โรคนิ่วในทางเดินปัสสาวะของสุนัขเป็นปัญหาที่พบได้บ่อย และทำให้สุนัขที่ป่วยต้องทนทุกข์ทรมานเป็นอย่างมาก โดยเฉพาะเมื่อก้อนนิ่วไปอุดกั้นทางเดินปัสสาวะจนทำให้สุนัขนั้นฉี่ไม่ออก
 

     ซึ่งนิ่วก็มีมากมายหลายชนิด และสาเหตุที่ทำให้เกิดนิ่วในทางเดินปัสสาวะของสุนัขนั้น ก็มีด้วยกันหลายปัจจัยด้วยกัน ...

 

 

     - พันธุกรรม อย่างสุนัขพันธุ์ดัลเมเชียน มียีนด้อยทำให้เกิดนิ่วชนิดยูเรท (Urate) ได้ง่าย หรือ สุนัขพันธุ์คาวาเลียร์ คิง ชาลส์ สแปเนียล มีแนวโน้มที่จะเกิดนิ่วชนิดแซนทีนได้ง่าย 
 

     - เพศ โดยภาพรวมแล้วโรคนิ่วในทางเดินปัสสาวะมักพบได้ในสุนัขเพศผู้มากกว่าเพศเมีย เพราะสุนัขเพศเมียจะมีท่อปัสสาวะที่สั้นและกว้างกว่าสุนัขเพศผู้ หากสุนัขเพศเมียเกิดก้อนนิ่วขึ้น ในช่วงแรก ๆ ก้อนนิ่วที่ยังมีขนาดเล็กอยู่ อาจขับออกมากับปัสสาวะได้ง่ายกว่า

 

     - อาหารและน้ำ สารอาหารที่มีส่วนประกอบของแร่ธาตุหรือสารเคมีบางอย่างมากไป หรือมีสารบางอย่างที่ทำให้ปัสสาวะเกิดความเป็นกรดหรือด่างมากไป ก็ทำให้เกิดการตกตะกอนก้อนนิ่วได้ง่าย และยิ่งถ้าเป็นสุนัขที่กินน้ำน้อยด้วยแล้ว ก็จะทำให้ปัสสาวะนั้นมีความเข้มข้นยิ่งขึ้นไปอีก จึงตกตะกอนก็นิ่วได้ง่ายขึ้น

 

     - การติดเชื้อแบคทีเรีย เชื้อบางชนิดทำให้ปัสสาวะของสุนัขเกิดภาวะความเป็นด่างมากขึ้น จนความสามารถในการละลายน้ำของแมกนีเซียมฟอสเฟตลดลงไป จึงเป็นสาเหตุให้เกิดนิ่วชนิดสตรูไวท์ได้ (struvite, Magnesium ammonium phosphate hexahydrate) 
 

     - ปัญหาสุขภาพที่เป็นอยู่แล้ว เช่น สุนัขที่ตับไม่สามารถสร้างเอนไซม์เฮปปาติก ยูริเคส (uricase) ได้ ก็จะทำให้กรดยูริคไม่ถูกเปลี่ยนเป็นออแลนโตอิน (allantoin) จึงมีกรดยูริคในปัสสาวะสูง ส่งผลให้เกิดนิ่วชนิดยูเรทได้

 

     เมื่อสุนัขเกิดโรคนิ่วในทางเดินปัสสาวะแล้ว ก็จะส่งผลให้สุนัขฉี่กระปิดกระปอย ฉี่สีเข้มหรือมีเลือดปนออกมา เลียอวัยวะเพศตัวเองบ่อยๆ ร้องเจ็บปวดเวลาเบ่งฉี่ บางตัวอาจถึงขั้นฉี่ไม่ออกอย่างที่บอกไป เพราะนิ่วไปอุดกั้นทางเดินปัสสาวะ จนสุดท้ายก็ทำให้เกิดภาวะไตวายเฉียบพลันตามมาได้ ซึ่งการที่สุนัขฉี่ไม่ออกนั้น ถือเป็นภาวะฉุกเฉินที่ต้องเร่งให้การรักษาโดยทันที 

 

     ซึ่งการรักษาโรคนิ่วในทางเดินปัสสาวะของสุนัขนั้นหลักๆ ก็จะมีด้วยกัน 2 วิธี คือ การรักษาด้วยการผ่าตัดและการรักษาโดยไม่ผ่าตัด  เช่น อาจจะใช้การจัดการทางด้านอาหารเข้ามาช่วย ซึ่งบางรายอาจจะเป็นต้องใช้ทั้ง 2 วิธีร่วมกัน

     แต่ต้องขอเน้นย้ำว่า สุนัขที่ป่วยโรคนี้แล้ว ก็มีโอกาสที่จะกลับมาเกิดโรคนิ่วในทางเดินปัสสาวะได้อีกเช่นกันครับ ดังนั้นการดูแล การจัดการ และป้องกันการเกิดโรคนิ่วในทางเดินปัสสาวะของสุนัขจึงมีส่วนสำคัญเป็นอย่างมาก 

 

     1. ต้องให้สุนัขดื่มน้ำอย่างเพียงพอต่อความต้องการ 
 

     2. คอยดูแลเรื่องอาหาร อาหารมีส่วนช่วยลด ชะลอ และป้องกันการเกิดนิ่วได้ และนิ่วแต่ละชนิดก็มีการจัดการอาหารที่ต่างกันไป เช่น นิ่วชนิดสตรูไวท์ เป็นนิ่วที่ก่อตัวจากแมกนีเซียม แอมโมเนียม และฟอสเฟต ในสภาวะปัสสาวะที่เป็นด่าง ดังนั้นในอาหารที่เหมาะสมควรมีการกำจัดโปรตีน แคลเซียม แมกนีเซียม และฟอสเฟต และทำให้ปัสสาวะมีความเป็นกรดเพิ่มขึ้น เป็นต้น  ปัจจุบันมีอาหารสำหรับการจัดการโรคนิ่วออกมาให้เลือกใช้ตามแต่ละชนิด ซึ่งควรใช้ภายใต้คำแนะนำของสัตวแพทย์ 
 

     3. สุนัขบางตัวที่มีปัญหากลั้นปัสสาวะ ไม่ได้ออกไปฉี่เพราะถูกขังไว้ ทำให้เกิดการคั่งของปัสสาวะเป็นเวลานาน เจ้าของจะต้องพยายามพาสุนัขไปฉี่เป็นประจำ
 

     4. หมั่นสังเกตอาการ หากสุนัขแสดงอาการเลียอวัยวะเพศบ่อย ฉี่ผิดปกติ หรือมีปัญหาฉี่ไม่ออก ต้องรีบพาไปพบสัตวแพทย์ทันที โดยเฉพาะสุนัขที่เคยมีปัญหาโรคนิ่วในปัสสาวะมาก่อน ควรพาไปพบสัตวแพทย์เป็นประจำ เพื่อตรวจวิเคราะห์ปัสสาวะอย่างน้อยทุก 1-3 เดือน

 

     ซึ่งรายละเอียดการจัดการโรคนิ่วในทางเดินปัสสาวะของสุนัขนั้น ก็ยังมีหลายรายละเอียดอีกมาก เพื่อนๆ สามารถเข้าไปศึกษาเพิ่มเติมได้ในบทความที่เกี่ยวข้องข้างล่างนี้ได้เลยครับ