โดย: Tonvet
สุนัขสามารถป่วยเป็นโรควัณโรคได้หรือไม่ ?
รู้จักกับโรควัณโรค โรคที่พบได้ยากในสุนัข แต่สำคัญมากทางสาธารณสุข
26 มิถุนายน 2562 · · อ่าน (6,591)- สุนัขสามารถติดเชื้อวัณโรคได้ แต่ส่วนใหญ่จะไม่แสดงอาการ เพราะสุนัขมีความต้านทานต่อวัณโรคสูง ยกเว้นจะเป็นสุนัขที่อ่อนแอและมีภูมิคุ้มกันต่ำ
- สุนัขสามารถติดต่อโรคจากคนได้ แต่พบได้น้อยมาก ๆ ส่วนใหญ่จะเป็นสุนัขที่มีประวัติคลุกคลีกับผู้ป่วยวัณโรคในระยะแพร่เชื้อ
- โรควัณโรคที่พบในคนส่วนใหญ่จะติดจากคนไปสู่คน การติดต่อสุนัขนั้นไม่ค่อยมีรายงาน หากเป็นคนที่มีสุขภาพแข็งแรงก็สามารถต่อสู้กับวัณโรคได้
วัณโรค (Tuberculosis) เป็นโรคที่ติดเชื้อแบคทีเรียสกุล Mycobacterium ซึ่งมีหลายสปีชีส์ ได้แก่ Mycobacterium tuberculosis, Mycobacterium bovis และ Mycobacterium avium complex และ Mycobacterium fortuitum ซึ่งมีผลก่อให้เกิดโรคในกลุ่มสัตว์ที่มีกระดูกสันหลัง รวมถึงคน สุนัขและแมวด้วย แต่มีบางสปีชีส์ก็พบได้น้อยในสุนัข อย่าง Mycobacterium tuberculosis ที่ติดต่อในคนนั้น พบได้น้อยมาก ๆ ในสุนัข
ย้อนกลับไปในปี ค.ศ. 1980 เคยมีการเก็บตัวอย่างสุนัขที่ตายไปแล้วกว่า 15,272 ซาก เพื่อนำมาตรวจหาเชื้อ Mycobacterium tuberculosis ซึ่งเป็นเชื้อที่พบบ่อยในคน สามารถตรวจพบเชื้อแค่เพียง 8 ตัวอย่าง เท่านั้น คิดเป็นแค่ 0.05% ซึ่งถือเป็นจำนวนน้อยมาก ๆ โดยสุนัขทั้ง 8 ตัว มีประวัติใกล้ชิดกับผู้ป่วยวัณโรคมาก่อนด้วย (Liu S, Weitzman I, Johnson GG. 1980 J Am Vet Med Assoc. Jul 15;177(2):164-7)
ในปี ค.ศ. 2011 มีรายงานการตรวจพบเชื้อ Mycobacterium tuberculosis ในซากสุนัขที่เสียชีวิต สุนัขตัวนี้อายุ 12 ปี มีประวัติใกล้ชิดกับผู้ป่วยวัณโรคที่เพิ่งเสียชีวิตไป สุนัขมีอาการผิดปกติ คือ มีไข้ หายใจลำบาก ไอเรื้อรัง น้ำหนักลด ต่อมน้ำเหลืองโต อุจจาระเหลวสีดำ มีเลือดกำเดาไหล และอาเจียน ผลการถ่ายภาพรังสีพบ diffuse radiopaque ที่ปอดส่วนบนและส่วนล่างของทั้งสองข้าง และพบลักษณะของ granuloma formation ด้วย (Am J Trop Med Hyg. 2013 Mar 6; 88(3): 596600)
การติดต่อของวัณโรคในสุนัข
โดยการติดต่อมักจะเป็นการติดต่อโดยตรงผ่านละอองน้ำลาย ละอองเสมหะ ทางการสูดดมผ่านลมหายใจเป็นหลัก ส่วนช่องทางอื่น ๆ นั้นก็พบติดต่อได้เช่นกัน แต่ว่าน้อยมาก ๆ ทั้งการปนเปื้อนในอาหารและนมผ่านการกินเข้าไปก็ดี
ซึ่งในสุนัขที่ติดเชื้อ ส่วนมากจะไม่แสดงอาการให้เห็นเลย บางตัวสามารถใช้ชีวิตได้ตามปกติ เนื่องจากระบบภูมิคุ้มกันของสุนัขสามารถต่อต้านเชื้อโรคได้ ยกเว้นจะเป็นสุนัขที่อ่อนแอ มีระบบภูมิคุ้มกันต่ำ มีปัญหาระบบทางเดินหายใจอยู่ก่อนแล้ว เป็นสุนัขสูงวัย หรืออยู่ใกล้ชิดกับผู้ป่วยวัณโรค ก็อาจแสดงอาการป่วยให้เห็นได้
เวลาที่เชื้อเข้าไปในร่างกายของน้องหมา ก็จะแพร่กระจายไปตามอวัยวะระบบทางเดินหายใจ เช่น ปอด ถ้าร่างกายแข็งแรงก็จะต่อสู้กับเชื้อโรคได้ โดยจะสร้างเนื้อเยื่อมาคลุมตัวเชื้อเอาไว้ แต่ถ้าร่างกายอ่อนแอก็จะแพร่กระจายไปยังต่อมน้ำเหลือง ไปอวัยวะอื่น ๆ เช่น ที่ไต ตับ ม้าม กระดูก ฯลฯ ในสุนัขที่แสดงอาการป่วยนั้น อาจไม่แสดงอาการจำเพาะ เช่น ไอเรื้อรัง หายใจลำบาก น้ำหนักตัวลด ผอมแห้ง มีไข้ต่ำ ๆ เป็นประจำ ต่อมน้ำเหลืองขยายใหญ่ ฯลฯ ดังนั้นในแง่ของความปลอดภัย หากมีอาการผิดปกติจะต้องรีบพาไปพบสัตวแพทย์ทันทีครับ
แม้โรควัณโรคจะพบในสุนัขได้น้อยมาก ๆ แต่ก็นับว่าเป็นโรคติดต่อสำคัญทางสาธาณสุข ก็อย่าเพิ่งตกอกตกใจไปนะครับ ดังนั้นการหมั่นดูแลสุขภาพของตัวเองและสุนัขจึงเป็นเรื่องสำคัญ และอย่าละเลยอาการป่วยเล็ก ๆ น้อย ๆ เพราะวัณโรคเป็นโรคที่สามารถรักษาทางยาได้หากตรวจพบแต่เนิ่น ๆ
บทความโดย: หมอต้น ด็อกไอไลค์
น.สพ.ธีรภาพ มุสิกานนท์
ข้อมูลอ้างอิงบางส่วน :
https://www.msdvetmanual.com/dog-owners/disorders-affecting-multiple-body-systems-of-dogs/tuberculosis-in-dogs
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/7429950
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3592549/
รูปภาพประกอบ :
https://www.researchgate.net/profile/Marilia_Franco/publication/234824622/figure/fig1/AS:299825733095436@1448495433631/figure-fig1_Q320.jpg
https://www.rd.com/wp-content/uploads/2018/08/8-Diseases-You-Didnt-Know-You-Could-Spread-to-Your-Dog-760x506.jpg
SHARES