กาฬโรคปอด เกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรีย Yersinia pestis  ซึ่งมีหมัดหนูเป็นพาหะ จัดเป็น 1 ใน 3 รูปแบบของกาฬโรค คือ กาฬโรคเลือด กาฬโรคต่อมน้ำเหลือง และกาฬโรคปอด ซึ่งรูปแบบของกาฬโรคปอดนี้อาจเกิดจากการติดเชื้อที่ปอดเองโดยตรง หรือเป็นการแพร่เชื้อมาจากกระแสเลือดหรือต่อมน้ำเหลืองมาอีกที



     อย่างที่บอกไปว่า โรคนี้มีหมัดหนูเป็นพาหะ เพราะฉะนั้นสัตว์ฟันแทะอย่างพวกหนู แพรรี่ด๊อก กระรอก ที่ได้รับเชื้อจะเป็นตัวกักโรคไว้ ส่วนสุนัขและแมวซึ่งเป็นสัตว์เลี้ยงใกล้ชิดกับคนเรานั้น จะได้รับเชื้อต่อมาอีกที ซึ่งแมวถือว่าเป็นสัตว์ที่ไวต่อโรคนี้มาก สามารถป่วยได้ภายใน 3-4 วันหลังติดเชื้อ และอาจตายได้ภายใน 1-2 วันหลังแสดงอาการป่วยเลยทีเดียว ส่วนน้องหมานั้นจะไม่ค่อยแสดงอาการ ยกเว้นจะมีไข้สูงซึ่งเป็นอาการที่ไม่จำเพาะ แต่ว่าสามารถติดเชื้อแล้วแพร่เชื้อต่อมายังคนเราได้ ผ่านการกัดหรือข่วน ร้ายกว่านั้นคือ เชื้อกาฬโรคปอดสามารถแพร่กระจายในอากาศได้ด้วย

 

 

 

 

 

 

     สุนัขที่ติดเชื้อกาฬโรคสามารถแพร่เชื้อมายังเจ้าของได้ทั้งจากการตรงจากการกัด ข่วน ไอ หรือจามใส่คน หรือผ่านตัวหมัดซึ่งเป็นพาหะนำโรคนี้มาอีกทีก็ได้ ในปี ค.ศ. 2014 มีรายงานพบผู้ป่วยเป็นกาฬโรคปอดติดจากสุนัขรายแรกในประเทศสหรัฐอเมริกา ผู้ที่ป่วยจะมีอาการไข้สูง ปวดเมื่อยตามตัว หายใจลำบาก หอบ ไอ มีเสมหะปนเลือด และอาจเสียชีวิตได้อย่างรวดเร็วภายใน 48 ชั่วโมงหลังเริ่มแสดงอาการ

 

 

 

 

 

 

 

     ย้อนไปในอดีตเคยมีการระบาดของกาฬโรคหลายครั้ง แต่ครั้งที่นับว่ามีการสูญเสียครั้งยิ่งใหญ่ของโลก และมีประชากรโลกตายไปมากกว่า 25 ล้านคน หรือ 1 ใน 3 ของประชากรยุโรปสมัยนั้น คือช่วงศตวรรษที่ 14 จนได้รับการขนานนามว่า The Great Plague หรือการระบาดของกาฬโรคครั้งใหญ่  มันเริ่มต้นจากจีนผ่านเส้นทางสายไหมกระจายไปทั่วเอเชีย ยุโรป และแอฟริกา ตอนนั้นยังไม่รู้ว่าคือโรคอะไร มีการรักษาด้วยวิธีแปลก ๆ เช่น ให้หมอนักบุญสวมชุดมีจงอบปากแหลม ๆ คล้ายนกมารักษา มีการล่าหมาแมวเพื่อกำจัดทิ้ง เพราะเชื้อว่าเป็นสัตว์ของแม่มดชั่วร้าย นำความโชคร้ายมาให้มนุษย์ หรือแม้แต่โทษว่าชาวยิวเป็นคนวางยาพิษให้คนตาย เพราะชาวยิวล้มตายน้อย เนื่องจากมีการจัดการสุขอนามัยที่ดีกว่าชุมชนชาวยุโรปอื่น ๆ ในยุคเดียวกัน จนมีการค้นพบเชื้อในสมัยศตวรรษที่ 19 จึงได้รู้ว่าแท้จริงแล้วเกิดจากแบคทีเรีย แต่ตอนแรกก็โทษไปที่หนู ว่าหนูมากัดคนและแพร่เชื้อกาฬโรคให้กับคน จนเมื่อไม่นานมานี้ ศาสตราจารย์นีลส์ สเตนเซธ จากมหาวิทยาลัยออสโลเผยว่า การติดต่อผ่านปรสิตในมนุษย์ทำให้เชื้อกาฬโรคระบาดได้อย่างรวดเร็วและเป็นวงกว้างมากที่สุด เพราะเป็นการแพร่เชื้อจากคนสู่คนโดยตรง

 

 

 

 

 

 

 

 

     การรักษากาฬโรคสามารถทำการรักษาได้ด้วยยาปฏิชีวนะ แต่ต้องรีบทำการรักษาอย่างเร็วที่สุด โดยเฉพาะกาฬโรคปอดควรต้องเริ่มทำการรักษาภายใน  24 ชั่วโมงหลังเริ่มแสดงอาการ สำหรับผู้ป่วยที่ไม่ได้รับการรักษาอาจเสียชีวิตได้เลย เพราะโรคนี้ถือว่ารุนแรงมาก และแพร่ระบาดกันได้ง่ายด้วย เชื้อกาฬโรคเป็นเชื้อแบคทีเรียที่เจริญได้ดีที่อุณหภูมิห้อง แต่ก็ถูกทำลายได้ง่ายด้วยแสงแดด ความร้อน รวมถึงน้ำยาฆ่าเชื้อพวกโซเดียมไฮโปคลอไรท์ ที่เป็นส่วนประกอบในน้ำยาฟอกผ้าขาวได้ อย่างไรก็ดีโรคนี้ยังไม่มีวัคซีนป้องกัน ทางที่ดีคือ หลีกเลี่ยงการสัมผัสซากหนู สวมหน้ากากอนามัยเพื่อป้องกันการรับเชื้อผ่านลมหายใจ อย่าให้สุนัขหรือแมวไปเล่นกับซากสัตว์ฟันแทะ และควรป้องกันหมัดให้กับสุนัขและแมวเป็นประจำด้วยนะครับ

 

 

 

 

     แม้ว่าปัจจุบันประเทศไทยของเราจะไม่มีรายงานการพบผู้ป่วยกาฬโรคมาเป็นเวลานานแล้ว แต่ก็อย่างเพิ่งชะล่าใจไปนะครับ เพราะโรคนี้ก็ยังไม่ปลอดไปจากโลกเสียทีเดียว มีการพบในบางพื้นที่ของทวีปแอฟริกา จีน และสหรัฐอเมริกา อย่างในปี พ.ศ. 2560 พบผู้ป่วยกาฬโรคในมาดากัสการ์ มีผู้เสียชีวิตหลายร้อยรายเลยทีเดียว ถึงตรงนี้สำหรับใครที่เลี้ยงสัตว์ ก็ต้องค่อยระมัดระวังน้องหมาน้องแมวที่เราเลี้ยงกันไว้ด้วยนะครับ เพราะสามารถนำโรคมาติดต่อเราได้ ถ้าน้องหมาน้องแมวปลอดภัย เราเองก็ปลอดภัยเช่นกันครับ