การแพ้ยาเป็นเรื่องยากที่จะคาดเดาได้ล่วงหน้า ส่วนมากเราจะทราบว่าเราแพ้ยาอะไรก็ต่อเมื่อเราได้รับยาตัวนั้นและแสดงอาการออกมาให้เห็นแล้ว แม้ในปัจจุบันเราสามารถทดสอบการแพ้ยาได้ แต่ก็ยากในทางปฏิบัติ ที่เราจะทำการทดสอบการแพ้ยาทุกชนิดในน้องหมาทุกตัว ก่อนที่จะได้รับยา ในคนเราเวลาไปพบแพทย์ จะมีการสอบถามผู้ป่วยอยู่เสมอว่า ผู้ป่วยแพ้ยาอะไรบ้างหรือไม่ แต่ในสุนัขซึ่งพูดไม่ได้ หน้าที่การแจ้งยาที่น้องหมาแพ้กับคุณหมอ จึงต้องตกเป็นหน้าที่ของเจ้าของแทน 

 

     แล้วเราจะรู้ได้อย่างไรว่าน้องหมาแพ้ยา ?  วันนี้ มุมหมอหมา จะพาเพื่อน ๆ ไปเรียนรู้เรื่องการแพ้ยาในสุนัข อาการที่สุนัขแสดงออกเวลาแพ้ยา และวิธีการรับมือเมื่อน้องหมาแพ้ยากันครับ...

     
     น้องหมาทุกตัวมีโอกาสแพ้ยาได้ แต่ก็ใช่ว่าจะพบการแพ้ยากันได้บ่อย ๆ ความจริงแล้วโอกาสการแพ้ยานั้นพบได้น้อยมาก บ่อยครั้งที่เจ้าของมักจะสับสนระหว่าง อาการของการแพ้ยา กับ อาการของผลข้างเคียงจากยา  ซึ่งน้องหมาสามารถแสดงอาการออกมาได้หลังจากได้รับยานั้นเข้าไป แต่การแพ้ยาเป็นความโชคร้ายของหมาตัวนั้น ๆ ซึ่งยาตัวเดียวกันหากใช้กับน้องหมาตัวอื่น ๆ จะไม่แสดงอาการผิดปกติให้เห็น ต่างกับอาการของผลข้างเคียงจากยา ซึ่งเป็นอาการที่สามารถเกิดได้กับน้องหมาทุกตัว มากบ้างน้อยบ้างแตกต่างกันไป สามารถคาดการณ์ได้ ซึ่งคุณหมอจะแนะนำวิธีใช้ เพื่อช่วยลดผลข้างเคียงของยานั้น แต่หากผลข้างเคียงนั้นมีมากเกินไป ก็คงต้องเลี่ยงการใช้ยาตัวดังกล่าวเช่นกันครับ

 

 

 

 

     การแพ้ยา (Drug allergy) เป็นการตอบสนองของร่างกายที่เข้าใจว่า ยาที่น้องหมาได้รับเข้าไปนั้น เป็นสิ่งแปลกปลอมของร่างกาย ภูมิคุ้มกันในร่างกายน้องหมาจึงแสดงปฏิกริยาขึ้นมาตอบโต้ เพื่อปกป้องร่างกายของตัวเองเอาไว้ แต่ผลจากการตอบโต้ที่เลยเถิดมากไปนี้เอง เป็นเหตุให้น้องหมาเกิดปัญหาและแสดงอาการผิดปกติต่าง ๆ ตามมา ซึ่งการแพ้ยานี้จะไม่ขึ้นกับปริมาณยาที่ได้รับ หรือช่องทางที่น้องหมาได้รับ ไม่ว่าจะได้รับช่องทางไหนหรือปริมาณเพียงเล็กน้อยเท่าใด ร่างกายน้องหมาก็สามารถแสดงปฏิกริยาขึ้นมาตอบสนองต่อยาที่แพ้นั้นได้

 

 

 

     น้องหมาที่แพ้ยาจะแสดงอาการได้หลากหลายตั้งแต่ มีอาการคัน มีผื่นแดง หรือผื่นนูนขึ้นตามผิวหนัง ไม่ว่าจะเป็นตามหน้าท้อง รอบปาก รอบตา ใบหู ฯลฯ บางรายแสดงอาการเพียงเล็กน้อยและหายไปได้เอง แต่บางรายกลับแสดงอาการรุนแรง ถึงขั้นปากบวม ตาบวม หน้าบวม บวมตามตัว คลื่นไส้ อาเจียน มีน้ำมูกน้ำตาไหล หายใจติดขัดเนื่องจากกล่องเสียงบวมและหลอดลมเกิดการหดเกร็ง (bronchospasm) จนถึงกับเสียชีวิตได้ ซึ่งจะพบได้ตั้งแต่ไม่กี่นาทีหลังจากที่ได้รับยาเข้าไป หรือพบให้หลังจากการได้รับยาไปแล้ว 2-3 วัน ก็ได้

 

     ซึ่งโดยหลักการแล้ว การแสดงอาการแพ้ยามักจะพบเมื่อได้รับยาตัวเดิมเป็นครั้งที่ 2 ไปแล้ว เนื่องจากร่างกาย ได้เรียนรู้ จดจำ และสร้างภูมิคุ้มกัน (สารแอนติบอดี้) ขึ้นมาจัดการกับยาตัวดังกล่าว ซึ่งร่างกายมองว่าเป็นสิ่งแปลกปลอมของร่างกาย หากยานี้เข้ามาเมื่อใดจะต้องจัดการกำจัดให้สิ่งซาก โดยแยกไม่ออกว่า แท้จริงแล้วยาตัวนี้เข้ามาช่วยร่างกายตัวเองต่างหาก

 

 

 

     หากน้องหมาแสดงอาการอย่างใดอย่างหนึ่งดังที่กล่าว ภายหลังจากการได้รับยาเข้าไป ให้หยุดใช้ยานั้นไว้ก่อน แล้วให้ตั้งข้อสังเกตไว้ว่า น้องหมาของเรา (อาจ) แพ้ยาได้ ให้เรารีบพาน้องหมาไปพบคุณหมอทันที พร้อมทั้งนำยาหรือหลักฐานของการได้รับยาดังกล่าวมาให้คุณหมอดูด้วย อย่ารอให้น้องแสดงอาการรุนแรงแล้วค่อยพาไป หรือคิดว่าอาการดังกล่าวจะหายไปได้เอง ให้จำไว้เสมอว่า ขึ้นชื่อว่าแพ้แล้วอย่างไรก็ไม่ชนะ หากได้พบคุณหมอทันท่วงที ก็อาจสามารถช่วยเหลือได้ทัน ซึ่งหากอาการที่น้องหมาแสดงอาการดังกล่าวไม่ใช่การแพ้ยา คุณหมอจะเป็นผู้วินิจฉัยให้เองครับ

 

     ก็อย่างที่บอกไปนะครับว่า การแพ้ยานั้นเป็นเรื่องที่ยากจะคาดเดาได้  ดังนั้นทุกครั้งเวลาที่เราต้องใช้ยาอะไรกับน้องหมา ให้เราสังเกตอาการต่าง ๆ หลังจากได้รับยาด้วย อย่าชะล้าใจเป็นอันขาดว่า น้องหมาเคยใช้ยานี้มาแล้วไม่แพ้ ครั้งนี้ก็คงไม่น่าจะแพ้ เพราะถ้าแพ้ยาขึ้นมาแล้ว หากโชคไม่ดีเราอาจจะช่วยน้องหมาไม่ทันก็ได้ และที่สำคัญหากน้องหมาตัวไหนเคยแพ้ยาอะไรมา ก็ควรต้องจดบันทึกชื่อยาและแจ้งกับคุณหมอทุกครั้ง เพื่อให้คุณหมอทราบ ก่อนที่จะจ่ายยาให้กับน้องหมาของเราในครั้งต่อไปครับ

 

 

 

 

บทความโดย: หมอต้น ด็อกไอไลค์

น.สพ.ธีรภาพ มุสิกานนท์

www.dogilike.com

http://family.dogilike.com/tonvet/

 

 

 

รูปภาพประกอบ: