เห็บและหมัดถือเป็นปรสิตร้ายที่อยู่คู่กับสุนัขอย่างยาวนาน จัดเป็นปัญหา (โลกแตก) สำคัญที่เจ้าของผู้เลี้ยงสัตว์ทุกคนต้องเคยประสบปัญหามาบ้างไม่มากก็น้อย ปัจจุบันสัตวแพทย์จึงแนะนำให้เจ้าของสัตว์เลี้ยงป้องกันเห็บหมัดด้วยยากำจัดเห็บและหมัดที่มีคุณสมบัติแตกต่างกันไป มีตัวยามากมายได้ถูกคิดค้นและนำมาใช้หลายตัวทั่วโลกตั้งแต่ในอดีตจนถึงปัจจุบัน แน่นอนว่าตัวยาที่ถูกนำมาใช้นั้นเป็นสารเคมีที่จัดอยู่ในกลุ่มของยากำจัดแมลง (ศัตรูพืช) สารเคมีบางตัวห้ามใช้ในทางการเกษตรเนื่องจากอาจส่งผลต่อกระทบต่อสิ่งแวดล้อมได้ แต่สารเคมีที่นำมาใช้ในสัตว์เลี้ยงนั้น ได้มีการประเมินความเสี่ยงด้านสิ่งแวดล้อมของยาที่ใช้กับสัตว์เลี้ยงให้น้อยที่สุด หากแต่การนำมาใช้ในปัจจุบันมีปริมาณสูงขึ้น จึงอาจส่งผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมได้เพิ่มขึ้นตามไปด้วยอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้

     มีการศึกษาล่าสุดของศาสตราจารย์ Dave Goulson และ Rosemary Perkins จากมหาวิทยาลัยซัสเซ็กซ์ สหราชอาณาจักร ที่ได้ทำการวิเคราะห์ข้อมูลโดยเก็บรวบรวมตัวอย่างน้ำจากสิ่งแวดล้อมในประเทศอังกฤษระหว่างปีคริสต์ศักราช 2016-2018 พบว่ามีสาร fipronil ตรวจพบในปริมาณสูงถึง 98 เปอร์เซ็นต์ และ imidacloprid มีปริมาณสูงถึง 66 เปอร์เซ็นต์ จากน้ำตัวอย่าง

 

     หนึ่งในนักวิจัยได้ให้เหตุผลว่า "มีการใช้ผลิตภัณฑ์กำจัดปรสิตในสัตว์เลี้ยงเพิ่มขึ้นในช่วงหลายปีที่ผ่านมา โดยสุนัขและแมวหลายล้านตัวได้รับการรักษาและป้องกันเป็นประจำในหลายๆ ครั้งต่อปี" สาร fipronil ก็เป็นหนึ่งในผลิตภัณฑ์กำจัดหมัดที่นิยมใช้อย่างแพร่หลายในสุนัขและแมว การศึกษาล่าสุดได้แสดงให้เห็นว่า มันมีการย่อยสลายเป็นสารประกอบที่คงทนและถาวรในสิ่งแวดล้อมมากขึ้น สารเหล่านี้มีพิษต่อแมลงในสิ่งแวดล้อมได้หากมีการปนเปื้อนในปริมาณที่สูง

    สาร fipronil มีประวัติการใช้ในทางการเกษตรมาอย่างยาวนานก่อนที่จะมีประกาศห้ามใช้ในปี ค.ศ. 2017 แต่ยังได้รับอนุญาตการใช้ในงานกำจัดมดและแมลงสาบ รวมถึงได้มีการอนุญาตให้ยังใช้ในสัตว์เลี้ยง ไม่ว่าจะเป็นผลิตภัณฑ์ยาหยอด ปลอกคอกำจัดหมัด หรือแม้กระทั่งรูปแบบสเปรย์พ่นบนตัวสัตว์ก็ตาม

 

     สารทั้งสองตัวนี้อยู่ในผลิตภัณฑ์กำจัดเห็บและหมัดสำหรับสัตว์เลี้ยงมากมายหลายยี่ห้อ ในสหราชอาณาจักรมีตัวยาที่มีส่วนประกอบของสาร fipronil ได้รับอนุญาตถึง 66 รายการ และมีตัวยาที่มีสารประกอบของ imidacloorid ที่ได้รับอนุญาตถึง 21 รายการ ซึ่งอาจเป็นส่วนประกอบเดี่ยวๆ หรือร่วมกับส่วนประกอบกำจัดปรสิตชนิดอื่น ๆ ก็ได้

     ผลิตภัณฑ์เหล่านี้บางส่วนจำเป็นต้องให้สัตวแพทย์สั่งจ่าย ในขณะที่บางส่วนคนทั่วไปก็สามารถหาซื้อได้เองโดยไม่ต้องมีใบสั่งยาจากสัตวแพทย์ ซึ่งมีขายตามร้านขายยาสัตว์เลี้ยง ซูเปอร์มาร์เก็ต หรือแม้แต่ในโลกออนไลน์ ต้องยอมรับว่าหลายคนอาจไม่มีความรู้ในการกำจัดผลิตภัณฑ์ที่บรรจุยาดังกล่าวเมื่อใช้แล้ว  และอาจมีการทิ้งร่วมกับขยะทั่วไป ทำให้เกิดการปนเปื้อนของสารพิษปริมาณสูงในสิ่งแวดล้อมตามมาได้ หากมีการกำจัดขยะที่ไม่ถูกต้องตามหลักวิชาการ
 

     ซึ่งจากการวิจัยข้างต้น พบความเข้มข้นของ fipronil โดยเฉลี่ยจากแม่น้ำในประเทศอังกฤษที่ได้สุ่มตัวอย่างมา มีค่าเกินค่ามาตรฐานของความปลอดภัยไปถึง 5 เท่าตัว จึงจัดได้ว่าระดับความเป็นพิษโดยรวมของสารที่พบในแม่น้ำอังกฤษนั้น มีความเสี่ยงสูงต่อระบบนิเวศและสิ่งแวดล้อม โดยทั้งนี้สาร  fipronil และ imidacloprid มีความเป็นพิษอย่างสูงต่อแมลงและสัตว์ที่ไม่มีกระดูกสันหลัง นอกจากนี้ยังพบความเกี่ยวข้องกับการลดลงของจำนวนของสัตว์ไม่มีกระดูกสันหลังดังกล่าวในสิ่งแวดล้อมด้วย การอาบน้ำสัตว์เลี้ยงที่ได้รับการใช้ผลิตภัณฑ์ดังกล่าวในแบบหยอดหลังก็ดี อาจมีการปนเปื้อนของสารดังกล่าวผ่านท่อระบายน้ำลงสู่สิ่งแวดล้อมได้ หากไม่รับการบำบัดน้ำอย่างไม่ถูกต้อง

     ดังนั้นเจ้าของจึงควรศึกษาข้อกำหนดและข้อปฏิบัติในการใช้ผลิตภัณฑ์ป้องกันเห็บและหมัดในสัตว์เลี้ยงอย่างถูกต้อง ควรได้รับการสั่งใช้จากสัตวแพทย์เท่านั้น และควรมีการใช้อย่างจำกัดเท่าที่จำเป็นในสัตว์เลี้ยงที่มีความเสี่ยง รวมทั้งต้องตระหนักถึงวิธีการกำจัดบรรจุภัณฑ์ของสารเคมีดังกล่าวอย่างถูกต้อง เพื่อลดความเสี่ยงในการปนเปื้อนในสิ่งแวดล้อมอีกต่อไปในอนาคตครับ