ร่างกายแล้ว จะไปทำให้หลอดเลือดอักเสบ (vasculitis) จึงพบจุดเลือดออกที่ผิวหนัง เห็นเป็นจุดหรือผื่นสีแดงตามผิวหนัง บางรายอาจพบเส้นเลือดฝอยอุดตัน ทำให้เห็นเป็นสีม่วงคล้ำที่ผิวหนังได้ ซึ่งในคนที่ป่วยก็แสดงอาการนี้เช่นกัน ปัจจุบันยังไม่มีวัคซีนป้องกันโรคในสุนัข เพราะฉะนั้นการป้องกันที่ดีที่สุด คงหนีไม่พ้นการดูแลกำจัดเห็บเป็นประจำทั้งบนตัวสุนัขและในสิ่งแวดล้อมที่สุนัขอยู่ควบคู่กันไป รวมถึงไม่ปล่อยให้น้องหมาไปเดินเล่นในบริเวณที่มีหญ้ารกด้วยครับ

 

 

     โรคไข้วาลลเลย์ หรือ Valley fever เกิดจากการได้รับสปอร์ของเชื้อรา Coccidioides immitis  ที่แพร่ผ่านทางอากาศ ปนเปื้อนมากับฝุ่น ดิน สิ่งก่อสร้าง ฯลฯ เป็นคนละโรคกับไข้รีฟต์วาลเลย์ในคนที่ติดจากเชื้อไวรัส แต่ก็สามารถติดต่อสู่คนได้เช่นกัน มักพบในภูมิภาคที่มีสภาพภูมิอากาศแห้งแล้งหรือแบบทะเลทราย หรืออาจพบในช่วงรอยต่อระหว่างปลายฤดูร้อนต่อเนื่องกับฤดูใบไม้ร่วง มีชื่อเรียกหลายชื่อ เช่น Coccidiomycosis, California disease, Desert rheumatism และ San Joaquin Valley fever

    
     พบระบาดในประเทศต่าง ๆ แถบทวีปอเมริกา บริเวณรัฐอริโซนา รัฐแคลิฟอร์เนีย รัฐยูทาห์ รัฐเนวาดาห์ รัฐเท็กซัส และรัฐนิวเม็กซิโก ประเทศสหรัฐอเมริกา แถบภูมิภาคตะวันตกเฉียงเหนือของประเทศเม็กซิโก และบางภูมิภาคของอเมริกากลางและอเมริกาใต้  

 

     โรคไข้วาลเลย์เป็นโรคติดต่อทั้งในคนและสัตว์ชนิดต่าง ๆ เช่น สุนัข ลิง วัว แพะ ม้า กวาง หมี ลามา ฯลฯ ติดต่อเข้าสู่ร่างกายผ่านทางลมหายใจ จากการสูดดมเอาสปอร์ของเชื้อราเข้าไป น้องหมาเป็นสัตว์ที่ค่อนข้างเสี่ยงติดโรคนี้ เนื่องจากมีนิสัยชอบดมสำรวจตามพื้น ชอบขุดดิน ทำให้มีโอกาสรับเชื้อเข้าสู่ร่างกายได้ง่าย ซึ่งตัวเชื้อจะส่งผลต่อระบบทางเดินหายใจโดยตรง ทำให้สุนัขแสดงอาการหอบ เหนื่อยง่าย ไอ หายใจลำบาก มีไข้ ซึม เบื่ออาหาร ซึ่งลูกสุนัขหรือสุนัขที่มีภูมิคุ้มกันตกจะแสดงอาการรุนแรงมากกว่า นอกจากนี้ยังแพร่ไปยังส่วนอื่น ๆ ของร่างกายได้ด้วย เช่น กระดูก ข้อต่อ และสมอง

 

 

     การขยายตัวของเมืองลุกล้ำป่า ทำให้คนและสัตว์เลี้ยงมีโอกาสเสี่ยงได้รับเชื้อโรคมากขึ้น แม้โรคไข้หวัดคิว หรือ Q fever จะเป็นโรคระบาดสำคัญในสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมประเภทสัตว์เท้ากีบ เช่น วัว ควาย แพะ แกะ ฯลฯ แต่ก็มีโอกาสติดต่อได้ในสัตว์เลี้ยงใกล้ชิดมนุษย์อย่างสุนัขเช่นกัน โรคนี้เกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรีย Coxiella  burnetii  (สมัยก่อนจัดเป็นเชื้อริกเกตเซีย) คำว่า Q มาจากคำว่า Query หรือ Question ซึ่งแปลว่า คำถาม ข้อสงสัย ข้อข้องใจ เพราะเมื่อครั้งที่พบผู้ป่วยติดเชื้อครั้งแรกนั้น ยังไม่ทราบสาเหตุแน่ชัดว่าเกิดจากอะไร

     พบระบาดในประเทศต่าง ๆ ทั่วโลก เช่น ออสเตรเลีย สหราชอาณาจักร ฝรั่งเศส เยอรมัน โปแลนด์ รัสเซีย แคนาดา สหรัฐอเมริกา อาร์เจนตินา ชิลี ฯลฯ สำหรับในประเทศไทยพบผู้ป่วยโรคไข้คิวคนแรกในปี พ.ศ. 2509 จากจังหวัดสมุทรสาคร และมีความเป็นไปได้ว่า มีสุนัขเป็นสัตว์รังโรค ซึ่งจากการศึกษาความชุกของโรคนี้ในสัตว์เลี้ยงพบว่า สุนัขเป็นสัตว์เลี้ยงที่พบความชุกของการติดเชื้อสูงที่สุด อยู่ที่ร้อยละ 28.1 (ที่มา: รายงานข่าวกรอง เลขที่ รง. 1-11/2554 ศูนย์ข่าวกรอง สำนักโรคติดต่ออุบัติใหม่)

 

     ซึ่งสัตว์ป่วยที่ท้องจะเกิดการแท้งลูก มีไข้ ซึม เบื่ออาหาร หรือบางตัวอาจไม่แสดงอาการ แต่แพร่เชื้อและติดต่อกันได้จากการไปสัมผัสรก สารคัดหลั่งจากช่องคลอด ลูกที่แท้งออกมา ปัสสาวะ มูล น้ำนมเข้าสู่ร่างกาย หรือติดเชื้อผ่านเห็บที่มากัด

     การรักษาจะใช้แบบประคับประคองอาการ ร่วมกับการให้ยาฆ่าเชื้อ และเนื่องจากเป็นโรคที่ติดต่อสู่คนได้ ผู้เลี้ยงสุนัขจึงต้องให้ความระมัดระวังเป็นพิเศษ ไม่ควรปล่อยให้น้องหมาไปคลุกคลีกับปศุสัตว์ที่มีประวัติแท้งลูก ไม่ไปสัมผัสกับรก สารคัดหลั่งจากช่องคลอด หรือตัวลูกที่แท้งออกมา ตลอดจนดูแลป้องกันเห็บในสุนัขเป็นประจำด้วยครับ

 

     จะเห็นได้ว่าโรคภัยต่าง ๆ ที่ มุมหมอหมา ได้นำมาเสนอไปนี้ คนเราก็สามารถเจ็บป่วยได้เช่นกัน ดังนั้นการป้องกันโรคทั้งในคนและสุนัข เราจะต้องให้ความสำคัญควบคู่กันไป โรคภัยไข้เจ็บในสุนัขที่สามารถพบเจอได้ไนต่างประเทศยังมีอีกมาก สัปดาห์หน้าจะเป็นเรื่องอะไรนั้น อย่าลืมติดตามกันนะครับ