สวัสดีปีใหม่ พ.ศ. 2557 ครับ เพื่อน ๆ ชาวด็อกไอไลค์ทุกคน เริ่มต้นศักราชใหม่ปีนี้ ด้วยบทความดี ๆ จากคอลัมน์ มุมหมอหมา นะครับ...

     ปีใหม่นี้มีใครวางแผนจะเลี้ยงน้องหมาบ้างหรือเปล่า ? สำหรับผู้เลี้ยงมือใหม่ที่ยังไม่ค่อยมีประสบการณ์มากนัก หากคิดจะเลือกน้องหมาสักตัวมาเลี้ยง นับว่าเป็นเรื่องใหญ่พอสมควรเลยทีเดียว เชื่อว่าในหัวคงจะมีคำถามมากมาย เริ่มตั้งแต่จะเลี้ยงน้องหมาพันธุ์อะไรดี ควรไปเลือกหาน้องหมามาจากที่ไหน เลือกน้องหมาอย่างไรไม่ให้โดนหลอก ก็แหม...คิดจะเลี้ยงน้องหมาทั้งที ก็อยากจะได้น้องดี ๆ มีสุขภาพแข็งแรงใช่ไหมครับ

     แต่ด้วยความที่ไม่มีประสบการณ์ บางครั้งเราจึงไม่ทราบถึงความผิดปกติบางอย่างของน้องหมา ซึ่งดูเผิน ๆ จากภายนอกก็ไม่ได้แสดงอาการเจ็บป่วยอะไร น้องหมายังสดใส แข็งแรง และร่าเริงดี จึงทำให้เรามองข้ามความผิดปกติบางอย่างเหล่านี้ไป วันนี้ มุมหมอหมา จึงมีเรื่องราวเกี่ยวกับความผิดปกติของสุนัขที่พบได้บ่อย แต่ผู้เลี้ยงมือใหม่หลายคนมักมองข้ามไปมาฝาก อยากให้ลองศึกษาและนำไปใช้ประกอบข้อพิจารณาในการเลือกน้องหมามาเลี้ยง เพื่อป้องกันปัญหาต่าง ๆ ที่อาจจะตามมาในอนาคตครับ

 

 

 

     ภาวะอัณฑะทองแดง (cryptorchidism) คือ ภาวะที่ลูกอัณฑะค้างอยู่ในช่องท้องหรือบริเวณขาหนีบ ไม่ลงมาอยู่ในถุงหุ้มอัณฑะตามปกติ จัดเป็นความผิดปกติทางพันธุกรรมอย่างหนึ่ง หากเราสังเกตหรือคลำบริเวณถุงหุ้มอัณฑะของน้องหมา จะพบว่าลูกอัณฑะมีไม่ครบทั้งสองข้าง บางรายมีเพียงข้างเดียว หรือบางรายไม่มีเลยทั้งสองข้าง ซึ่งตามปกติแล้วลูกอัณฑะก็ควรจะลงมาครบทั้งสองข้าง บางรายอาจจะล่าช้าไปบ้าง แต่ไม่ควรจะเกินอายุ 4-6 เดือนครับ

     น้องหมาที่เป็นอัณฑะทองแดง เสี่ยงที่จะเป็นเนื้องอกในอัณฑะเมื่อมีตอนที่อายุมากขึ้น โดยเฉพาะกับข้างที่ค้างอยู่ในช่องท้องหรือบริเวณขาหนีบ เพราะฉะนั้น จึงแนะนำให้เจ้าของพาน้องหมาที่เป็นไปผ่าตัดทำหมัน และเอาอัณฑะข้างที่ค้างออกด้วย เพื่อลดความเสี่ยงในการเกิดเนื้องอกในอนาคต และเพื่อเป็นการป้องกันการถ่ายทอดทางพันธุกรรมไปยังรุ่นถัดไป จึงไม่ควรใช้เป็นพ่อพันธุ์ครับ

 

 

 

     ภาวะไส้เลื่อนที่สะดือ (Umbilical hernia) เป็นภาวะที่ผนังช่องท้องบริเวณรูสะดือของน้องหมาปิดไม่สนิท เกิดเป็นรูเปิด (Hernia ring) ทำให้เยื่อไขมันที่ปกคลุมภายในช่องท้อง หรืออวัยวะบางอย่างในช่องท้อง เช่น ลำไส้เล็ก ไหลออกมาอยู่ในถุงหุ้มไส้เลื่อน (Hernia sac) จึงเป็นที่มาของชื่อภาวะดังกล่าวว่า “ไส้เลื่อน” นั่นเอง 

     ซึ่งเราจะสังเกตพบว่า ผิวหนังบริเวณสะดือนั้น จะโป่งนูนออกมา คล้ายกับก้อนอะไรสักอย่าง บางคนเรียกก็เข้าใจว่า น้องหมาสะดือจุ่น แต่เมื่อลองใช้นิ้วกดลงไปยังบริเวณที่โป่งนูนนั้นเบา ๆ แล้ว จะพบว่า มีความยืดหยุ่น สามารถดันกลับเข้าไปในช่องท้องได้ น้องหมามักไม่แสดงอาการเจ็บปวดอะไร ยกเว้นในรายที่อวัยวะไหลออกมา แล้วเกิดการบวม มีแก๊สสะสม เกิดการยึดติด หรือมีการบีบรัดอวัยวะ ทำให้ไม่สามารถดันกลับเข้าไปได้ และน้องมาอาจจะแสดงอาการเจ็บปวดให้เห็นได้  

     ความผิดปกติแบบนี้พบได้ตั้งแต่กำเนิด ในกรณีที่รูเปิดเล็ก ๆ และไม่มีการไหลของอวัยวะในช่องท้องออกมา อาจไม่จำเป็นต้องผ่าตัดแก้ไขก็ได้ แต่ในรายที่รูเปิดมีขนาดใหญ่ หรือมีขนาดขยายใหญ่ขึ้นเรื่อย ๆ มีอวัยวะสำคัญไหลออกมา เกิดการบวม และเจ็บปวด ควรที่จะทำการผ่าตัดรักษา เพื่อเย็บปิดรูเปิดที่ผนังช่องท้องดังกล่าว น้องหมาที่เป็นภาวะนี้ตั้งแต่เกิด อาจมีสาเหตุมาจากพันธุกรรม จึงไม่แนะนำให้ใช้เป็นพ่อพันธุ์และแม่พันธุ์เช่นกันครับ

 

 

     หนังตาหรือเปลือกตา (Eyelid) มีหน้าที่ปกป้องกระจกตาและเยื่อบุตา ความผิดปกติของหนังตาที่มักพบในน้องหมา แต่หลายคนมักมองข้าม ก็อย่างเช่น ภาวะหนังตาม้วนเข้าใน (Entropion) ซึ่งเป็นลักษณะที่หนังตาเกิดการม้วนตวัดเข้าไปข้างใน ทำให้ขนที่ขอบตาหรือบริเวณใกล้เคียง ไปบาดหรือเสียดสีกับกระจกตาอยู่เป็นประจำ ทำให้เกิดการระคายเคืองบริเวณกระจกตา เป็นสาเหตุทำให้เกิดกระจกตาอักเสบ และเกิดแผลหลุมที่กระจกตาตามมาได้ มักพบในน้องหมาพันธุ์ชาร์ไป่ เชาว์เชาว์ มาร์สตีฟ ฯลฯ บางรายเป็น ๆ หาย ๆ เรื้อรัง ซ้ำซ้อน พบเห็นตาแดง ตาแฉะอยู่ตลอดเวลา 

     อีกกรณี คือ ภาวะหนังตาม้วนออกนอก (Ectropion) ซึ่งเป็นลักษณะที่หนังตาล่างเกิดการห้อยย้อยลงมา ทำให้ปิดตาไม่สนิท และเกิดปัญหาตาแห้ง เยื่อบุตาอักเสบ และมีขี้ตาเกรอะกรังตามมา มักพบในน้องหมาบางพันธุ์ เช่น บาสเซ็ทฮาวด์ บลัดฮาวด์ เกรทเดน ค็อกเกอร์ สเปเนียล ฯลฯ ซึ่งวิธีการรักษา ทั้งสองกรณี จะใช้วิธีการผ่าตัดแก้ไข เพื่อตกแต่งหนังตาเสียใหม่ครับ

ภาวะหนังตาม้วนเข้าใน (Entropion)

ภาวะหนังตาม้วนออกนอก (Ectropion)

 

 

     รูจมูกตีบแคบ (Stenotic nares) เป็นความผิดปกติในส่วนของจมูก ซึ่งปลายหรือปีกจมูกของน้องหมาจะแคบกว่าปกติ จนรูจมูกเกิดการตีบแคบ ส่งผลให้น้องหมาหายใจไม่ค่อยสะดวก เมื่อต้องออกกำลังกายหนัก ๆ จะเหนื่อยง่าย มักพบในน้องหมาพันธุ์หน้าสั้น (จัดเป็นหนึ่งในกลุ่มอาการของสุนัขพันธุ์หน้าสั้น) เช่น บลูด็อก บ็อกเซอร์ ปั๊ก ปักกิ่ง ชิสุ ฯลฯ ในรายที่รูจมูกตีบแคบมาก ๆ จนปิดบังการหายใจเข้าออก ก่อให้เกิดปัญหาทางเดินหายใจ จะแนะนำให้ทำการผ่าตัดรักษา เพื่อเปิดปลายจมูกให้กว้างขึ้น เช่น ตัดปีกจมูกออกบางส่วนออก (Alar wing amputation) ซึ่งความผิดปกตินี้ หากไม่สังเกตให้ดี ๆ ก็แทบจะไม่ทราบว่าน้องหมาผิดปกติดังกล่าวครับ 

 

 

     ใครที่ได้เห็นลูกสุนัขตัวน้อย ๆ กำลังนอนกางขาออก ทำท่าเหมือนหัดเดิน โดยพยายามใช้ขาคลานกระดื้บ ๆ ไปกับพื้น คล้ายกับกำลังตีกรรเชียงว่ายน้ำ คงอดเอ็นดูในความน่ารักเสียไม่ได้ แต่ความจริงแล้ว น้องหมาตัวนั้นอาจกำลังแสดงความผิดปกติบางอย่างอยู่ก็ได้ ที่เราเรียกว่า Swimming puppy syndrome ซึ่งเป็นความผิดปกติที่พบได้บ่อยในลูกสุนัข อาจเกิดได้จากการถ่ายทอดทางพันธุกรรม อยู่ในสิ่งแวดล้อมที่ไม่เหมาะสม (พื้นลื่นๆ) ได้รับอาหารที่ไม่เหมาะสม มีน้ำหนักตัวมากทำให้ไม่สามารถลุกยืนได้ ฯลฯ บางรายเป็นเพียงสองขา บางรายอาจเป็นทั้ง 4 ขาเลย 

     คนที่รับลูกสุนัขมาเลี้ยง อาจไม่ทันได้สังเกตในตอนแรก เพราะคิดว่าลูกสุนัขกำลังหัดเดิน แต่พออยู่ ๆ ไปจะเริ่มสงสัยว่า ทำไมโตแล้วถึงยังไม่สามารถเดินได้ ซึ่งปกติแล้วน้องหมาควรจะสามารถยืนและเดินได้ตั้งแต่อายุประมาณ 3 สัปดาห์ บางรายเป็นมานานหรือเป็นรุนแรง จนโครงสร้างเกิดการผิดรูป ทำให้การแก้ไขทำได้ยากลำบาก ต้องใช้ระยะเวลาในการทำกายภาพบำบัดนาน ซึ่งวิธีการรักษา จะใช้การจัดแนวขาให้อยู่ในท่าที่ปกติ เสริมสร้างความแข็งแรงให้กล้ามเนื้อ และฝึกน้องหมาให้ลงน้ำหนักและหัดเดินครับ 

 

     นอกจากความผิดปกติทั้ง 5 ที่ มุมหมอหมา นำมาเสนอแล้ว ผู้เลี้ยงมือใหม่ยังควรจะต้องหมั่นสังเกตความผิดปกติอื่น ๆ ด้วย โดยศึกษาเทียบกับลักษณะประจำพันธุ์ของสุนัขนั้น ๆ ว่า ได้รูปร่างตรงตามมาตรฐานหรือไม่ อีกสิ่งหนึ่งที่สำคัญไม่แพ้กันก็คือ เรื่องของพฤติกรรมและอารมณ์ของน้องหมา ต้องดูด้วยว่าสามารถเข้ากับเราและคนอื่น ๆได้ดีแค่ไหน โดยอาจจะลองเล่นกับสัตว์ ลองสัมผัส ทดสอบ และดูอากัปกิริยาต่าง ๆ อาจตามไปดูชีวิตการเป็นอยู่เดิม ถ้าเป็นไปได้ควรดูไปถึงพ่อและแม่ของน้องหมา เพราะลูกหมาที่ดีต้องเกิดจากพ่อและแม่ที่ดีด้วย  

 

     ดังนั้นในการหาน้องหมามาเลี้ยง เราไม่ควรใจร้อน ควรมองหาไปเรื่อย ๆ เลือกดูจากหลาย ๆ ที่ ไปดูหลาย ๆ ครั้ง ไม่ควรตัดสินใจเพียงเห็นแค่เพียงครั้งเดียว อย่าใจอ่อน อย่าเชื่อคำโฆษณา อย่านำมาเลี้ยงเพียงเพราะสงสารหรือเกรงใจคนรู้จัก เราต้องพร้อมจะปฏิเสธอย่างสุภาพ และหาจากแหล่งอื่นต่อไปครับ

     ตั้งแต่ทำงานสัตวแพทย์มา พบเห็นเจ้าของมือใหม่มากมาย ที่ประสบปัญหาได้น้องหมาไม่ตรงความต้องการตามที่ตั้งใจไว้ บางรายได้น้องหมาป่วยหรือมีความผิดปกติติดตัวมา ต้องเสียเงินค่ารักษามากมายหลายพันหลายหมื่นบาท แถมยังต้องมานั่งทุกข์ใจ เพราะเห็นน้องหมาที่เพิ่งรับมาเลี้ยงเจ็บป่วย ครั้นจะพาไปคืนก็เกรงว่า น้องหมาจะไม่ได้รับการรักษาอย่างต่อเนื่อง ปัญหาเหล่านี้เราสามารถป้องกันได้ เพียงแค่ศึกษาข้อมูลให้รอบด้าน ก่อนการตัดสินใจเลือกน้องหมามาเลี้ยงครับ

 

 

 

 

บทความโดย: หมอต้น ด็อกไอไลค์

น.สพ.ธีรภาพ มุสิกานนท์

www.dogilike.com 

http://family.dogilike.com/tonvet/

 

 

รูปภาพประกอบ:

www.zastavki.com

www.painaidii.com

www.flickr.com

www.prodoggroomingsupplies.com

www.arthurveterinaryclinic.blogspot.com

www.piperbasenji.blogspot.com

www.northwestanimaleye.com

www.riorocklabs.com

www.dailyfrenchie.tumblr.com

www.reddit.com

www.id-est-whippets.de

www.puppycaretip.com