เวลาที่น้องหมามีบาดแผลแล้วเลือดออก ส่วนมากแล้วคุณหมอจะแนะนำ ให้ใช้ผ้าก๊อซหรือสำลีที่สะอาดกดลงบริเวณที่มีบาดแผลประมาณ 1-2 นาที ถ้าเป็นแผลไม่ใหญ่มากหรือไม่ได้เกิดจากเส้นเลือดใหญ่ฉีดขาด ส่วนมากก็จะหยุดได้เอง  แต่เพื่อน ๆ จะเคยพบหรือไม่ครับว่า มีน้องหมาบางตัวที่เลือดหยุดยากมาก อย่างเวลาที่มีเลือดกำเดาไหล มีแผล เลือดก็จะไหลอยู่นาน หรือแม้แต่เวลาที่คุณหมอฉีดยาให้ก็จะพบจุดเลือดใต้ผิวหนังภายหลังจากการถอนเข็มได้ 

 

 

     ปัญหาเลือดหยุดยากเช่นนี้ เกิดได้จากหลายสาเหตุเลยครับ ส่วนมากเกี่ยวข้องกับการทำงานของเกล็ดเลือดที่ลดต่ำลง ทั้งโรคที่เกิดจากภูมิคุ้มกันทำร้ายตัวเอง อย่าง Immune mediated thrombocytopenia (IMT) โรคพยาธิในเม็ดเลือดบางชนิดที่ทำให้เกล็ดเลือดต่ำ รวมถึงโรคพันธุกรรมอย่าง โรค Von Willebrand's Disease ในสุนัข ที่ มุมหมอหมา จะกล่าวถึงในบทความนี้ด้วย... โรคนี้เกิดจากอะไร มีความรุนแรงแค่ไหน  รักษาได้หรือไม่  ตามมาดูกันเลยครับ

 

 

 

 

 

     Von Willebrand's Disease เป็นโรคทางพันธุกรรมในสุนัขที่เป็นลักษณะ autosomal trait ถ้าจะให้เทียบกับโรคในคนก็คงจะคล้าย ๆ กับโรคฮีโมฟีเลีย (Hemophilia) เพราะทำให้ขาดปัจจัยในการแข็งตัวของเลือดเช่นกัน แต่ต่างกันตรงที่โรคนี้ไม่ได้เป็น sex linked recessive gene ที่พบเฉพาะเพศใดเพศหนึ่ง แต่พบได้ในสุนัขทั้งสองเพศเลย และโรคนี้เกิดจากการขาด Von Willebrand Factors ซึ่งเป็นโปรตีนที่สร้างจากเกล็ดเลือด มีหน้าที่มาเป็นกาวเชื่อมให้เกล็ดเลือดเล็ก ๆ มายึดเกาะกันเป็นก้อนก่อนที่จะไปอุดเส้นเลือดที่ฉีดขาด เมื่อขาดตัวเชื่อมอย่าง  Von Willebrand Factors ไปแล้ว ที่นี้เลือดก็เลยหยุดยากหรือไหลไม่หยุดนั่นเองครับ

 

 

 

 

     อย่างที่บอกครับว่าโรคนี้เป็นโรคที่เกิดจากพันธุกรรม มีรายงานพบบ่อยในสุนัขบางพันธุ์ ได้แก่ Doberman pinscher, Scottish terrier, Shetland sheepdog, Airedale terrier, Chesapeake Bay retriever, Dachshund, German shepherd, German shorthaired pointer, Golden retriever, Kerry blue terrier, Manchester terrier, Papillon, Pembroke Welsh corgi, Poodle, miniature Poodle, standard Schnauzer, miniature, Bernese mountain dog และ German wirehaired pointer  (อ้างอิงข้อมูลจาก Canine Inherited Disorders Database (CIDD) ของ Sir James Dunn Animal Welfare Centre) แต่นอกสุนัขทั้งหมดนี้ ก็ยังสามารถพบได้ในสุนัขพันธุ์อื่น ๆ ได้เช่นกัน ซึ่งหากเป็นแล้วก็ไม่แนะนำให้ใช้เป็นพ่อพันธุ์หรือแม่พันธุ์เลย เพื่อป้องกันการถ่ายทอดโรคไปยังรุ่นต่อไป ดังนั้นก่อนผสมพันธุ์ควรต้องทำการตรวจโรคนี้ก่อน

 

 

 

 

 

     ความน่ากลัวของโรค Von Willebrand's Disease นี้เกิดจากการที่เลือดไหลไม่หยุดครับ เพื่อน ๆ อาจจะพบว่า น้องหมามักจะมีเลือดกำเดาไหลแล้วหยุดยาก หรือมีบาดแผลแล้วเลือดไหลไม่ยอมหยุดทั้ง ๆ ที่อาจเป็นบาดแผลไม่ใหญ่มาก เวลาเกิดการกระแทกที่ผิวหนัง ก็อาจเกิดจ้ำเลือดหรือปื้นเลือดเป็นวงกว้าง (กรณีนี้อาจต้องแหวกขนน้องหมาดู)  หรือแม้แต่เวลาที่คุณหมอฉีดยาให้ก็อาจจะพบเห็นจุดเลือดออกตามมาภายหลังจากการฉีด ยิ่งถ้ายาที่ฉีดเป็นยาที่มีผลต่อการแข็งตัวของเลือดด้วยแล้ว ยิ่งพบอาการได้ง่าย ซึ่งความรุนแรงก็ขึ้นกับว่า ร่างกายเสียเลือดไปแค่ไหน หากเสียเลือดมากเกินไปก็อันตรายถึงชีวิตได้เลยครับ

 

 

     โดยโรคนี้ยังแบ่งออกเป็น  3 ประเภท ตามความรุนแรง คือ ประเภทที่ 1 จะมี Von Willebrand Factors น้อย แต่ยังพบได้ทุกชนิด ความรุนแรงไม่มากถ้าเทียบกับประเภทอื่น ๆ  ประเภทที่ 2 จะขาด Von Willebrand Factors แบบนี้รุนแรงกว่าแบบแรก และประเภทที่  3 คือ ไม่พบ Von Willebrand Factors เลย ซึ่งรุนแรงสุด พบได้ในสุนัขบางพันธุ์ เช่น Scottish terrier 

 

 

 

 

     โรค Von Willebrand's Disease สามารถตรวจได้จากการดูจากประวัติของสุนัขที่มักมีปัญหาเลือดหยุดยากเป็นเวลานาน ซึ่งบางรายพบตั้งแต่เด็ก ๆ โดยนำมาตรวจคัดกรองหาระยะเวลาการแข็งตัวของเลือด เช่น การทำให้เกิดแผลเล็กที่ปาก หรือ buccal mucosa bleeding time (BMBT) แล้วดูการแข็งตัวของเลือดว่านานกว่าปกติหรือไม่ แต่การตรวจแบบนี้อาจแยกไม่ได้ว่า สาเหตุที่เลือดหยุดยากมาจากโรคนี้หรือไม่ เพราะพบได้ในโรคอื่น ๆ ที่ทำให้การทำงานของเกล็ดเลือดผิดปกติก็พบได้เช่นกัน  วิธีที่แนะนำก็คือ ตรวจวัดปริมาณ Von Willebrand’s Factors จากตัวอย่างเลือดแล้วเทียบเปอร์เซ็นต์กับเลือดสุนัขปกติ  (vWF:Ag levels) ไปเลย โดยเจาะเลือดหลาย ๆ ตำแหน่ง หรือหลายครั้ง เพื่อป้องกันตรวจตรวจวัดผิดพลาด หากเปรียบเทียบกันแล้วพบว่ามีเปอร์เซ็นต์น้อยกว่า 50% ก็แสดงว่าน้องหมาป่วยเป็นโรค Von Willebrand's Disease แต่วิธีนี้ก็ไม่สามารถแยกประเภทของโรคนี้ได้นะครับ  (ซึ่งก็อาจไม่จำเป็นต้องรู้ก็ได้ว่าเป็นประเภทไหน เพราะอย่างไรก็รักษาเหมือนกัน) หรือสุดท้ายเป็นวิธีการตรวจ DNA ซึ่งสามารถแยกประเภทของโรคได้ แต่มีข้อจำกัดในการตรวจได้เฉพาะสุนัขบางพันธุ์เท่านั้น เช่น Doberman, Pembroke Welsh corgi, Poodle, Scottish Terrier เป็นต้น เพื่อน ๆ สามารถศึกษาวิธีการตรวจ DNA เพิ่มเติมได้ที่ VetGen. 

 

 

     สำหรับน้องหมาที่มีปัญหาเลือดหยุดยาก  ก่อนอื่น ๆ เลย ให้ใช้ผ้าก๊อซหรือสำลีที่สะอาดและแห้ง กดลงบริเวณที่มีเลือดออก แล้วให้ทำการประคบเย็นด้วยผ้าห่อน้ำแข็ง หรือใช้แผ่นความเย็นห่อผ้าช่วยประคบ เพื่อให้เส้นเลือดหดตัว การรักษาโรค Von Willebrand's Disease คือ การต้องให้โปรตีนที่ขาดไป นั่นก็คือ Von Willebrand's Factors แต่มีราคาแพงและหายาก อาจทำได้โดยการถ่ายเลือด ไม่ว่าจะเป็นเลือดสด (fresh whole blood) หรือเฉพาะแต่พลาสม่า (fresh หรือ fresh-frozen plasma) ก็ได้ ซึ่งจะให้ในรายที่กำลังมีการสูญเสีบเลือด แล้วให้จนกว่าอาจการจะดีขึ้น ที่สำคัญต้องค่อยหลีกเลี่ยงอุบัติเหตุเล็ก ๆ น้อยที่อาจทำกระแทกทำให้เส้นเลือดฉีดขาด รวมถึงการใช้ยาบางชนิดที่อาจส่งผลต่อการแข็งตัวของเลือดเช่น NSAIDs, sulfonamide antibiotics, theophylline,heparin เป็นต้น อย่างไรก็ดียังไม่มีวิธีการรักษาที่หายขาดในปัจจุบัน แต่ป้องกันได้โดยไม่นำสุนัขที่เป็นโรคนี้ไปผสมพันธุ์ เพื่อจะได้ไม่ถ่ายทอดต่อไปยังรุ่นถัดไป



     ไม่น่าเชื่อเลยใช่ไหมครับว่า โรคที่ทำให้น้องหมาเลือดไหลไม่ยอมหยุดอย่างนี้ ก็มีในน้องหมาได้ด้วย ซึ่งโรค Von Willebrand's Disease ก็ถือเป็นโรคพันธุกรรมที่พบได้ในสุนัขหลายๆ พันธุ์ ที่สำคัญยังสามารถแสดงอาการได้ทั้งสุนัขเพศผู้และเพศเมียเลยด้วย เห็นอย่างนี้ถ้าเพื่อน ๆ มีน้องหมาที่มีประวัติเลือดหยุดยากมาเป็นเวลานาน ๆ ก็แนะนำให้พาไปตรวจกับคุณหมอนะครับ ส่วนหากต้องการนำน้องหมาพันธุ์เสี่ยง (ตามที่กล่าวไป) มาใช้เป็นพ่อพันธุ์หรือแม่พันธุ์ก็ควรต้องตรวจก่อนเช่นกัน เพราะเป็นทางเดียวที่จะหยุดการส่งต่อโรคนี้ไปยังน้องหมารุ่นถัดไปได้ครับ