ทุกวันนี้เจ้าของสุนัขในบ้านเรา มีความรู้เกี่ยวกับโรคพยาธิในเม็ดเลือดของสุนัขกันมากขึ้น ถ้าถามว่าสุนัขติดโรคนี้มาได้อย่างไร หลายคนมักจะตอบได้ถูกต้องทันทีเลยว่า ติดมาจากเห็บที่มีเชื้อ ซึ่งเชื้อที่พบในบ้านเราจะมีด้วยกันอยู่ 3 ชนิดหลัก ๆ ได้แก่ เออร์ลิเชีย (Ehrlichia sp.) บาบิเซีย (Babesia sp.) และเฮปปาโตซูน (Hepatozoon sp.) โดยมีเห็บชนิด Rhipicephalus sanguineus เป็นพาหะนำพาเชื้อมาติดสุนัข ตามที่ มุมหมอหมา เคยได้นำเสนอไปแล้ว ในบทความ  โรคพยาธิในเม็ดเลือด ภัยเงียบที่มากับเห็บ
 

     แต่ยังมีโรคร้ายจากเห็บอีกโรคหนึ่ง ที่มีความสำคัญไม่แพ้กัน หากแต่ยังไม่ค่อยเป็นที่รู้จักในบ้านเราสักเท่าไหร่ เนื่องจากยังพบสุนัขที่ป่วยเป็นโรคนี้ไม่มาก ตามปกติแล้วโรคนี้มักจะระบาดอยู่ในแถบทวีปอเมริกาเหนือ อย่างประเทศสหรัฐอเมริกาและแคนาคาเสียส่วนใหญ่ แต่ก็ใช่ว่าน้องหมาในบ้านเราจะปลอดภัย เพราะโรคนี้สามารถแพร่ระบาดได้ทั่วโลกเช่นกัน โดยมีเห็บชนิด Ixodes sp. เป็นพาหะ หากใครมีเพื่อนหรือญาติที่เลี้ยงน้องหมา และอาศัยอยู่ใน 2 ประเทศนี้ เชื่อว่าพวกเขาน่าจะรู้จักกับโรคนี้กันเป็นอย่างดี โรคที่ มุมหมอหมา จะพาเพื่อน ๆ ไปทำความรู้จักในวันนี้  ก็คือ โรคลายม์ (Lyme disease) โรคนี้มีที่มาที่ไปอย่างไร สุนัขป่วยแล้วจะแสดงอาการอย่างไร ติดต่อสู่คนได้หรือไม่ มาหาคำตอบกันครับ
 

โรคลายม์คืออะไร

    
     โรคลายม์ (Lyme Disease) เป็นโรคที่เกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรีย Spirochete ที่ชื่อ Borrelia burgdorferi  โดยเชื้อนี้สามารถติดต่อไปยังสัตว์ป่วยผ่านทางเห็บบางชนิดที่มากัด อย่างเช่น Western blacklegged tick (Ixodes pacificus), Eastern blacklegged tick หรือ Deer tick (Ixodes scapularis)  มีสัตว์หลายชนิดที่สามารถติดเชื้อนี้ได้ ไม่ว่าจะเป็น กวาง ม้า โค แรคคูน สัตว์ฟันแทะ แมวและน้องหมา สัตว์บางตัวแม้จะมีการติดเชื่อ แต่กลับไม่แสดงอาการให้เห็น และหากมีเห็บมาดูดเลือดของสัตว์ที่มีเชื่อเหล่านั้น ก็สามารถนำพาเชื่อไปติดยังสัตว์ตัวอื่น ๆ ต่อได้ โรคนี้พบการระบาดครั้งแรกที่เมืองลายม์  รัฐคอนเนกติคัท ประเทศสหรัฐอเมริกา ตั้งแต่เมื่อปี ค.ศ. 1975 จึงเป็นที่มาของชื่อโรคนี้ครับ
 

โรคลายม์ในสุนัข

    
     สุนัขที่ป่วยเป็นโรคลายม์จะมีอาการเจ็บปวดตามข้อ เกิดข้ออักเสบ เดินกะเพลก เคลื่อนไหวลำบาก เริ่มไม่อยากเดิน เอาแต่นอน ซึม มีไข้ และกินอาหารลดลง เนื่องจากความเจ็บปวด โดยน้องหมาจะเริ่มแสดงอาการเจ็บขา (lameness) หลังจากได้รับเชื้อผ่านเห็บไปแล้วประมาณ 2-5 เดือน บางตัวอาจมีอาการทางระบบประสาท บางตัวเป็น ๆ หาย ๆ แต่ถ้าไม่ได้รับการรักษา จะกลับมามีอาการได้อีกใน 2-3 สัปดาห์ หรืออีก 1 เดือนให้หลัง บางรายเป็นเรื้อรังยาวนานอาจส่งผลต่อหัวใจและไต ทำให้เสียชีวิตได้ ส่วนแม่หมาที่ตั้งท้องแล้วป่วย จากการศึกษาพบว่า ไม่พบการส่งต่อเชื่อไปยังลูกในท้องได้ครับ
 

การตรวจรักษาและการป้องกันโรคลายม์ในสุนัข

     สุนัขที่มีอาการดังกล่าว และมีประวัติป่วยเป็นที่น่าสงสัย คุณหมอจะทำการตรวจเลือดด้วยชุดตรวจโรค เพื่อหาแอนติบอดีของเชื่อโรคลายม์ในร่างกาย ซึ่งง่าย สะดวก และทราบผลรวดเร็วภายใน 10-15 นาที หรืออาจทำการตรวจยืนยันด้วยวิธี polymerase chain reaction (PCR) test โดยเป็นการตรวจหาดีเอ็นเอ (DNA) ของเชื้อโดยตรง ซึ่งให้ผลที่แม่นยำกว่า แต่มีค่าใช้จ่ายค่อนข้างสูง
 

     การรักษาน้องหมาที่ป่วยจะเน้นให้ยาปฏิชีวนะ (ยาฆ่าเชื้อ) ต่อเนื่องยาวนาน 30 วัน ให้ยาแก้ปวด-ลดอักเสบในบางราย และทำการรักษาแบบประคับประคองอาการจนกว่าจะดีขึ้น สำหรับบางประเทศจะมีการฉีดวัคซีนป้องกันโรคลายม์ให้น้องหมา โดยฉีด 2 ครั้งในปีแรก กระตุ้นห่างกัน 2-3 สัปดาห์ จากนั้นให้พาไปฉีดกระตุ้นเป็นประจำทุกปี ปัจจุบันยังไม่มีวัคซีนชนิดนี้ในบ้านเราครับ ดังนั้นการป้องการโรคลายม์ในบ้านเราที่ดีที่สุด นั่นก็คือ การหมั่นกำจัดเห็บศัตรูตัวร้ายของน้องหมา เพื่อน ๆ สามารถเข้าไปศึกษา วิธีการจัดการกับเห็บได้ใน บทความ เห็บ !! ศัตรูตัวร้ายของน้องหมาที่ต้องกำจัด
 

โรคลายม์ติดต่อสู่คนได้หรือไม่

     โรคลามย์สามารถติดต่อสู่คนได้ครับ เช่นเดียวกับน้องหมา คนติดต่อโรคนี้จากการถูกเห็บที่มีเชื้อมากัด ซึ่งอาการที่พบ คือ จะเริ่มมีอาการบวมแดงบริเวณที่เห็บมากัด เป็นลักษณะผื่นแบนราบหรือผื่นนูน เป็นวงแดง ๆ คล้ายกับเป้าธนูรัศมีประมาณ 2-3 เซนติเมตร เกิดหลังจากถูกเห็บกัด 2-3 วัน ซึ่งบางรายก็อาจไม่พบผื่น แต่จะมีไข้ ปวดหัว ปวดเมื่อยตามตัว และปวดตามข้อต่าง ๆ โดยจะเริ่มแสดงอาการหลังจากถูกเห็บกัดไปแล้วประมาณ 1-2 สัปดาห์ โรคนี้สามารถรักษาหายได้ครับ โดยใช้ยาปฏิชีวนะ (ยาฆ่าเชื้อ) เช่นกัน แต่ก็ควรต้องหมั่นป้องกันตัวเราเองด้วย โดยการกำจัดเห็บทั้งในสิ่งแวดล้อม และบนตัวน้องหมาที่เราเลี้ยงเป็นประจำ ไม่เอาตัวเองไปเสี่ยง หลีกเลี่ยงการเข้าไปบริเวณที่มีเห็บชุกชุม เช่น ตามสุ่มพุ่มไม้ ป่าหญ้าที่รก ๆ หรือชายป่าที่มีเห็บจากสัตว์ป่าอาศัยอยู่ครับ
 

     แม้ว่าโรคลายม์ยังไม่ค่อยเป็นที่รู้จักในบ้านเราสักเท่าไหร่ เนื่องจากพบไม่บ่อยเหมือนกับน้องหมาในต่างประเทศ แต่ก็ใช่จะวางใจหรอกนะครับ ทางที่ดีเราควรเฝ้าระวัง และป้องกันโรคนี้เอาไว้ก่อนจะดีกว่า โดยเฉพาะเห็บบนตัวน้องหมา เพราะปัจจุบันโลกใบนี้แคบลง โรคก็สามารถติดต่อถึงกันได้ง่ายตามไปด้วย อ่านบทความตอนนี้จบแล้ว ก็ต้องถามเพื่อน ๆ ว่า...เดือนนี้เราหยอดยาป้องกันเห็บให้น้องหมากันแล้วหรือยัง?
 

บทความโดย: หมอต้น ด็อกไอไลค์
น.สพ.ธีรภาพ มุสิกานนท์
www.dogilike.com
http://family.dogilike.com/tonvet/


เนื้อหาบางส่วนอ้างอิงจาก:
http://www.cdc.gov/lyme/
http://bakerinstitute.vet.cornell.edu/animalhealth/page.php?id=1101

รูปภาพประกอบ:
รูปหัวเรื่องของบทความดัดแปลงจาก
www.petfinder.com

รูปภาพประกอบที่ 1-7 จาก
www.bayanimalhospital.com
www.ent.iastate.edu
www.healthcareadministration1.com
www.lymeinfo.ca
www.bakerinstitute.vet.cornell.edu
www.politepuppy.com
www.lyme.org
www.midtownvoice.wordpress.com
https://www.veterinarypracticenews.com/wp-content/uploads/2019/05/bigstock-147650486.jpg