หลายคนอาจจะไม่ทราบนะครับว่า น้องหมาก็สามารถเครียดได้เหมือนกัน อย่างในคนเราเวลาเครียด ก็อาจแสดงออกทางด้านร่างกายต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็นอาการปวดท้อง คลื่นไส้ เหงื่อตก หัวใจเต้นเร็ว มือเย็น เบื่ออาหาร นอนไม่หลับ ฯลฯ แล้วถ้าน้องหมาเครียดบ้าง เขาจะแสดงอาการอย่างไรกันนะ...สามารถอ่านได้ในบทความ 10 ภาษากายน้องหมาที่กำลังบอกว่าเครียด วิตกกังวล

 

 

     “ความเครียด” เป็นภาวะความรู้สึกที่เกิดขึ้นเมื่อต้องเผชิญกับปัญหาที่เข้ามาคุกคามจิตใจ ก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงและแสดงออกได้ทั้งทางร่างกายและพฤติกรรม ซึ่งความเครียดก็เป็นสัญญาณเตือนภัยของร่างกาย ที่อาจส่งผลต่อสุขภาพได้ วันนี้เรามาดูกันครับว่า เมื่อน้องหมาเครียด จะส่งผลอย่างไรต่อสุขภาพได้บ้าง

 

 

 

 

     เมื่อน้องหมาเครียดระบบประสาทอัตโนมัติจะถูกกระตุ้น ต่อมใต้สมองจะหลั่งฮอร์โมนมากระตุ้นให้ต่อมหมวกไตส่วนนอกให้หลั่ง ฮอร์โมนคอร์ติซอล (cortisol) ออกมา ซึ่งอาจจะเพิ่มขึ้นถึง  2-3 เท่าจากระดับปกติภายในเวลาไม่กี่นาที โดยฮอร์โมนนี้จะไปกระตุ้นในระดับน้ำตาลในเลือดให้สูงขึ้นได้  จากการที่ไปกระตุ้นเซลล์ตับให้เปลี่ยนกรดไขมันและกรดอะมิโนเป็นกลูโคส นอกจากนี้อัตราการเต้นของหัวใจก็เร็วขึ้น หัวใจบีบตัวแรงขึ้น ความดันโลหิตสูงขึ้น เพื่อพยายามส่งเลือดไปเลี้ยงที่สมองมากขึ้น

 

 

 

 

     เมื่อร่างกายมีการหลั่งฮอร์โมนคอร์ติซอล (cortisol) ออกมาจากต่อมหมวกไต จะส่งผลให้เม็ดเลือดขาวเกิดการเปลี่ยนแปลง เราเรียกลักษณะเช่นนี้ว่า ภาวะ stress leukogram โดยจะพบว่า เม็ดเลือดขาวชนิดนิวโทรฟิลจะเพิ่มจำนวนขึ้น ส่วนเม็ดเลือดขาวชนิดลิมโฟไซต์และอีโอซิโนฟิลจะลดต่ำลง และมีเม็ดเลือดขาวชนิดโมโนไซต์จะมีจำนวนมากขึ้น ซึ่งส่งผลต่อระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายตามมา โดยความเครียดแบบเรื้อรัง จะส่งผลให้จำนวนเม็ดเลือดขาวลดลง จำนวนลิมโซไซต์ลดลง และไปลดกระบวนการที่เม็ดเลือดขาวทำลายเชื้อโรคหรือสิ่งแปลกปลอม ด้วยการใช้เยื่อหุ้มเซลล์โอบล้อมเชื้อโรคไว้ให้อยู่ในเซลล์แล้วถูกย่อยทำลาย (phagocytic) ลงไปด้วย สามารถเข้าไปอ่านเพิ่มเติมได้ใน เมื่อค่าเลือดของน้องหมาเปลี่ยนไป บอกอะไรกับเราบ้าง ?

 

 

 

 

 

     เมื่อเกิดความเครียด จะมีผลไปยับยั้งกลไกการสร้างภูมิคุ้มกัน ทำให้กลไกการป้องกันตนเองของร่างกายถูกยับยั้ง เชื้อโรคต่าง ๆ ก็สามารถแพร่กระจายได้ง่าย ร่างกายจะติดเชื้อได้ง่าย นอกจากนี้อาจมีผลต่อกระบวนการซ่อมแซมของร่างกาย หากมีบาดแผลอยู่  แผลก็จะหายช้าลง และเช่นเดียวกัน หากกำลังป่วยด้วยโรคที่เป็นอยู่ ก็จะทำให้หายช้าลงหรือต้องใช้ระยะเวลาในการรักษานานขึ้น บางรายอาจมีภาวะแทรกซ้อนอื่น ๆ ตามมาได้อีกด้วย 

 

 

     ความเครียด ทำให้คนและสัตว์ทดลองเกิดแผลที่กระเพาะอาหารได้ น้องหมาที่ต้องอยู่ในสภาพแวดล้อมที่เครียด มีความวิตกกังวล มีผลทำให้เกิดโรค chronic idiopathic large-bowel disease ในทางเดินอาหารได้เช่นกัน เมื่อเป็นแล้วก็จะทำให้สุนัขแสดงอาการท้องเสีย ส่วนความผิดปกติของหัวใจนั้น ความเครียดจะส่งผลทำให้การเต้นของหัวใจทำงานผิดปกติ  โดยหากตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจก็จะพบลักษณะ T-wave alternans ในสุนัขปกติที่เกิดความเครียดแบบเฉียบพลัน 


 

 

     ซึ่งความเครียดยังสามารถแบ่งออกได้เป็น ความเครียดแบบเฉียบพลัน กับ ความเครียดแบบเรื้อรังด้วย ในสัตว์ที่ต้องเผชิญกับความเครียดรุนแรงมาก ๆ อาจส่งผลต่อชีวิตได้ เช่น น้องหมาที่เป็นโรคเบาหวาน ความเครียดส่งผลต่อระดับน้ำตาลให้เปลี่ยนแปลงอย่างผิดปกติ อาจทำให้เกิดอาการช็อกแล้วเสียชีวิตได้ ฯลฯ หรือสุนัขที่ต้องเผชิญกับความเครียดจากความกลัวและภาวะวิตกกังวลเรื้อรังเป็นเวลานาน อาจมีผลทำให้ช่วงชีวิตมีอายุสั้นลงได้ด้วยเช่นกันครับ

 

 

 

 

 

     หลังจากรู้ไปแล้วว่า เวลาที่น้องหมาเครียดจะส่งผลอย่างไรต่อร่างกายของเขาบ้าง ทีนี้เรามาดูกันต่อครับว่า สาเหตุใดบ้างที่สามารถทำให้น้องหมาเกิดความเครียดได้ ซึ่งหากเรารู้แล้วจะได้ป้องกันหรือหลีกเลี่ยงไม่ให้เกิดสิ่งเหล่านี้กับน้องหมาได้ โดยสิ่งที่ทำให้น้องเครียดได้ ก็อย่างเช่น


     การถูกลงโทษโดยที่สุนัขไม่รู้ว่าตัวเองผิดอะไร (ปกติหากเราจะลงโทษสุนัข ควรทำทันที่เมื่อสุนัขทำผิดไม่เกิน  3-5 วินาที)

     สุนัขที่ต้องแยกจากเจ้าของและถูกทิ้งให้อยู่ตามลำพัง โดยที่ไม่ได้รับการถูกสอนให้อยู่ตัวเดียว

     สุนัขที่ตกอยู่ในสิ่งแวดล้อมที่มีเสียงดัง (เสียงประทัด เสียงเครื่องจักร ฯลฯ) หรือมีคนและสัตว์แปลกหน้าไม่คุ้นเคย

     สุนัขที่ถูกเลี้ยงในสถานที่แออัดคับแคบ ถูกขังเป็นเวลานาน หรือต้องอยู่ร่วมกับสุนัขอื่น ๆ จำนวนมาก  

     สุนัขที่เพิ่งถูกย้ายมาอยู่ในสถานที่ใหม่ สุนัขที่ตกอยู่ในสถานการณ์ที่น่ากลัว (กลัวเสียงฟ้าผ่า กลัวคน ฯลฯ)

     สุนัขที่ขาดการดูแลเอาใจใส่หรือไม่ได้รับการกระตุ้นให้แสดงออกซึงพฤติกรรมที่เหมาะสมตามธรรมชาติของสุนัข

     สุนัขที่เข้ากับสมาชิกในฝูงไม่ได้ สุนัขที่ต้องอยู่ในสถานที่ที่เคยมีประสบการณ์ไม่ดีมาก่อน

     สุนัขที่ถูกกระตุ้นให้ต้องเล่น ต้องทำตามคำสั่ง หรือทำให้สิ่งที่ขัดกับพฤติกรรมตามธรรมชาติ

     สุนัขที่ถูกฝึกเป็นเวลานานเกินไป สูญเสียสมาชิกในฝูงอันเป็นที่รักไป (ทั้งคนและสัตว์)

     สุนัขที่กำลังป่วยหรือบาดเจ็บ หรือที่ได้รับอาหารไม่เพียงพอ 

 

 

 

     เพื่อน ๆ ก็คงจะเห็นแล้วนะครับ ว่าเมื่อน้องหมาเครียดแล้ว จะส่งผลอย่างไรต่อร่างกายบ้าง สุนัขก็เหมือนคนเราครับ บางตัวก็ไวต่อความรู้สึก เมื่อต้องตกอยู่ในสภาวะบางอย่าง อยู่ในสถานที่ไม่คุ้นเคย หรืออยู่ในสิ่งแวดล้อมที่มีประสบการณ์ที่ไม่ดีมาก่อน  หากไม่สามารถปรับตัวให้เข้ากับสภาวะเช่นนั้นได้ ก็จะเกิดความเครียดแล้วส่งผลต่อร่างกายตามมาได้ เห็นอย่างนี้แล้วก็อย่าทำให้น้องหมาเครียดนะครับ