พอพูดถึงคำว่า "อัมพาต" ทุกคนก็อาจคิดภาพตามได้ว่า เป็นอาการที่อวัยวะใช้งานไม่ได้ หากเกิดขึ้นที่ขาก็คือเดินไม่ได้ หากเกิดขึ้นที่มือก็คงหยิบจับสิ่งของไม่ได้ และถ้าหากเกิดขึ้นกับที่ใบหน้า ก็อาจจะขยับใบหน้าไม่ได้เช่นกัน เหมือนในคนที่เส้นเลือดในสมองแตกจากโรคหลอดเลือดในสมอง ก็จะทำให้ปากเบี้ยว พูดไม่ชัด น้ำลายไหลได้ หากเกิดขึ้นกับสมองส่วนที่ควบคุมใบหน้า

 

 

     ซึ่งการอัมพาตที่ใบหน้านั้น หลายคนอาจไม่เคยทราบมาก่อนว่าสุนัขก็เป็นได้  ถือเป็นภัยเงียบที่น่ากลัวมากเลยทีเดียว เพราะเจ้าของส่วนใหญ่ก็มักจะไม่ทราบว่า น้องหมาของตัวเองป่วยอยู่ จนมารู้อีกทีสุนัขก็มีอาการหนักมากแล้ว โรคนี้มีสาเหตุมากจากอะไร รักษาได้หรือไม่ ต้องสังเกตอาการอย่างไร วันนี้มาหาคำตอบกันครับ...

 

 

 

 

 

 

 

 

     โรคที่เกิดขึ้นเมื่อเส้นประสาทที่มาเลี้ยงบริเวณใบหน้าได้รับความเสียหาย สามารถพบในสุนัขได้ทุกเพศและทุกวัย สำหรับสุนัขกลางวัยมากกว่า 5 ปีขึ้นไป อาจมีสาเหตุมาจากการป่วยเป็นโรคบางอย่าง แล้วส่งผลให้เกิดโรคอัมพาตใบหน้าตามมาได้ ซึ่งเมื่อเส้นประสาทที่มาเลี้ยงกล้ามเนื้อบริเวณใบหน้า (facial nerve) รวมถึงที่ลิ้น ริมฝีปาก จมูก และใบหูได้รับความเสียหาย ก็ไม่สามารถควบคุมการทำงานของอวัยวะดังกล่าวได้ ทำให้ใบหน้าเป็นอัมพาต

 

 

 

     ซึ่งโรคอัมพาตใบหน้านี้บางทีก็เกิดขึ้นเองโดยไม่ทราบสาเหตุ (idiopathic facial nerve paralysis) บางทีก็เกิดจากอุบัติเหตุหรือมีการติดเชื้อบางอย่างแล้วทำให้เส้นประสาทได้รับการบาดเจ็บเสียหาย  และบางทีก็เป็นผลจากการที่น้องหมาป่วยเป็นโรคอื่น ๆ มาก่อน เช่น โรคช่องหูชั้นกลางและชั้นในอักเสบจากการติดเชื้อ โรคมะเร็ง โรคฮอร์โมนไทรอยด์ต่ำ หลอดเลือดอุดตัน ฯลฯ

 

 

 

 

 

 

 

     สำหรับอาการของโรคค่อนข้างพบได้หลากหลายเลยครับ ขึ้นกับว่าเกิดขึ้นกับเส้นประสาทบริเวณไหนและรุนแรงแค่ไหน มีทั้งอาการริมฝีปากห้อย น้ำลายไหล คาบอาหารและเคี้ยวอาหารไม่ได้ จนอาหารมักจะตกออกจากปากเวลากิน บางทีก็มีเศษอาหารก็ติดอยู่ตรงเหงือกหรือมุมปาก มีหนังตาตก กระพริบตาไม่ได้จนเกิดตาแห้งและตาแดงตามมา บางตัวก็หัวเอียง เดินเซ ทรงตัวลำบาก อาการเหล่านี้สามารถพบได้ในสุนัขที่เป็นโรคอัมพาตใบหน้า ซึ่งส่วนมากจะแสดงอาการข้างใดข้างหนึ่ง  (ครึ่งซีก) แต่ก็สามารถเกิดขึ้นได้ทั้งสองข้างเช่นกันซึ่งพบได้น้อยมาก   

 

 

 

 

 

 

     การรักษานั้น จุดประสงค์ก็เพื่อกระตุ้นให้เส้นประสาทที่เสียหายกลับมาใช้งานได้ตามปกติ น้องหมาอาจต้องได้รับยาต่าง ๆ เช่น กินยาแก้อักเสบ ยาฆ่าเชื้อ ยาบำรุงระบบประสาท ฯลฯ หากมีสาเหตุจากโรคอื่น ๆ ก็จำเป็นต้องได้รับการรักษาโรคนั้น ๆ ควบคู่กันไปด้วย ไม่ว่าจะเป็นโรคช่องหูอักเสบหรือโรคฮอร์โมนไทรอยด์ต่ำก็ดี บางรายต้องใช้การรักษาทางเลือกร่วมด้วย เช่น การฝังเข็มกระตุ้นไฟฟ้า การรักษาด้วยเลเชอร์ (cold laser) การนวดและประคบร้อนที่กล้ามเนื้อนาน 15 นาทีวันละ 2-3 ครั้ง หรือหยอดน้ำตาเทียมในรายที่ตาแห้งไม่สามารถกระพริบตาได้ หรือหยอดยาฆ่าเชื้อให้รายที่ตาอักเสบ ร่วมกับสวมปลอกคอกันเลียป้องกันไม่ให้เกาตา เนื่องจากความระคายเคืองตา ซึ่งบางรายก็อาจมีอาการดีขึ้น บางรายก็ต้องรักษากันนานและอาจไม่หายขาด สำหรับความสามารถในการซ่อมแซมของเส้นประสาท facial nerve นั้นจะอยู่ที่ประมาณ 1–4 มม./วัน แต่หากไม่ตอบสนองภายใน  6 เดือนนั้น จะถือว่าการพยากรณ์โรคค่อนข้างแย่ครับ

 

 

 

 

     โรคอัมพาตใบหน้าในน้องหมาพบได้ไม่บ่อยนัก แต่ก็ไม่ควรมองข้ามนะครับ เราควรทำความรู้จักกันไว้ก่อน เพราะเมื่อเป็นแล้วการรักษาจะค่อนข้างยาก บางรายต้องใช้เวลานานกว่าจะค่อย ๆ เริ่มดีขึ้น  สำหรับน้องหมาของใครที่กำลังเป็นอยู่ ก็ขอเป็นกำลังใจให้น้องหมามีอาการดีขึ้นไวไวนะครับ 

 

 

 

 

 

บทความโดย หมอต้น ด็อกไอไลค์

น.สพ.ธีรภาพ มุสิกานนท์

www.dogilike.com

http://family.dogilike.com/tonvet/

 

 

 

ข้อมูลและรูปภาพบางส่วน:

http://www.merckvetmanual.com/nervous-system/facial-paralysis/overview-of-facial-paralysis

 

 

 

รูปภาพประกอบ: