โดย: Tonvet

รู้จักโรคสำคัญในสุนัข ที่ (อาจ) เกิดจากมลพิษในเมือง

มารู้จักกับโรคในสุนัขที่มีความสัมพันธ์กับการได้รับมลพิษจากสิ่งแวดล้อมในเมืองกัน

13 สิงหาคม 2557 · ชอบ  (1)
  • MooPuy
  • ชอบสิ่งนี้
· แสดงความคิดเห็น (0) · อ่าน (8,312)
478

SHARES


478 shares

Dogilike.com :: รู้จักโรคสำคัญในสุนัข ที่ (อาจ) เกิดจากมลพิษในเมือง

    
     หากจะให้พูดถึงเรื่องของมลพิษแล้ว หลายคนคงจะนึกถึงของเสีย ฝุ่นควัน หรือเศษซากสารเคมีต่าง ๆ ที่ตกค้างและปนเปื้อนอยู่ในสิ่งแวดล้อม ไม่ว่าจะเป็นในอากาศ น้ำ หรือดิน ยิ่งหากเป็นเมืองใหญ่ ๆ ที่มีผู้คนอาศัยอยู่อย่างหนาแน่นด้วยแล้ว ย่อมต้องมีการสร้างมลพิษมากขึ้นเป็นเงาตามตัว ซึ่งคนที่อาศัยอยู่ในสถานที่เหล่านั้น  อาจได้รับมลพิษเข้าสู่ร่างกาย และก่อให้เกิดโรคและความเจ็บป่วยต่าง ๆ ตามมาได้
 
     สุนัขก็ไม่ต่างกับมนุษย์ เพราะอาศัยและใช้ชีวิตอยู่ในสิ่งแวดล้อมเดียวกัน สามารถเจ็บป่วยด้วยโรคที่เกิดจากมลพิษได้เช่นกัน ซึ่งก็มีอยู่ด้วยกันหลายโรค วันนี้ มุมหมอหมา จะพาเพื่อน ๆ ไปรู้จักกับโรคสำคัญในสุนัขที่มีความสัมพันธ์กับการได้รับมลพิษจากสิ่งแวดล้อมในเมืองกันครับ
 

Dogilike.com :: รู้จักโรคสำคัญในสุนัข ที่ (อาจ) เกิดจากมลพิษในเมือง


 

1 โรคหลอดลมของปอดอักเสบแบบเรื้อรัง (Chronic bronchitis)

 
     โรคหลอดลมของปอดอักเสบแบบเรื้อรัง เป็นโรคที่พบบ่อยในสุนัขพันธุ์เล็กที่มีน้ำหนักมาก (อ้วน) และมีอายุมากกว่า 6 ปีขึ้นไป โดยมีความเกี่ยวข้องกับความผิดปกติของกระบวนการกำจัดสิ่งแปลกปลอมในทางเดินหายใจบางอย่าง เช่น มีความผิดปกติในการพัดโบกขับสิ่งแปลกปลอมออกมา (Poor mucociliary clearance) ทำให้มีสิ่งแปลกปลอมเข้าไปกระตุ้นให้หลอดลมเกิดการอักเสบได้ง่าย 
 
     ยิ่งหากสุนัขตัวนั้นอาศัยอยู่ในสิ่งแวดล้อมที่มีฝุ่น ควัน อากาศเสีย กลิ่นบุหรี่ เชื้อโรค หรือมลพิษทางอากาศบางอย่างด้วยแล้ว ยิ่งถูกกระตุ้นให้ร่างกายหลั่งเซลล์อักเสบอยู่ตลอดเวลา คล้ายกับเป็นโรคหอบหืด (Canine asthma) แต่ต่างกันตรงที่โรคหลอดลมของปอดอักเสบแบบเรื้อรัง เป็นการอักเสบที่พบเม็ดเลือดขาวชนิดนิวโทรฟิล ส่วนโรคหอบหืดนั้นเป็นการอักเสบที่พบเม็ดเลือดขาวชนิดอีโอซิโนฟิลในทางเดินหายใจ  
 

Dogilike.com :: รู้จักโรคสำคัญในสุนัข ที่ (อาจ) เกิดจากมลพิษในเมือง

 
     ในปี ค.ศ. 2010 มีรายงานการศึกษาหนึ่งพบว่า สุนัขที่อาศัยอยู่ในเมืองที่มีมลพิษทางอากาศเป็นเวลายาวนาน มีความเสี่ยงสูงที่เป็นโรคหลอดลมของปอดอักเสบแบบเรื้อรังได้ และทำให้สุนัขที่ป่วยด้วยโรคดังกล่าวมีอาการรุนแรงขึ้น (Manzo et al. 2010) ซึ่งอาการที่พบ ก็คือ สุนัขจะมีอาการไอเรื้อรังติดต่อกันมากกว่า 2 เดือน บางครั้งอาจพบสุนัขหายใจลำบาก โดยเฉพาะเวลาที่หายใจออก เพราะเวลาที่หลอดลมเกิดการอักเสบ เซลล์กล้ามเนื้อเรียบของหลอดลมจะบวมหรือหนาตัวขึ้น รวมทั้งมีการหลั่งเซลล์อักเสบและสารเมือกออกมาเคลือบผนังข้างในเอาไว้ ทำให้หลอมลมที่ปอดตีบแคบลงไปอีก
 
     สำหรับการรับมือกับโรคนี้ แนะนำให้เจ้าของหลีกเลี่ยงการเลี้ยงสุนัขในสถานที่ที่มีมลพิษทางอากาศ ไม่ว่าจะเป็นฝุ่นละออง ควัน อากาศเสีย หรือควันบุหรี่ หมั่นดูดฝุ่นอย่างน้อยสัปดาห์ละ 2 ครั้ง บางรายแนะนำให้ใช้อยู่แต่ภายในบ้านที่ติดเครื่องฟอกอากาศ เพื่อป้องกันการรับมลพิษจากภายนอกบ้าน ร่วมกับการลดน้ำหนักตัวในรายที่อ้วนด้วย ซึ่งน้องหมาที่เป็นโรคนี้จะเป็นๆ หายๆ อยู่ตลอดเวลา ดังนั้นการเลี้ยงดูและการจัดการสิ่งแวดล้อมให้ดีจึงเป็นเรื่องสำคัญครับ
 

Dogilike.com :: รู้จักโรคสำคัญในสุนัข ที่ (อาจ) เกิดจากมลพิษในเมือง


 

2 โรคมะเร็ง (Cancer)

 
     โรคมะเร็งเป็นอีกโรคหนึ่งที่พบได้บ่อยในสุนัขมากขึ้นทุกวัน ความจริงแล้วโรคนี้ไม่ใช่โรคใหม่ที่เพิ่งเกิดขึ้นมาในยุคสมัยนี้หรอกนะครับ หากย้อนประวัติศึกษาจากโครงกระดูกมนุษย์และสัตว์ยุคโบราณ ก็จะพบการป่วยด้วยโรคมะเร็งนี้อยู่เช่นกัน  เพราะปัจจัยของการเกิดโรคมะเร็งนั้น เกิดได้จากพันธุกรรม ฮอร์โมน เชื้อก่อโรค อาหาร รวมถึงสิ่งแวดล้อมรอบตัวของเราด้วย
 
     เนื่องจากมนุษย์และสัตว์เลี้ยงนั้น ต่างก็อยู่ในสิ่งแวดล้อมเดียวกันและต้องใช้ชีวิตอยู่ร่วมกัน จึงมีโอกาสที่จะได้รับสารก่อมะเร็งจากสิ่งแวดล้อมได้เหมือน ๆ กัน ซึ่งสารก่อมะเร็งที่ส่งผลกระทบต่อสัตว์เลี้ยงอย่างสุนัขก็มีอยู่หลายอย่าง เช่น ควันบุหรี่มือสอง ยาฆ่าแมลง ยากำจัดวัชพืช ควันไอเสียจากการจราจรหรือโรงงานอุตสาหกรรม นิกเกิล เบนซีน ไวนิลคลอไรด์ แอลเบสตอส และอนุพันธ์ของโลหะต่าง ๆ ฯลฯ  

Dogilike.com :: รู้จักโรคสำคัญในสุนัข ที่ (อาจ) เกิดจากมลพิษในเมือง

 
     ในปี ค.ศ. 1967 Ragland และ Gorham ได้รายงานผลการสำรวจชิ้นหนึ่งพบว่า สุนัขที่อาศัยอยู่ในเมืองฟิลาเดลเฟีย มีความเสี่ยงที่จะเป็นมะเร็ง tonsillar squamous cell carcinoma มากกว่าสุนัขที่อาศัยอยู่ตามชนบทถึง  8 เท่า นอกจากนี้ยังมีรายงานการเกิดมะเร็งที่กระเพาะปัสสาวะ (Hayes et al., 1981) จากการได้รับสารเคมี, การเกิดมะเร็ง mesotheliomas จากการได้รับแอลเบสตอสจากภายในบ้าน หรือการเกิดมะเร็งในช่องปากและทางเดินหายใจ (โดยเฉพาะที่ปอด) อันเนื่องมาจากการได้รับควันบุหรี่มือสองจากเจ้าของที่สูบบุหรี่ ซึ่งสุนัขที่มีจมูกยาวจะมีความเสี่ยงการเกิดมะเร็งในโพรงจมูกมากกว่า 2 เท่า และบางครั้งสารก่อมะเร็งเหล่านี้อาจปนเปื้อนอยู่ตามตัวและขน แล้วสุนัขรับเข้าสู่ร่างกายจากการเลียเข้าไปก็ได้ครับ
 
     เช่นเดียวกับในมนุษย์ สุนัขส่วนมากที่เป็นโรคมะเร็งมักเป็นสุนัขที่มีอายุมาก โดยอายุเฉลี่ยที่พบ คือ อายุมากกว่า 7-10 ปีขึ้นไป แต่ก็มีมะเร็งบางชนิดที่สามารถพบได้ในสัตว์ที่มีอายุน้อยได้เช่นกัน โดยลักษณะของมะเร็งที่เห็นด้วยตาเปล่า คือ จะเป็นก้อนยื่นออกมาจากเนื้อปกติ หรือแทรกอยู่ในเนื้อเยื่อปกติ มีขนาดเล็กใหญ่หลากหลายตามชนิดและความรุนแรงของมะเร็ง รูปร่างก็อาจเป็นทรงกลม ทรงรี ผิวก็อาจจะเรียบ ขรุขระ มีแผลหลุมหรือมีเนื้อตาย ส่วนสีก็อาจมีแตกต่างกันไปได้ด้วย เช่น มะเร็งหลอดเลือดก็อาจมีสีแดง มะเร็งเม็ดสีเมลานินก็อาจมีสีดำ เป็นต้น 

Dogilike.com :: รู้จักโรคสำคัญในสุนัข ที่ (อาจ) เกิดจากมลพิษในเมือง

    
     แต่ใช่ว่าก้อนนูน ๆ ที่เราเห็นจะเป็นก้อนมะเร็งไปทั้งหมดหรอกนะครับ เพราะบางทีก้อนที่ว่าอาจเป็นแค่ก้อนฝีหรือถุงน้ำ (Cyst) ธรรมดาก็ได้ ซึ่งการจำแนกก้อนมะเร็งนั้น มีหลักการสังเกตเบื้องต้นง่าย ๆ คือ ก้อนมะเร็งเป็นก้อนที่มีการเจริญเติบโตค่อนข้างเร็ว และมีแนวโน้มโตต่อไปเรื่อย ๆ ไม่มีทีท่าว่าจะหยุดโต หรือฝ่อลงไป และก้อนมะเร็งมักมีการกระจายไปอวัยวะต่าง ๆ ผ่านทางเลือดหรือน้ำเหลือง และอาจทำให้ต่อมน้ำเหลืองในตำแหน่งใกล้เคียงมีขนาดใหญ่ขึ้นด้วย (คลำพบต่อมน้ำเหลือง)
 
     ซึ่งถ้าเพื่อน ๆ พบลักษณะก้อนผิดปกติเกิดขึ้นกับน้องหมาของเราแล้วล่ะก็ แนะนำให้พาไปตรวจกับคุณหมอก่อนตั้งแต่เนิ่น ๆ นะครับ สำหรับการวินิจฉัยมะเร็งในสุนัขก็มีหลายวิธี แต่ส่วนมากคุณหมอจะทำการเก็บเซลล์หรือชิ้นเนื้อไปทำการตรวจทางจุลพยาธิวิทยาผ่านการส่องกล้องจุลทรรศน์ เพื่อดูว่าก้อนนูนที่ว่าจะใช่มะเร็งหรือไม่ ถ้าใช่ก็จะดูต่อว่าจะเป็นมะเร็งชนิดใด เพื่อจะได้วางแผนในการรักษาเพิ่มเติมต่อไปครับ

Dogilike.com :: รู้จักโรคสำคัญในสุนัข ที่ (อาจ) เกิดจากมลพิษในเมือง

    
     มลพิษนั้นมีอยู่รอบ ๆ ตัวเราทุกที่ ทุกเวลาเสมอนะครับ ใช่เพียงว่าในเมืองจะมีมลพิษมากกว่าในชนบท เพราะในชนบทที่ทำการเกษตรบางที่ หากมีการใช้ยาฆ่าแมลงหรือยากำจัดวัชพืช ก็มีส่วนในการสร้างมลพิษให้ตกค้างและปนเปื้อนอยู่ในสิ่งแวดล้อมได้เช่นกัน สุนัขที่อาศัยอยู่ในสถานที่เหล่านั้น หากได้รับการมลพิษเข้าสู่ร่างกายอย่างต่อเนื่องเป็นเวลายาวนาน ก็ย่อมก่อให้เกิดโรคต่าง ๆ ตามมาได้ สุนัขแต่ละตัวมีสภาวะร่างกายไม่เหมือนกัน บางรายอาจป่วย แต่บางรายก็อาจไม่ป่วย ดังนั้นเพื่อน ๆ อย่าชะล่าใจเป็นอันขาดนะครับ
 




 
บทความโดย: หมอต้น ด็อกไอไลค์
น.สพ.ธีรภาพ มุสิกานนท์
 
 
อ้างอิงข้อมูลบางส่วน:
N. D. Manzo, R. Slade, J. A. Dye, 2010. Interrelationship of lung inflammation and air pollutant exposure on cellular oxidative stress and epithelial injury. Proceedings 27th Symposium of the Veterinary Comparative Respiratory Society, Plymouth, MA.
 
W. L. Ragland, J. R. Gorham, 1967. Tonsilar carcinoma in rural dogs. Nature, 214 925 926
 
H. M. Hayes, R. Jr Hoover, R. E. Tarone, 1981. Bladder cancer in pet dogs: a sentinel for environmental cancer? American Journal of Epidemiology, 114 229 233
 
รูปภาพประกอบ:
www.pulitzercenter.org
www.darkroom-cdn.s3.amazonaws.com
www.darkroom-cdn.s3.amazonaws.com
www.pets4homes.co.uk
www.gannett-cdn.com
www.dog-health-handbook.com
www.oilspillsolutions.org